HISOBIY YUKLAMANI YORDAMCHI USULLAR BILAN ANIQLASH.
Reja:
Hisobiy yuklama tushunchasi
Hisobiy yuklamani aniqlashning asosiy usullari
Hisobiy yuklamani aniqlashning yordamchi usullari
Zamonaviy sanoat korxonasining elektr ta’minoti tizimini loyihalashda yechilishi kerak bo'igan murakkab texnik-iqtisodiy masalalaming asosini koilayotgan elektr yuklam alami to'g 'ri aniqlash tashkii etadi. Elektr yuklam alami hisoblash har qanday elektr ta’minlash tizimini loyihalashda birinehi boskich hisoblanadi. Elektr yuklamalarning ko ‘rsatgichlari elektr tizimiga sarf boMadigan kapital mablag'larni, rangli matellar sarfini, elektr energiyasining nabudgorchiligini va ekspluatatsiya xarajatiarini belgilaydi. Agar hisobiy quvvatni oshirib aniqlansa kapital mablag'larni ortishiga, tanqis bo'igan elektr qurilmalar va o'tkazgichiarni tola imkoniyat darajasida ishlamasligiga va elektr energiyasining nabudgarehiligini oshishiga sabab buladi. Yuklamani kamaytirib aniqlash esa, elektr qurilmalarini tezishdan chiqishiga, ayrim agregatlarning ish unumdorligini kamayishiga eiektr ta’minoti tizimida nobudgorchiliklarni oshishiga eiektr energiyasi sifat ko‘rsatgichlarini yomonlashishiga va elektr ta’minoti tizimining ishonchligini kamayishiga olib keladi. Shuning uchun kutilayotgan yuklamalamni to'g'ri aniqlash elektr ta'minoti tizimini optimal loyihalashtirishning asosiy omilidir. Hisobiy aktiv quvvat sifatiaa shunday davomli o‘zgarmas yuklama qabul qilinadiki, uning ta’siridan o'tkazgich haroratining oshishi yoki izolyatsiyaning issiqlikdan eskirish darajasi, kutilayotgan o‘zgaruvchan yuklamadagiga ekvivalent bo‘ladi. Smena davomida ma’lum vaqt oraligi (10 min. yoki 30 min. yoki 60 min. yoki..,) uchun olingan barcha o‘rtacha quvvatlarning eng kattasi maksimal quvvat sifatida qabul qilinadi. Elektr ta’minoti tizimining elementlarini ularning qizishi nuqtai nazaridan qabul qilinsa, hisobiy quvvat sifatida 30 minutli maksimal yuklama olinadi. Bu vaqt oralig‘i ko‘ndalang kesim yuzasi kichik va o 'rta bo‘lgan o'tkazgichlarining qizish vaqt doimiyligiga yaqin hisoblanadi. Agar sex tarmoqlari o'tkazgichlarining qizish vaqt doimiyligi 0,5 soatdan katta bo‘lsa, maksimum koeffitsientining miqdori quvidagi munosabat orqali qayta hisoblanaladi:
Bu yerda, - maksimum koeffitsientining vaqt doimiyligi 0,5 soat bo'lgandagi qiymati; maksimum koeffitsientining vaqt doimiyligi / bogandagi qiymati. Ko'ndalang kesim yuzasi har xil bo‘lgan o'tkazgichiar uchun qizish vaqt doimiyligi T ning miqdorlar (min.) keltirilgan.
Joiz qizish bo'yicha 30 minutli maksimal yuklama hisobiy yuklama sifatida qabul qiiingan. Umumiy holda maksimal o'rtacha kvadrat, o'rtacha va hisobiy yuklamalar o'rtasida quyidagi munosabat saqlanadi:
O 'zgarmas yoki deyarli o'garmas yuklamada ishlaydigan iste’molchilar uchun (ventilyatorlar, nasoslar, kompressorlaming elektr yuritgichlari):
Hisobiy yuklamalarni aniqlashda quyidagi vaziyatlarga e'tibor berish kerak:
1. Sex va korxonalarning yuklamalar grafiklari vaqt o'tishi bilan texnologik jarayonni takomillashishi natijasida tekislanib boradi;
2. ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va mexanizatsiyaiash elektr energiyasining sarfi oshishiga, ya’ni elektr yuklamalarning ortishiga olib keiadi;
3. Sanoat korxonalari eiektr ta'minoti tizimlarini loyihalashda ishlab chiqarishning kelajakdagi rivojlanishini, ya’ni korxona elektr yukiamasini yaqin 10 yillarda ortishini hisobga olish kerak. Sanoat korxonasi elektr ta’minoti tiziming har xil pog‘onalarida bir necha xarakterli joylar. Sanoat korxonasi elektr ta'minoti tizimining har xil pog‘onalarida bir necha xarakterli joylar (tugunlar) bo‘lib. ulardagi hisobiy quvvatlarni aniqlashning o'z xususiyatiari mavjud.. Unda raqamlar bilan ko‘rsatilgan xarakterli joylar uchun hisobiy quvvatlarni aniqlashning xususiyatiari bilan tanishib o'tamiz.
