Klaviatura - kompyuter kiritish qurilmasi bo‘lib, klaviatura tizimga
belgilar va buyruqlarni kiritish uchun iаshlatiladi. Klaviatura – kompyuterga
buyruq va axboratlarni kiritish qurilmasi. Tugmalari soniga ko’ra ctandart (84)
va kengaytirilgan (101) klaviaturalari mavjuddir. Bundan tashqari, klaviyaturalar
lotin harflarining joylashuviga ko’ra ham farqlanadi: amerika va angliya standarti
–QWERTY, fransuz standarti-AZERTY.
Klaviaturadagi tugmalar vazifasi
Foydalanuvchi
tomonidan
kompyuterga
axborot
kiritish
uchun
mo’ljallangan. Albatta, modeliga qarab tugmalarining soni va joylashishi
klaviaturalarda farqlanishi mumkin. Lekin bir xil tugmalarining vazifasi har xil
klaviaturalarda bir biriga mos keladi. Klaviaturaning asosiy tugmalari va ularning
vazifalari bilan batafsil tanishib chiqamiz:
[ESC] – tugma -aynan bajarilayotgan harakatlarni to’xtatadi;
[F1]…[F12] – funksional tugma, dasturchi (foydalanuvchi) mo’ljaliga
ko’ra dasturlanadi.
[PrScr] (PRINT SCREEN) – bu tugmadan foydalanib ekrandagi tasvirni
to’laligicha bosmaga chiqarish mumkin.
[SCROLL LOCK] – vaqtincha to’xtatish.
[BREAK] – bu tugmadan faqat [CTRL] tugmasi bilan hamkorlikda
qo’llaniladi. [CTRL – BREAK] tugmalarini bir vaqtda bosish bajarilayotgan
buyruq yoki dasturni tugallashni bildiradi.
[CAPS LOCK] – bosh harflarni foydalanishni belgilab qo’yish uchun.
[CAPS LOCK] ni bosilganda klaviaturaning o’ng tepa qismida joylashgan xabar
chiroqchasi yonib qoladi. [CAPS LOCK] tugmani qayta bosish bosh harflardan
foydalanishni bekor qiladi.
Ba’zan [CAPS LOCK] bu tugmani boshqa maqsadlar, misol uchun, rus
alfavitiga o’tish uchun ishlatiladi.
[Shift] – klaviaturaning yuqorigi registrida joylashgan bosh harflar va
boshqa simvollarni kiritish uchun qo’llanadi. Masalan, «d» kichik harfini kiritish
uchun, «D» tasvirlangan tugmani bosish kerak, agar «D» bosh harfini
kiritmoqchi bo’lsangiz [Shift] ni bosib, qo’yib yubormay turib «D» tugmasini
bosasiz.
[CTRL] – o’z holicha ishlamaydi, klaviatura imkoniyatlarini kengaytirish
uchun qo’llaniladi.
[ALT] – bu tugma ham analogik holatda ishlaydi. [CTRL] va [ALT]
tugmalarini Windows 98 da qo’llanishini biz amaliy mashg’ulotlarda ko’rib
o’tamiz.
[Backspace] ([Enter] tugmasi tepasida chapga strelka) – kursordan chapda
joylashgan simvollarni yo’qotish uchun.
[Enter] – «kiritish» tugmasi
[Ins] – simvollarni qo’yish va o’zgartirish uchun qo’llanadi. (simvollarni
o’chirmasdan almashtiradi).
[Del] – tugmasi ustida kursor joylashgan simvollarni yo’qotish uchun
qo’llanadi.
[Home] – kursorni chap va qator boshiga qo’yish uchun ishlatiladi.
[End] – kursorni o’ng va ekranni pastki burchagiga o’tkazadi.
[PgUp] – betlarni tepaga o’tkazishga, to’g’ri yo’nalishda varaqlash uchun.
[PgDn] – betlarni pastga varaqlash uchun.
— bu tugma kursorni boshqarishga mo’ljallangan, kursorni kerakli
yo’nalishi tanlab bosilsa shu yo’nalishda harakatlanadi.
