|
Bizmg/LqiymatkyokimningkganisbatiLninggganisbatigatengekanliginikeltiribchiqardik
|
| bet | 5/7 | | Sana | 13.12.2023 | | Hajmi | 0,79 Mb. | | #117806 |
Bog'liq 1-ma\'ruza TEBRANMA HARAKATBizmg/LqiymatkyokimningkganisbatiLninggganisbatigatengekanliginikeltiribchiqardik.
Fizik mayatnik
Fizik mayatnik – bu og‘irlik markazi S nuqtadan o‘tgan, 0 o‘qmarkazi atrofida tebranadigan jismdan iboratdir (90 - rasm).
Bu yerda 0 – tebranish o‘qi markazi, S – tebranayotgan m – massali jismning og‘irlik markazi, mg – jismning og‘irlik kuchi, – fizik mayatnikning yelkasi.
Agar mayatnik kichik j burchakka og‘dirilsa, mayatnikka qo‘yilgan kuch momenti
, (1)
90 - rasm. Fizik mayatnik.
ga teng bo‘ladi. Aylanma harakatning asosiy qonunini
, (2)
(1) – ifodaga tenglashtirasak, quyidagi ifodaga ega bo‘lamiz
, (3)
Bundan fizik mayatnikning tsiklik chastotasi
ga tengbo‘linishi ko‘rinib turibdi. Fizik mayatnikning tebranish davrini quyidagicha ifodalash mumkin:
, (4)
Tmatematik=Tfizik da fizik mayatnikning uzunligi fizik mayatnikning keltirilgan uzunligi deyiladi
Matematik mayatnik
Matematik mayatnik – og‘irligi hisobga olinmaydigan, uzunlikdagi cho‘zilmaydigan ipga osilgan m massali moddiy nuqtadir (91 - rasm).
91 - rasm. Matematik mayatnik.
U fizik mayatnikning xususiy holidir. Ip vertikal o‘qdan kichik j burchakka siljitilsa, m massali moddiy nuqtaning inertsiya momenti
.
ga teng bo‘ladi. (48.4) - ifodaga inertsiya momenti qiymatini qo‘ysak, matematik mayatnikning tebranish davri ifodasiga ega bo‘lamiz:
, (1)
Elektromagnit tebranishlar
S kondensator va L induktivlikdan tashkil topgan yopiq elektr zanjirida yuz beradigan zaryad, kuchlanish va toklarning tebranishlarini kuzatamiz. Eng sodda tebranish konturi 92-rasmda keltirilgan.
Berk zanjirning qarshiligini hisobga olmaymiz. K kalitni 1 - holatga ulab, kondensatorni Uc potentsiallar farqigacha zaryadlaymiz. Keyin K kalitni 2 - holatga keltirib, yopiq zanjir hosil qilamiz. Boshlanishda energiyaning hammasi
kondensatorning elektr maydonida joylashgan bo‘ladi(93a-rasm).
|
| |
