|
G’altakning induktivligini, to’la kuchlanish vat ok orasidagi faza siljishini, hamda muhitning magnit singdiruvchanligini aniqlash
|
| bet | 4/18 | | Sana | 05.06.2024 | | Hajmi | 1,88 Mb. | | #260411 |
Bog'liq Fizika metodichkaKerakli jihozlar: Mikroskop, soat turidagi yuqori aniqlikdagi indikator asbobi, ikki tomoni chizilgan har xil qalinlikdagi yupqa shisha plastinkalar, mikrometr (yoki shtangensirkul), stol lampasi.
Nazariy qism
Shisha optik, texnik va oddiy turlarga bo’linadi. Shuning uchun shishaning yorug’lik nurini o’tkazish xususiyati tulicha. Nurni eng yaxshi o’tkazadigan va ortiqcha qo’shimchalardan tozalangan shishadan optik asboblar yasaladi. Shunday asboblarga linzalar, lupa, ko’zoynak shishasi misol bo’la oladi. Linzalar ko’zoynak, lupa, durbin (binokl), ko’rish trubasi, teleskop va mikroskopda keng qo’llaniladi.
Shisha plastinka ichida nur sinib, o’z yo’nalishini, ko’zga juda aniq ko’rinmasa-da, o’zgartiradi. Demak, nur shisha plastinkadan o’tish jarayonida sinib o’tadi. (1 - rasm).
Ma’lumki, nurning tushish burchagi sinusining o’tgan nur sinus burchagiga nisbati bilan ifodalanadigan kattalikni muhitning sindirish ko’rsatkichi deyiladi va quyidagicha yoziladi:
shisha plastinkadan uning tagidagi biror buyumga qaralsa buyum haqiqiy turgan joyidan bir oz yuqoriroqda ko’rinadi, chunki nur shishadan o’tganida sinadi.
S hishaning sindirish ko’rsatkichi (n)ni uning d qalinligi va jism turgan S nuqtaning ko’tarilgan bo’lib ko’ringan a balandligi orqali topish mumkin.
Kuzatuvchining ko’zi plastinka sirtidagi S nuqtada tik o’tkazilgan normal yo’nalishida bo’lsin deb faraz qilaylik. Normalga nisbatan kichik φ burchak bilan yo’nalgan SB nurni tekshiramiz. (1-rasm).
Tekshiriladigan nur B nuqtaga kelib sinadi va normalga nisbatan burchak bilan havoga chiqadi.
Nurlarning sinish qonuniga asosan:
Kuzatuvchi uchun shu nur S' nuqtadan chiqqanday bo’lib ko’rinadi. Shishaning qalinligi:
d= AS.
Bizni a = AS — AS'
miqdor qiziqtiradi. ABS va ABS' uchburchaklardan:
AB = AS' tgψ
Va AB = AS tgφ=d tgφ
Yuqoridagilardan AS' tgψ= d tgφ
Yoki
φ va ψ burchaklar juda kichik bo’lganligi uchun tangenslar nisbatini sinuslar nisbati bilan almashtirish mumkin, ya’ni:
(1) formuladan foydalanib, quyidagini yoza olamiz:
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
G’altakning induktivligini, to’la kuchlanish vat ok orasidagi faza siljishini, hamda muhitning magnit singdiruvchanligini aniqlash
|
