|
Xromatizmni kattalashtirish
|
| bet | 10/10 | | Sana | 31.05.2024 | | Hajmi | 2,63 Mb. | | #258353 |
Bog'liq kurs ishi (3)Xromatizmni kattalashtirish. Rasm hajmining xromatik aberatsiyasi. Xulosa: bir xil ko'rish maydoni uchun turli xil rangdagi nurlar dispersiya tufayli ob'ektivdan keyin bir oz boshqacha burchak ostida harakatlanadi. Bu ramkaning o'rtasidan qirralarigacha bo'lgan spektrda ranglarning bulg'anishiga va assimetrik halolarning paydo bo'lishiga olib keladi: fotosuratdagi tasvirlarning chetida rangli chegaralar.
Xromatizm kattalashtirish
Qizil qirralar ko'rish maydonining chetiga yaqinroq, ko'k qirralar esa markazga yaqinroq ko'rinadi. Xromatik aberatsiyalar faqat linzalarda mavjud. Ko'zgulardan aks ettirilganda dispersiya yo'q.
Aberatsiyalarning umumiy ko'rinishi. Aberratsiyalarni ko'rsatish uchun rasmda ettita aberratsiyaning har birining tasvir sifatiga ta'sirini alohida ko'rsatamiz. Har bir holat uchun bu aberratsiya o'zining sof ko'rinishida namoyon bo'ladi, qolgan aberatsiyalar esa yo'q deb faraz qilaylik. Har bir aberratsiya uchun ob'ekt sifatida keling, yorug'lik nuqtalarining kvadrat panjarasini olaylik va uning tasvirini tasavvur qilaylik: Rasmning aniqligi qanchalik yuqori bo'lsa, u shunchalik yaxshi ekanligini yoki ilmiy tilda ob'ekt haqida ko'proq ma'lumot olib borishini payqash oson. Buzilishlarni tuzatish yoki nima uchun linzalarda linzalar ko'p? Qanday qilib ideal linza haqiqiy tasvirni hosil qiladi?
Endi tasavvur qiling-a, biz rasmning chap tomonidagi piksellar hajmini kamaytirishni boshladik. Piksellarni kamaytirish jarayonida rasm yanada aniqroq va ma'lumotli bo'ladi. Chap tarafdagi piksellar shu qadar kichraytirilganda, biz piksellanishni sezmay qolsak, rasmning ikkala yarmi ham sifat jihatidan teng bo'ladi. Matematik nuqtai nazardan, biz ko'rib chiqamiz изображение как массив единичных площадок с размерами ∆х и ∆у, а затем задаём условие (∆х, ∆у)→0.
Shunday qilib, ideal ob'ektiv ob'ektning cheksiz kichik nuqtasini tasvir tekisligidagi bir xil cheksiz kichik nuqta sifatida tasvirlaydi. Texnik nuqtai nazardan, bu ideal linza har qanday nurlar nurlarini matritsada yotadigan ideal nuqtaga qaratishini anglatadi. Tasvir mutlaqo aniq bo'lar edi.
Endi har qanday aberratsiyaning chizmasini yana bir bor ko'rib chiqaylik. Nurlar nurlari haqiqiy ob'ektiv tomonidan nuqtalarga emas, balki katta tarqaladigan nuqtalarga qaratilgan. Texnik nuqtai nazardan, bu tasvir butunlay fokusdan chiqib ketishini anglatadi va bitta linzani ob'ektiv sifatida ishlatib bo'lmaydi.
XULOSA
Monoxromatik bo'lmagan nurlanishdan foydalanganda, boshqa turdagi aberatsiya paydo bo'ladi - xromatik aberatsiya. Uning sababi sinishi indeksining to'lqin uzunligiga bog'liqligi bilan bog'liq bo'lgan yorug'likning tarqalishi.
Xromatik aberratsiya linzalarning optik o'qidan bir xil masofada joylashgan turli rangdagi yorug'lik nurlarining turli xil sinishi (ya'ni, boshqa fokusga ega bo'lishi) bilan namoyon bo'ladi. Bu hodisa muhitning tarqalishi (linzalar materialining sinishi indeksining yorug'lik to'lqinining chastotasiga bog'liqligi) tufayli yuzaga keladi. Oq yorug'lik singanida, linzalarning fokus uzunliklari yorug'likning turli ranglari uchun farq qiladi. Eng qisqa fokus uzunligi binafsha nurlar uchun, eng uzuni qizil uchun, shuning uchun tasvir noaniq va rangli bo'ladi.
Optik tizimlar bir vaqtning o'zida bir nechta aberatsiyaga ega bo'lishi mumkin; ularning hammasini birdaniga yo'q qilish juda qiyin ish. Odatda, optik tizimning maqsadiga qarab, buzilishlar qisman yo'q qilinadi. Ba'zi hollarda adaptiv optika usullari qo'llaniladi.
Optik tizim tomonidan hosil qilingan tasvirlardagi nomukammalliklar linzalar ramkalari, diafragma va boshqalarda yorug'lik diffraksiyasi natijasida ham paydo bo'ladi. Bunday aberratsiyalarni tubdan bartaraf etib bo'lmaydi, garchi ularni kamaytirish mumkin. Ammo ular odatda tasvirga geometrik va xromatik aberatsiyalar kabi ta'sir qilmaydi.
Adabiyotlar
1. Бутиков И. «Оптика». Санкт-Петербург. 2003
2. Коршунова J1.H. «Оптические явления». М. 2005.
3. Галькевич Е. П., Кочерба Г. И., Недоступ В. И., Ранцев А. А. Пленкообразующие материалы для новых задач современной оптики // Оптич. журн. 2006. Т. 73, № 12. С. 82—83.
4. B.Qo’yliyev.Optika. Т.: 2009.
5. B.Qo’yliyev.Optika. Т.: 2014.
6. Отажонов Ш., Эшжонов Б.Х., Оптика. Укув услубий мажмуа. УзМУ. 2015.
Internet ma’lumotlari.
1. https://aip.scitation.org/doi/pdf/10.1063/1.4972452
2.https://www.fayllar.org/teshaboeva-dildora-bitiruv-malakaviy-ishimavzu-tekis-tezlanuv.html?page=2
3. http://library.ziyonet.uz/ru/book/download/6652
4. http://www.myshared.ru/slide/1400926/
5. https://uz.denemetr.com/docs/769/index-31662-1.html?page=5
|
| |
