-
katta hududni, ovqatlarning va suvning radioaktiv, zaxarlovchi
moddalar va bakterial vositalar bilan yoki kuchli ta’sirli zaxarli moddalar
bilan zararlanishi;
-
fuqaro muhofazasi ko‘chirish tadbirlari tufayli epidemik holatning
ko‘tarilishi va ommaviy zararlanish o'choqlarida sanitar - epidemiologik
vaziyatning murakkabligi;
-
dushman hujumi ta’sirini yo'qotishda kuch va xizmat vositalarini
boshqarish qiyinligi.
FMTX tashkiliy asoslari va zamonaviy faoliyatidagi
tamoillari tibbiyot
fanining amaliy va nazariy rivojini aks ettiradi.
1. FMTX tuzilmalari va muassasalari bor boMgan sogMiqni saqlash
muassasalari va organlari qoshida tashkil etiladi. (ishlab - chiqarish hudud
tamoili).
2. FMTX tuzilmalar tashkil etadi. Hamma o‘choqda ishlash qobilyatiga
ega. Bu o'choqlarda yirik o'zgartirishlar kiritmasdan tuzilmalar bilan keng
manevr o‘tkazishga imkon yaratadi. (universal tayyorgarlik printsipi).
3. Har bir tuzilma va muassasa o'ziga xos ma’lum tartib-tadbirlarni yoki
funksiyani
bajarishga
moMjallangan-tibbiy
yordam
ko‘rsatish
zararlanganlami davolash, epidemiyaga qarshi tadbirlar o'tkazish va
boshqalar. (funksional moMjallanish printsipi).
4. Zararlanganlarga va be'morlarga birinchi tibbiy yordam ko'rsatish
uchun aholining o'zi sanitar posti, sanitar drujinani tashkil etish orqali jalb
etiladi va jami aholini o'z-o'ziga va boshqalarga yordam ko'rsatishga
o‘rgatish.
5. FMTX faoliyati xarbiy-tibbiyot xizmati bilan doimiy hamkorlikda olib
boriladi.
6. Zararlangan aholini davolash-ko'chirish ta’minotini
tashkillashtirish
zararlanganlami va bemorlarni moMjallanishiga asosan shahardan chetdagi
davolash maussasalariga ko'chirish va davolash ikki bosqichli yagona
tartibda (sistemada) olib boriladi.
FMTXda - birinchi tibbiy, birinchi shifokor, malakali va mutaxassis
tibbiy yordami ko'zlangan.
Fuqaro muhofazasining tibbiyot xizmati-sogMiqni saqlash sistemasidagi
maxsus birlashma bo'lib ommaviy qirgMn quroli va hujum quroli
qoMlanilganda,
hamda tabiiy ofat, yirik fojea, falokat ta’sirida zararlangan
aholining tibbiy ta’minoti uchun moMjallangan.
11
FMTX eng asosiy vazifalari:
1. Zararlangan aholiga turli xildagi tibbiy yordamni o‘z vaqtida
ko‘rsatish va zudlik bilan ularning sogMigMni va mehnat qobilyatini tiklash,
nogironlik va oMimni kamaytirish.
Bu vazifalami bajarish uchun:
A. Murakkab ilmiy asolangan kompleks tadbirlar o‘tkazib-bu tadbirlar
zararlanganlaming ogMrlashuvini, ba’zi bir organlar va sistemalar funksiyasi
buzilishining oldini olish uchun qaratilgan.
FMTX kuch va vositalarini tayyorlash ularning tayyorgarligi
hozirgi davr
tibbiyot bilimi va texnikasini qoMlash - tibbiy xodimlarning mehnat
qobilyatini oshirish, oz miqdordagi kuch va vositalar yordamida katta
hajmdagi ishni bajarish.
B. Ommaviy qirgMn qurolidan aholini himoyalash uchun FMTXning
kompleks tadbirlarini o‘tkazish, radioaktiv,
kimyoviy, bakteriologik va kuchli
ta ’sirli zaxarli moddalarning ta’sirini kamaytiruvchi yoki oldini oluvchi
vositalardan foydalanish.
V. Fuqaro muhofazasining tibbiyot xizmatini
fuqaro muhofazasining
boshqa xizmatlari va FMTX tasarrufida boMmagan boshqa tibbiy xizmatlar
bilan birgalikda harakat qilishini tashkil etish.
2. Aholi orasida yuqumli bemorlar paydo boMishining va tarqalishining
oldini olish, paydo boMganda zudlikda ajratish va yo‘qotish.
Bu vazifalami bajarish uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish kerak:
A. Aerogen zararlanishda aholini himoya qilish uchun bakteriyaga qarshi
tadbirlar o'tkazish, bakteriologik qidiruv, shoshilinch profilaktika tadbirlari,
zararlanganlar orasida karantin tashkil qilish va boshqalar.
B. Yuqumli bemorlarni aniqlash, ajratish va yotqizish, yuqumli slatsionar
tuzish, hamma davolash muassasalarida epidemiyaga
qarshi rejim tashkil
etish va boshqalar.
V. Aholi orasida oMkazilgan sanitar-gigienik va epidemiyaga qarshi
tadbirlarni va nazoratni kuchaytirish.
G. Bakteriologik o‘choqda dezinfeksiya tadbirlarini tashkillashtirish.
D. Bakteriyaga qarshi tadbirlarni bajarish maqsadida FMTXning kuch va
vositalarini tayyorlash va ulardan foydalanish.
3.
Dushmanning ommaviy qirgMn vositalarini qoMlashining, yirik
falokat, fojia, tabiiy ofat tufayli koMigilsiz sanitar oqibatni tiklash, Fuqaro
muhofazasining harbiylashtirilmagan tuzilmalari va muassasalari shaxsiy
12
tarkibining sogMigMni himoyalash hamda aholining yaxshi sanitar ta’minotini
ta’minlash.
Bu vazifalarni bajarish uchun quydagilarni nazarda tutish kerak.
A. Suv va ovqat
mahsulotlarining radioaktiv, kimyoviy, bakteriologik
moddalardan zararlanishini Iaboratoriya nazoratidan o‘tkazish.
B. Aholi yashaydigin sharoitning sanitar - gigenik nazorati, aholiga
sanitariya ishlovini berish, ommaviy qirgMn o‘choqIarida oMgan odamlar va
hayvonlarni ko'mish, tozalashlarni nazorat qilish.
V. Radioaktiv, kimyoviy, bakteriologik zararlangan hududda aholining
ishlash rejimini tuzishda qatnashish.
G. Aholi orasida keng miqyosda sanitar oqartuv ishlarini olib borish.
Yuklatilgan vazifalami bajarish uchun
FMTX tinchlik davrida aholini
tibbiy
himoyalash,
xizmatni
boshqaruvchi
organlar
tuzish,
xarbiylashtirilmagan tuzilmalarni yaratish, ta’minlash va o‘rgatish, tibbiyot
masalalarini harbiy davrda ishlashga tayyorlash,
FM boshqa xizmat turlari va
xarbiy - tibbiyot xizmati bilan o‘zaro harakatda tadbirlarni ishlab chiqarish,
jami aholini o‘ziga - o‘zi va boshqalarga birinchi tibbiy yordam ko'rsatish
usullarni o‘rgatish va boshqa tadbirlarni rejalashtiradi.