[Space] – bu tugma klaviaturaning pastki qismida joylashgan bo’lib, [Alt]
tugmalari oralig’ida, bo’sh joy (probel) qoldirish deb ataladi.
7 -rasm. Kampyuter klavaraturasi
2-jadval. Kompyuterning xaraktrestikalari
T/r
Kampyuter
qurilmasi
Modeli
narxi
1
Protsessor
Intel Core i7-13650HX 14 x 1.9 - 4.9
GHz, 120 W PL2 / Short Burst, 110 W
PL1 / Sustained, Raptor Lak
400$
2
Ona plata
Intel HM770 (Raptor Lake-S PCH)
50$
3
RAM
16 GB SO-DIMM DDR5-4800, Dual
Channel, two slots (both in use
65$
4
HDD/SDD
Micron
2400
MTFDKBA1T0QFM,
1024 Гбайт
, NVMe-SSD, two M.2-slots (one empty
100$
5
Video karta
NVIDIA GeForce RTX 4050
6 ГБ
GDDR6
500$
6
Quvvat
90 Вт·ч, 4S1P, 4 ячейки, литий-
ионный
50$
7
Kuller
Kuller Komp AMD BOX RGB Rog
strix g814ju
20$
8
Monitor
18.00 дюйм. 16:10, 2560 x 1600 пикс.
168 точек/дюйм, NE180QDM-NZ2
(BOE0B35), IPS, WQXGA, глянцевое
покрытие
100$
9
Klavaratura
Стандартная клавиатура PS/2
50$
JAMI
1335$
Xulosa
Shuni xulosa qilib aytadigan bo’lsam men bu ASUS ROG STRIX G814JU
shaxsiy kopyuterimni menga maqul tarafi hozirgi vaqtda yaxshi kompyuter ASUS
kompanyasi tamonidan ishlab chiqarmoqda . ASUS kompyuterlari kuchli
protsessor, video karta, RAM parametirlari orqali kuchli dasturlar va o’yinlarni
bemalol ishlatib bilamiz.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
Asosiy adabiyotlar
1. A.Clements. “Computer Organization and Architecture” Cengage Learning .
Australia – 2018. – 816 p.
2. D. Liu, H. Zhang, and S. Hu, “Neural networks: Algorithms and applications,”
Neurocomputing, vol. 71, no. 4-6, pp. 471–473, 2008. Available:
http://dx.doi.org/10.1016/j.neucom.2007.09.00
3. Grytsenko, V. I., Misuno, I. S., Rachkovskiy, D. A., “The concept and
architecture of the software neurocomputer SNC,” Control systems and
machines, (3), 3 -14 (2004).
4. Krug, P.G., “Neural networks and neurocomputers: study guide,” M.:
Publishing house MEI, 176 (2002).
5. Барановская Т.П. ,Лойко В.И., Семенов М.И., Трубилин А.И. -
Архитектура компьютерных систем и сетей. Учебное пособие.- М.,
Финансы и статистика, 2003.- 256с.
6. Буза М.К. Архитектура компьютеров.Учебник для вузов.- Минск. Новое
знание. 2006. – 559с.
7. М.М. Мусаев, “Компьютер тизимлари ва тармоқлари”. Олий ўқув
юртлари учун ўқув қўлланма. Тошкент - 2011. – 336-б.
8. Мусаев М.М. “Процессоры современных компьютеров”. Олий ўқув
юртлари учун қўлланма. Тошкент.: “Алоқачи” нашриёти, 2020 йил. 12
боб. – 512 бет.
9. Таненбаум Э., Остин Т. Архитектура компьютера // 6-е издание. СПб.:
Питер, 2013. — 811 с.
Internet manzillar
1. https://www.geeksforgeeks.org/multicomputer/
2. https://education.molssi.org/parallel-programming/
3. https://mitpress.mit.edu/neural-computing-architectures/
4. https://www.osp.ru/os/
5. https://www.openmp.org/resources/openmp-compilers-tools/
6. https://www.cs.nuim.ie/MPI.htm
7. https://ds.cs.luc.edu/mpi/mpi.htm
| 