|
I-bap. Identifikaciya hám autentifikatsiya haqqında baslanǵısh túsinikler
|
| bet | 1/12 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 0,7 Mb. | | #243912 |
Bog'liq Identifikatsiya va autentifikatsiya avtorizatsiya maselesi kurs
Kirisiw 3
Tiykarǵı bólim 5
I-bap. Identifikaciya hám autentifikatsiya haqqında baslanǵısh túsinikler. 5
1.1. Informaciya qawipsizliginde identifikaciya hám autentifikatsiya. 7
1.2. Parollar tiykarında autentifikatsiyalaw 17
1.3. Sertifikatlar tiykarında autentifikatsiyalaw 23
II-bap.Tarmaq protokollari 31
2.1. Tarmaq identifikaciyası protokolları. 31
2.2. Tarmaq autentifikatsiyasi protokolları 34
2.3. Parollar tiykarında autentifikatsiyalash 37
Juwmaq 40
Paydalanǵan ádebiyatlar 41
Kirisiw
Hár qanday taraqqiy etken jámiyet turmısında informaciyanıń áhmiyeti úzliksiz artıp barıp atır. Uzaq ótken zamannan mámlekettiń áskeriy-strategiyalıq áhmiyetine iyelik etiw bolǵan maǵlıwmatlar qatań sır tutılǵan hám qorǵawlanǵan. Házirgi waqıtta islep shıǵarıw texnologiyalarına hám ónimlerdi satıwǵa tiyisli informaciya tavar kórinisine iye bolıp, ishki hám sırtqı bazarda oǵan bolǵan talap artıp barıp atır. Informaciya texnologiyaları avtomatlastırıw hám informaciyanı qáwipsizlik qılıw baǵdarlarında úzliksiz joqarı dárejede jetilistiriwip barıp atır.
Zamanagóy informaciya texnologiyalarınıń rawajlanıwı sanaat shpionaji, kompyuter ayıpkerligi, konfedensial maǵlıwmatlarǵa ruxsatsız kirisiw, ózgertiw, joytıw sıyaqlı unamsız hádiyseler menen birgelikte gúzetilip atır. Sol sebepli informaciyanı qorǵaw hár qanday mámlekette zárúrli mámleket wazıypası esaplanadı. Ózbekstanda informaciyanı qorǵawdıń zárúriyatı informaciyanı qorǵawdıń mámleket sisteması jaratılıwında hám informaciya qawipsizliginiń huqıqıy bazasın rawajlandırıwda óz ańlatpasın tabıp atır. «Informaciyalastırıw tuwrısında», «Mámleket sırların saqlaw tuwrısında», «Elektron esaplaw mashinaları programmaları hám maǵlıwmatlar bazaların huqıqıy qorǵaw tuwrısında» hám basqa nızamlar hám de bir qatar húkimet qararları qabıllandı hám ámelge qollanıw etildi. Informaciyanı qorǵaw informaciyanı qálegen kóriniste joytıwda (urlaw, buzıw, jasamalastırıw ) kóriletuǵın záleldiń aldın alıwdı támiyinlewi kerek. Informaciyanı qorǵaw ilajları informaciya qawipsizligine tiyisli ámeldegi nızam hám normativ hújjetler tiykarında hám informaciyadan paydalanıwshılardıń máplerine kóre dúziliwi zárúr. Joqarı dárejede informaciyanı qáwipsizlik qılıwdı kepillik beriw ushın úzliksiz túrde quramalı ilimiy-texnikalıq wazıypalardı sheshiw hám qorǵaw quralların jetilistiriw talap etiledi.
|
| |
