ta'sirchanligini hatti-harakatini kuchaytiradi Bu holat ko’proq xavf kutilmagan va
to’satdan boshlangan vaqtida hosil bo’ladi.
Sarosima va qo’rquvni paydo bo’lishiga tartib-intizom va hamjixatlik,
rahbariyatni susayishi, boshqarishni yo’qotish, odamlar
orasidagi ishonchsizlik,
o’zaro munosabatlami yomonligi, jamoani ajralganligi sabab bo’lishi mumkin.
Har qanday vaziyatta dasdabki shaxsiy qo’rquv,quruq qo’rquviga- sarosimaga
zamin yaratadi. Sarosimaga bosgan jamoa, kollektiv alomatlarini yo’qotadi.
Sarosimaga nimani qarshi qo’yish mumkin.
Vaximaga qarshi kurashda eng yaxshi vositalardan biri bo’lgan voqea
to’g’risida aholiga aniq, ishonarli va yetarlicha to’liq axborot berish, o’zini
tutish
qoidalami eslatish va vaqti-vaqti bilan ko’rilayotgan choralar to’g’risida axborot
berib turish lozim.
Agar sarosima paydo bo’lgan bo’lsachi? Nima qilish kerak? Unga darhol
barham berish kerak. Imkon darajasida tezroq, sarosima tarqalib ketmasdan oldin
tezda oldini olish kerak.
Buning
uchun birinchi navbatda, odamlami chalg’itib, qisqa vaqt davomida,
qo’rquv manbaidan uzoqlashtiriladi. Insonlarga qo’rquvdan bir daqiqaga o’ziga
kelishiga imkon berish va olomonni boshqarishni o’ziga olishiga harakat qilish kerak.
Sarosimachilami "yo’l boshchi"dan, sovuqqon, aql-idrok bilan ish tutadigan insonga
diqqat-etiborini yo’naltirish lozim. Bu erda irodali insonlardan biri baland va qat'iy
ovoz bilan buyruq berishi kerak.
Buni uddalay olgandan so’ng darhol barchalami xavf bilan kurashishga jalb
etish lozim. Odatda, birinchi qo’rquv o’tganda, o’z aybini sezgandek, ko’pchilik
odamlarda yuqori darajadagi faollik kuzatiladi.
Shu holatdan foydalanib, har biriga
aniq vazifa berib, barchalarini qutqaruv ishlariga tortish maqsadga to’g’ri keladi.
Agar sarosima ko’pchilik odamlami qamrab olgan bo’lsa, ulami mayda
guruhlarga bo’lish tavsiya etiladi, chunki kichik guruh bilan uddalamoq osonroq.
Yana bir muhim jihat - tabiiy ofat yoki falokat sodir bo’lgan joydagi mahalliy
ma'muriyatni, deputatlami va boshqa rahbarlami hamda hurmatga ega bo’lgan
insonlar aholi bilan doimo muloqot qilib turishlari lozim.
32
Burch va ma'suliyat tuyg’usini o’stirish, tarbiyalash va ardoqlash lozim. U
hammasiga berilmagan, hammasi ham unga ega bo’lmaydi.
Faqat haqiqiy
vatanparvarlarga, o’z xalqiga so’zda emas, amalda vafodor, o’z mardligini
shovqin-suronsiz, har kundagi ish bo’lganday, amalda oshirib yurgan insonlarga
berilgan va bunday insonlar ko’p yoshlami vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, o’z
Vataniga muhabbat va sadoqat hissini singdirish kerak.