1. — Bitta iste’molchi tomonidan hosil bo’ladigan yuklama. Uning miqdori iste’molchining nominal quvvatiga teng (takrorlanuvchi qisqa muddatda ishlovchi iste’molchining pasportidan quvvat UD= 100% ga keltiriiadi). Bu yuklama asosida ta ’miniovchi liniyaning ko‘ndalang kesimi aniqianadi va kommutatsiya, himoya apparatlari tanlanadi.
2. - Guruh iste’moichilari hosil qiladigan yukiama. Uning hisobiy quvvatini aniqlashda yoritish qurilmalarining yuklama!arini va kompensatorlarning reaktiv quvvatlarini nazarda tutish kerak. Bu yuklama asosida iste’molchilar guruhini energiya biIan ta ’miniovchi liniyalarning ko’ndalang kesimlari aniqianadi va kommutatsiya, himoya apparatlari tanlanadi.
3. - Sex transformator podstansiyasining (TP) kichik kuchlanishi (KK) tomonidagi shinalar yuklamasi. Uning qiymatini eng ko'p yukiamali smenada iste’mol qilinadigan o'rtacha quvvatga. teng deb olinadi. Ushbu yuklama asosida sex podstansiyasining transformatorlari quvvatlari va soni, TP shinalarining ko'ndalang kesimlari, KK tomonidagi kommutatsiya va himoya apparatlari qabul qilinadi.
4. - Sex TP ning yuqori kuchlanishi (YUK) tomonidagi hisobiy yuklama. Uni hisoblashda TP ning KK tomonidagi hisobiy quvvatga transfonnatorlardagi quvvat nobudgarchiliklarini qo‘shish kerak. Bu yuklama asosida sex TP ga keluvchi YUK liniyalarning ko'ndalang kesimlari va shuliniyalarga o'rnatiladigan kommutatsiya va himoya apparatlari qabul qilinadi.
5. - Bosh tarqatuvchi quriima(BTQ) shinalaridagi hisobiy yuklama. Uning qiymatini aniqlash sexJarning hisobiy quvvatlari, KK li iste’molchilarning hisobiy quvvalari, zavod hududining yoritish yuklamalari va kompensatsiyalovchi qurilmalarining reaktiv quvvatlari asosida olib boriladi. Bu yuklama bazasida BTP dagi yig'ma shinalar va ВТQ ni ta’minlovchi liniyalarning ko‘ndalang kesimlari aniqianadi va kommutatsiya, himoya apparatiari qabul qilinadi.
6. - Bosh pasaytiruvchi podstansiyaning (BPP) shinalaridagi hisobiy yuklama. Uning qiymatini aniqJashda BPP dan ketuvchi liniyalardagi hisobiy yuklamalar asos qilib olinadi. Bu yuklama bazasida BPP ning transformatorlari quvvatlari va soni, kommutatsiya va himoya apparatiari qabul qilinadi.
7. - BPP ning YUK tomonidagi hisobiy yuklama. Uning qiymatini hisoblashda BPP ning KK tomonidagi hisobiy quvvat va transfcrmatorlardagi nobudgarchiliklar asos bo'iadi. Bu yuklama bazasida BPP ga keluvchi YUK liniyalarning ko‘ndalang kesimlarini aniqianadi va kommutatsiya. himoya apparatiari qabul qilinadi.
