|
www.scientificprogress.uzBog'liq gazlarni-quritish-usullari-va-jarayon-parametrlariwww.scientificprogress.uz
Page 602
Gazlarning qurtish jarayonining asosiy ko’rsatkichi gazlardagi namlik miqdori
orqali ifodalanadi.
Quritish – gazdan bug’simon namlikni ajratish jarayoni sanalib, gazdagi qoldiq
namlik miqdori quritilgan gazning shudring nuqtasi orqali ifodalanadi.
Shudring nuqtasi – berilgan bosim va tarkibli gazda birinchi namlik tomchisi
kondensatsiyalanishidan yuqoriroq harorati bo’lib, nam va quritilgan gaz shudring
nuqtalari farqi – shudring nuqtasining depressiyasi sanaladi.
Shunga ko’ra quritish usullari quyidagicha tasniflanadi:
1. Absorbsiya usuli – gazlarni glikolli quritish usuli;
2. Adsorbsiya usuli – gazlarni seolit, silikagel yoki, faol alyuminy oksidlari kabi
adsorbentlar yordamida quritish;
3. Kondensatsiya usuli – gazlarni gidratlanishga qarshi ingibitorlar (glikol yoki
metanol) purkab sovutib, separatsiyalash;
4. Membranali usul – gazlarni elastomerlar va shishasimon polimerlar yordamida
quritish;
5. Kimyoviy usul – gazlarni metallarning xlorli gigroskopik tuzlari (CaCl
2
va b.)
yordamida quritish.
Quduq va quvuruzatkichlarda suv bug’larining kondensirlanib, to’planishi
muayyan sharoitlarda uglevodorodli gaz komponentlari (metan, etan, propan,
butan)ning har bir molekulasi
ta suv molekulasi bilan bog’lanish qobilyatiga ega
(1-rasm). Suvning uglevodorodli gazlar bilan hosil qilgan fizik-kimyoviy birikmasi –
qattiq kristal modda – kristallogidratlar deb, ataladi.
1-rasm. Gaz
gidratining tuzilishi
Gazlarni
quritish
usullaridan
eng
keng
tarqalgan
usuli bu absorbsion quritish
usulidir. Absorbsion quritish jarayoniga quyidagi omillar ta’sir qiladi: harorat, bosim,
absorbent sirkulyatsiya karraligi, regenerirlangan absorbent konsentratsiyasi,
absorberning kontakt elementlari, gazda uglevodorodli kondensatning miqdori, gazdagi
sho’r qatlam suvining miqdori va gazdagi vodorod sul’fidining miqdori.
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 3 ǀ 2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
|
| |
