|
Bu grafik soyaning orqadan oldinga bir martta to`liq aylanib chiqqanligini ko`rsatadi
|
| bet | 3/7 | | Sana | 13.12.2023 | | Hajmi | 0.79 Mb. | | #117806 |
Bog'liq 1-ma\'ruza TEBRANMA HARAKAT BETLIK tajriba, 12-mavzu, 10-maruza Oltin kesim usuli, Hujjat (3) (13), 21-сонли БҲМС, 10-Ma\'ruza mashg\'uloti.“Yirtqich-o’lja”sistemasining o’zaro munosabat modeli., 02.Audit.-Tulaxodjayeva M.M. va bosh 2011 Darslik 93, Pufaksimon, Xoara va Shell saralash, O‘rolova O 102 Tarix mustaqil ish (1), 1 mavzu. Makroiqtisodiyotga kirish-fayllar.org, 12 22 mod32- amalni bajaring, Aniqlik kvalitetlari., MT mavzulari (KT), Aminjonov-MuzaffarBu grafik soyaning orqadan oldinga bir martta to`liq aylanib chiqqanligini ko`rsatadi.
Gorizontal o‘q bo‘yicha vaqtning o‘zgarishini, vertikal o‘q bo‘yicha esa siljishining o‘zgarishini keltirsak, siljishning o‘zgarishini grafik ravishda tassavur qilish mumkin. Natijada sinusoida qonuniyatini kuzatamiz (86-rasm).
Bu yerda istalgan vertikal AB kesma shu vaqtdagi siljishni ko‘rsatadi, A1B1 – amplitudaning maksimal qiymatini, T – tebranish davrini ko‘rsatadi.
86 - rasm. Moddiy nuqtaning aylana traektoriyasidagi holatini u o‘qiga proektsiyasining garmonik tebranishi.
Garmonik tebranishlarning grafik tasvirlash usullaridan Yana biri vektor diagrammalar usuli hisoblanadi (87-rasm).
0 nuqta atrofida o‘zgarmas burchak tezlik bilan aylanayotgan, miqdor jihatdan o‘zgarmas A amplitudaga teng bo‘lgan vektorni tasavvur qilamiz. Istalgan t vaqtdagi A vektorning vertikal o‘qqa proektsiyasi siljishga tengdir, gorizontal o‘q bilan hosil qilgan burchagi esa tebranishning fazasini bildiradi.
87 - rasm. Garmonik tebranishning vektor diagramma orqali grafik tasviri.
N nuqtaning siljishini t vaqt ichidagi bosib o‘tgan yo‘li deb hisoblasak, t vaqtdagi uning tezligi quyidagiga teng bo‘ladi:
, (5)
Tezlanishni ham shunday aniqlaymiz:
, (6)
Shunga e`tibor beringki, maksimum tezlanish soYa o`zining maksimum amplitudasida bo`lgan paytda yuzaga keladi va tezlanish markazga intilgan bo`ladi.
Garmonik tebranayotgan nuqtaning tezlanishi siljishga proportsional bo‘lib, ishorasi yo‘nalishga teskaridir. (1) -, (5) - va (6) - ifodalar garmonik tebranishning kinematika qonunlaridir (88 - rasm).
(6) - ifodaning ikki tarafini tebranayotgan nuqtaning massasiga ko‘paytirsak, garmonik tebranish dinamikasining qonuniga ega bo‘lamiz.
Vektor ko‘rinishda quyidagicha ifodalanadi:
, (7)
Garmonik tebranayotgan jismga qo‘yilgan kuch siljishga teskari yo‘nalgan bo‘lib, u jismni muvozanat holatiga qaytarishga intiladi, shu sababli bu kuch - qaytaruvchi kuch deb ataladi.
|
| |