Hisobiy yukiamani aniqlashning asosiy usullari
Hisobiy yukiamani o’rnatilgan quvvat va talab koeffitsienti bo'yicha aniqlash. Hisobiy quvvatni ushbu usulda aniqlash uchun iste'molchilar guruhining o’rnatilgan P„ quvvati, quvvat koeffitsienti va talab koeffitsienti ning qiymatlari ma'Ium bo’lish kerak:
Bu yerda, - mazkur guruh iste’molchilari uchun talab koeffitsienti (qiymati ma’lumotnomalardan olinadi): cos - guruh iste'molchilari uchun ma'luniotnomadan olinadigan quvvat koeffitsienti: tg ning miqdori cos ga mos keladi. Talab koeffitsienti usuli sanoat korxonalarinmg elektr ta ’minoti yuqori pog'onalaridagi hisobiy quvvati aniqlashda foydalanadi
Elektr ta ’minoti tizimining tugunlaridagi (sexlar, korxonalar, korpuslar) hisobiy quvvat alohida iste’molchilarining hisobiy quvvatlarini yig ‘indisi asosida maksimumlar har xilligi koeffitsientini hisobga olgan hoIda aniqlanadi:
Bu yerda, - mavjud guruhlarning aktiv hisobiy quvvatlarini yig‘indisi: - mavjud guruhlaming reaktiv hisobiy quvvatlarining yig‘indisi; - guruhlar uchun maksimumlar har xilligi koeffitsienti, Uning qiymati qurilayotgan tugunning korxona elektr ta’minoti tizimdagi o'rniga bog ‘liq bo‘lib, 0.85-1 oralig‘ida bo‘ladi. Hisobiy yuklamani o ‘rnatilgan quvvat va talab koeffitsienti bo'yicha aniqlash taxininiy usul bo‘lib, homaki hisoblashlarda va umumkorxona yuklamalarini aniqlashda ishlatilishini tavsiya etiladi,
Hisobiy yukiamani aniqlashning yordamchi usullari
Mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan elektr energiyasining solishtirma sarfiga asoslangan usul. Yuklamalar grafiklari davomli o'zgarmas yoki juda kam o'zgaradigan elektr iste’molchilar uchun smenaga taaluqli bo'lgan o'rtacha quvvatni hisobiy yuklagan sifatida qabul qilinadi. Bular turkumiga ventilyatorlar, nasoslar, kompressorlaning elektr yuritmalari, elektroliz vannalarining to'g'irlagich agregatlari qarshilik pechlari, kimyo va qog'oz sanoatidagi ko'plab iste’molchilar kiradi. Bunday iste’molchilarning hisobiy yuklamalarini mahsulot birligiga to'g'ri keladigan elektr energiyasining soiishtirma sarfi orqali topish maqsadga muvofiqdir:
Bu yerda. - elektr energiyasining mahsulot birligiga to'g'ri keladigan solishtirma sarfi, kVt-soat; - smenada tayyorlanadigan mahsulotlar soni; - eng katta yuklamali smena davomiyligi, soat. Mahsulot birligiga to'g'ri keladigan elektr energiyasining miqdori mavjud korxonalardagi elektr sarf ko'rsatgichlarini tahlil qilish natijasidagi aniqianadi
Elektr energiyani solishtirrna sarfi usulini sanoat korxonasining ishlab chiqaradigan yillik mahsulotining miqdori ma’ium bo’ganda dastlabki hisoblashda ishlatish mumkin. Bu usuJning afzalligi shundan iboratki. hisobiy yuklama aniqlanayotganda elektr iste’molchilarning nominal quvvatlarini bilishning zaruriyati yo‘q.Hisobiy quvvatni yuza birligiga to'g‘ri keladigan solishtirrna yuklama asosida hisoblash usulini kichik va o‘rta mashinasozlik zavodlari sexlarining universal tarmoqlari uchun foydalanish tavsiya etiladi. Bunday sexlarda ko‘p miqdordagi kichik quvatli iste'molchilar ishlab chiqarish maydonlarida deyarli tekis taqsimlanadilar. Universal tarmoqlar texnologik jarayonlami o'zgarishi va qurilmalaming joylarini almashtirish talablariga javob beradi. Universal tarmoqlar magistral shina o'tkazgichlar asosida bajariladi va ularning hisobiy yuklamalari yuqorida keltirilgan formula asosida, muayyan iste’molchilaming quvvatlarini hisobga olmagan holda aniqianadi.
http://fayllar.org
|
