|
Bilish nazariyasida oʻlchashlarning oʻrniBog'liq Haqidagi fan Hybrid-renewable energy systems in microgrids integration, developments and control ( PDFDrive ), 1427572, gipermatnlar yaratish va ishlash, 2 5454015403950874988-3[1], Биринчи бет, Astanov Axliddin, Asosiy makroiqtisodiy ko, 11-маъруза, Additiv va multiplikativ ekonometrik modellarni tuzish, ,,,, Mavzu Erkin savdo va proteksionizm siyosati Reja, Tursunov Murodjon ingliz tilidan mustaqil ishi, 0.В.И. Вешкурцев, Д.Г. Мирошин Практикум по дисциплине Оборудование отрасли, yakka tartibli ishchi reja1.3. Bilish nazariyasida oʻlchashlarning oʻrni
Bilish nazariyasi - falsafa boʻlimi boʻlib, u bilish qonuniyatlari va
imkoniyatlari,
bilimning obyektiv reallikka
munosabatini oʻrganadi, bilish
jarayonining bosqichlari va shakllarini, bilishning ishonchliligi va haqqoniyligi
shartlari va mezonlarini tadqiq qiladi. Bilish nazariyasi hozirgi zamon fanida
qoʻllaniladigan usullar (tajriba, modellashtirish, analiz va sintez va h.k.)ni
umumlashtirib, uning falsafiy metodologik asosi sifatida namoyon boʻladi.
Bilish jarayonida tajriba va amaliyotning katta ahamiyati bor. Bu yerda
amaliyot
(praktika)
keng
ma’noda
boʻlib,
insonning
jamiyatga
ta’siri, tabiat hodisalarini oʻzgartirishi, yangi narsalar, jamiyatning yashashi uchun
zaruriy shartsharoitlar yaratishi tushuniladi. Kishilarning tabiat qonunlari haqidagi
bilimiga asoslangan amaliy faoliyatlari bilish taraqqiyotini, fan va texnika ravnaqini
belgilaydi. Sezgi, tasavvur va tushunchalarimizning obyektivligini tekshirish bilish
jarayonining eng muhim vazifasidir.
Bilimlarimizning haqiqiyligi amaliyot orqali tekshiriladi, tasdiqlanadi.
Atrof-muhit (dunyo) obyektlari (moddiy tizimlar, voqealar, jarayonlar va
hodisalar) biz uchun bilish predmetlari hisoblanadi. Bizni oʻrab turgan material
dunyoni bilish (anglash)da tabiat qonuniyatlarini oʻrganish, tadqiq qilish, ularni
oʻzaro bogʻliqligi, uzviyligini baholash, moddiy boyliklarni hisobga olish,
mahsulotlarni sifatini aniqlash, kishilarning u yoki bu faoliyatini miqdoriy baholash
muhim ahamiyatga ega. Albatta har qanday miqdoriy informatsiya oʻlchash
yordamida olinadi (aniqlanadi). Shunday qilib, oʻlchashlar bilish jarayoni,
oʻlchash informatsiyasini olish amali esa bilish (anglash) amalidir.
Ilmiy adabiyotlarda bilish nazariyasi GNOSEOLOGIYA deb ataladi (qadim
grekchada γνοζίζ – bilim, bilish va λογοζ – nutq, soʻz, ilm yoki fan). Hamon
oʻlchashlar bilish vositasi ekan, oʻlchashlar haqidagi fan – METROLOGIYA (
μετρον – oʻlchov va λογοζ – nutq, soʻz, ilm yoki fan) gnoseologiyaga oid qarash
mumkin, metrologiyaning dastlabki tushunchalari esa bilish nazariyasining
elementlari hisoblanadi.
Oʻlchashlarsiz zamonaviy fanni, sanoatni, qishloq xoʻjaligini va xalq
xoʻjaligining bironta boshqa sohalarini tasavvur qilib boʻlmaydi. Hozirgi vaqtda
oʻlchashlarga bir tomonlama nuqtai nazarda qarash mumkin emas. Ba’zida
oʻlchashlarga har xil turdagi baholashlar ham taalluqli boʻladi. Masalan, oʻquvchi
bilimini ballarda baholash, kishini aqliy qobiliyatini baholash, mehnat
unumdorligini baholash va shunga oʻxshashlar.
Bilish – bilim egallash, toʻplash, uni doimiy chuqur oʻrganish
(chuqurlashtirish), kengaytirish va takomillashtirish jarayonidir. Bilim esa bilish
natijasi.
|
| |
