|
Hyperlink Example
|
| bet | 15/45 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 73,67 Kb. | | #235341 |
Bog'liq 1-45 mavzu mustaqil ta\'lim15-Mavzu:FTP protokoli.
FTP (File Transfer Protocol):
FTP, tarmoqda fayllarni uzatish va ko'chirish uchun ishlatiladigan protokoldir. Bu protokol foydalanuvchilar uchun fayllarni serverdan kompyuterga yoki kompyuterdan serverga o'zgartirishni ta'minlaydi. FTP, tarmoq ustida o'zgaruvchan fayl almashinuvi uchun keng qo'llaniladi.
FTP Xususiyatlari:
Portlar: FTP protokoli uchun ikki xil port ishlatiladi. Birinchi port (20) ma'lumotlar paketlarini almashinuvi uchun ishlatiladi, ikkinchi port (21) esa aloqa uchun. Agar pasiv aloqa qo'llanilsa, ikkala port xavfsizlikka ega bo'lish uchun muhimdir.
Avtentifikatsiya: Foydalanuvchilar FTP-serverga kirish uchun autentifikatsiya qilishadi. Bunday autentifikatsiya parol yoki boshqa usullar orqali o'tkaziladi.
Aktiv va Pasiv Aloqa: Aktiv aloqa, server tomonidan aloqa portini aniqlashda ishlatiladi, pasiv aloqa esa server bilan foydalanuvchi o'rtasida aloqa uchun ishlatiladi. Pasiv aloqa xavfsizlikni oshirishda yordam beradi.
Blok va Qism fayl almashinuvi: FTP ma'lum bir miqdordagi ma'lumotni almashinuvi o'rtasida qism va bloklar ko'rinishida bajarilishi mumkin.
ASCII va Binary rejimlar: FTP fayl almashinuvi uchun ASCII va Binary rejimlarini qo'llaydi. ASCII rejimida ma'lumotlarni matn ko'rinishida, Binary rejimida esa binar ko'rinishida uzatib olish mumkin.
FTP Komandalari: FTP-server va foydalanuvchi o'rtasidagi almashinuvi uchun bir qancha standart FTP-komandalari mavjud, masalan, put (serverga yuborish), get (serverdan olish), ls (katalogdagi fayllarni ko'rish) kabi.
FTP Protokoli Qadamnomasi:
Ulanish: Foydalanuvchi FTP-klient yoki terminal orqali FTP-serverga ulanadi.
Autentifikatsiya: Foydalanuvchi autentifikatsiya uchun login va parolni kiritadi.
FTP Aloqasi O'rnatish: FTP aloqasini o'rnatish uchun aloqa portlari aniqlanadi.
Fayl Almashinuvi Boshlash: Fayl almashinuvi boshlash uchun ma'lum bir komanda yuboriladi, masalan, get yoki put.
Aloqa Uchun Ma'lumotlarni Almashinuvi: Aloqa portidan aloqa uchun ma'lumotlar almashinuvi boshlanadi. Ma'lumotlar bitta fayl yoki bir nechta fayl bo'lishi mumkin.
Fayl Almashinuvi Yakunlash: Fayl almashinuvi tugagandan so'ng aloqa aloqa uchun tayyor bo'lib qoladi.
FTP Aloqasini Yopish: Fayl almashinuvi tugagandan so'ng aloqa aloqa uchun yopiladi.
FTP, fayllarni serverdan olish va yuborishda sodda va osonlikni ta'minlaydi, ammo u xavfsizlik muammolari tufayli bugungi kunda SSH va boshqa xavfsiz almashinuvi protokollariga qaraganda keng qo'llanilmay qolmoqda.
FTPS Xususiyatlari:
SSL/TLS Shifrlash: FTPS aloqasi, ma'lumotlar uchun shifrlash uchun SSL yoki TLS protokollari yordamida amalga oshiriladi. Shu sababli ma'lumotlar uzatilishi o'zgaruvchan ravishda shifrlanadi.
Portlar: FTPS uchun ishlatiladigan portlar standart FTP portlari bo'lib, lekin shifrlash uchun aloqa porti (990) ham ishlatiladi.
Autentifikatsiya: Autentifikatsiya, parol yoki xavfsiz kalit orqali bajariladi. Bu, aloqa o'rnatilgan server bilan foydalanuvchi o'rtasidagi maxfiy aloqani ta'minlash uchun muhimdir.
Pasiv va Aktiv Aloqa: FTPS aloqalari, pasiv va aktiv aloqa turlarini qo'llaydi. Xavfsizlik uchun pasiv aloqa keng tarqalgan.
Ishlovchi Komandalar: FTPS-server va foydalanuvchi o'rtasidagi almashinuvi uchun FTP komandalari ishlatiladi, masalan, get (serverdan olish), put (serverga yuborish) kabi.
SSL/TLS Sertifikatlari: Xavfsizlikni oshirish uchun, server va foydalanuvchilar SSL/TLS sertifikatlari bilan ishlaydilar. Bu, ma'lumotlar almashinuvi o'zgaruvchan ravishda shifrlanadi va ishlovchilar o'zgaruvchan tarmoqqa xavfsiz ravishda ulanishadi.
|
| |
