Global jarayonlar va barkaror

8-mavzu.
Global jarayonlar va barkaror 
taraqqiyot 
1. Globallashuv, globalistika va barkaror taraqqiyot tushunchalarining mohiyati.
2. Barqaror taraqqiyotni ta’minlashda globallashuvnipg ijobiy va salbiy yunalishlari.
3. Global
jarayonlarning
tasnifi.
Migratsiya
va urbanizatsiya
barkarorlik
va
beqarorlik omili.
4. Pandemiya -
XXI
aerning global
muammosi.
Global
makonda axborot
texnologiyalari, sun’iy intellekt va vertual reallikning mutanosibligi.

GLOBALLASHUV
(lot. globus – yer kurrasi) 
jamiyat hayotining turli 
jabhalarida butun Yer sayyorasi 
uchun yagona bo‘lgan tuzilmalar, 
aloqalar va munosabatlarning 
shakllanishi, universallashuv 
jarayonidir.
GLOBALISTIKA
globallashuvning turli jihatlari va 
global muammolarga oid ilmiy, 
falsafiy, madaniy va amaliy 
tadqiqotlarni, jumladan ularning 
natijalarini, shuningdek ularni 
ayrim davlatlar darajasida ham, 
xalqaro miqyosda ham iqtisodiy, 
ijtimoiy va siyosiy jabhalarda 
amalga joriy etish borasidagi 
amaliy faoliyatni ifodalash uchun 
qo‘llaniladi
Barqaror taraqqiyot
ekologik o'lchov: resurslarning 
takrorlanishi; 
iqtisodiy o'lchov: samaradorlik, 
o'sish; 
ijtimoiy o'lchov: tenglik.

Globallashuv 
jarayonlari 
texnologiya sohasida dunyo miqyosida mahsulotlar ishlab chiqarishni monopollashtiruvchi 
moliyaviy jarayonlarni keltirib chiqarayotganligi, xalqaro maydonda moliyaviy kompyuter 
tarmog‘i orqali dunyoning bir burchagidan boshqasiga istalgan miqdorda mablag‘ning 
o‘tkazilishi, xalqaro maydonda raqobatni rivojlantiruvchi metatexnologiyalarning 
rivojlanishi (kosmik yo‘ldosh, kompyuter, uyali telefon, internet va h.k.) bilan belgilanishi
ekologiya, iqtisodiyotning rivoji uchun yer resurslari (energetik va xom ashyo 
zahiralari)dan foydalanish, buning evaziga insoniyat hayotiga xavf tug‘dirayotgan tabiat va 
atrof-muhit holatining keskin yomonlashuvi, biosferaga texnogen ta’sirlarning kuchayishi, 
jonivor va o‘simlik turlarining yo‘qolib ketishi
iqtisodiyot sohasida, dunyo miqyosida transmilliy korporatsiyalarning shakllanishi, 
iqtisodiyotning mintaqaviylashuvi, jahon miqyosida savdo va xizmatlarning jadallashuv
madaniy sohada, ommaviy madaniyatning rivojlanishi, ayniqsa, musiqa, kino, teatr, shou-
ko‘rsatuvlar, kiyinish, ommaviy-axborot vositalari faoliyatlarining bir xillashuvi, turli 
xalqlar madaniyatining o‘zaro ta’siri, bir-birini boyitishi tufayli madaniyatlararo 
aloqalarning mustahkamlanishi va yangi zamonaviy an’analarning shakllanishi va h.k.lar

Migratsiya - ko‘chish degan 
ma’noni bildiradi, ya’ni 
odamning doimity yoki 
vaqtinchalik yashash uchun bir 
xududdan ikkinchi bir 
xududga ko‘chishini bildiradi.
Urbanizatsiya lotin tilida shahar
ma'nosini anglatib, mamlakat
(mintaqa) aholisi tarkibidagi shahar
aholisining salmog‘i orqali
o‘lchanadi

COVID-
19 
PANDEMIYA (yun. pandemos — yoppasiga, 
xalqaro) — epidemik kasallikning bir mamlakat, bir 
necha mamlakat, qitʼa yoki kontinentda yoppasiga 
tarqalishi. Pandemik tarqalish havo-tomchi yoʻli 
bilan yuqib, inkubatsion davri qisqa yuqumli 
kasalliklarga xos. COVID-19 pandemiyasi -
SARS-
CoV-2
, yaʼni ogʻir oʻtkir nafas olish 
sindromi
koronavirusi
keltirib chiqaradigan
COVID-
19 koronavirus infeksiyasi
kasalligi
pandemiyas
idir. 
Ilk marotaba 2019-yilning 
dekabrida
Xitoyning Uxan
shahrida qayd etilgan 
kasallik 2020-yilning 11-martida
Jahon sogʻliqni 
saqlash tashkiloti
tomonidan pandemiya deb 
belgilandi
.