VI BOB. EKOSISTEMA
1. Ekosistema atamasini fanga kim kiritgan?
A) V. Vernadskiy B) E. Sukachev
C) A. Tensli D) E. Lerua
2. Quyidagi ekosistemalarni kattaligiga ko`ra qaysi
qatorda to`g`ri ko`rsatilgan.
a) tropic o`rmon – mezoekosistema;
b) archazor o`rmon – mezoekosistema;
c) tayga – makroekosistema;
d) ko`lmak suv – makroekosistema;
A) a,c B) b,d C) b,c D) a,d
3. Makroekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv;
2) tropic o`rmon;
3) dala;
4) akvarium;
5) archazor o`rmon;
6) daryo;
7) ocean;
8) tayga
A) 2,7,8
B) 3,5,6
C) 1,4
D) 2,5,6
4. Mezoekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv;
2) tropic o`rmon;
3) dala;
4) akvarium;
5) archazor o`rmon;
6) daryo;
7) ocean;
8) tayga
A) 2,7,8
B) 3,5,6
C) 1,4
D) 2,5,6
5. Mikroekosistemalarni aniqlang.
1) ko`lmak suv;
2) tropic o`rmon;
3) dala;
4) akvarium;
5) archazor o`rmon;
6) daryo;
7) ocean;
8) tayga
A) 2,7,8
B) 3,5,6
C) 1,4
D) 2,5,6
6. Biotsenoz tarkibini aniqlang.
A) fitotsenoz, zootsenoz B) edafatob, klimatop
C) fitotsenoz, biotope D) zootsenoz, edafatop
7. Ekotop tarkibini aniqlang.
A) fitotsenoz, zootsenoz B) edafatob, klimatop
C) fitotsenoz, biotope D) zootsenoz, edafatop
8. Klimatop tarkibiga kirmaydi?
A) harorat B) yorug`lik
C) namlik D) tuproq
9. Quyidagi organizmlarni ekosistema funksional
guruhlariga moslang.
a) produtsent; b) konsument; c) redutsent (destruktor).
1) saprofit zamburug`lar; 2) parazit o`simliklar;
3) terak; 4) xemasintezlovchi bakteriyalar;
5) yirtqich hayvonlar.
A) a – 3,4; b – 2,5; c – 1
B) a – 1,3; b – 5; c – 2,4
C) a – 2,4; b – 1,3; c – 5
D) a – 1,4; b – 3,5; c – 2
10. Rasmda biotsenozning qaysi guruhiga organizmlar keltirilgan?
A) autotrof
B) redutsent
C) xemotrof
D) konsument
11. Ekotop tarkibiy qismi berilgan javobni belgilang.
A) edafotop, klimatatop
B) mikosenoz, mikrobiosenoz
C) suv, tuproq, o`simlik
D) mikroorganizmlar, o‘simliklar, hayvonlar
12. V.N.Sukachev bo‘yicha biogeotsenoz strukturasida bo`sh qolgan qism o`rniga to`g`ri kelishi mumkin bo`lgan tuzilmani aniqlang.
A) mikosenoz B) klimatotop
C) harorat D) suv
13. Mikroekosistemalar keltirilgan javobni
aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
14. Mezoekosistemalar keltirilgan javobni aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
15. Makroekosistema keltirilgan javobni
aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
16. Global ekosistemalar keltirilgan javobni aniqlang.
A) umurtqasiz hayvonlarga ega chiriyotgan
to‘nka
B) dala, archazor o‘rmon, hovuz
C) dasht, tayga, tropik o‘rmon
D) biosfera
17. Dengiz ekosistemalari Yer sharining necha foizini
egallagan?
A) 50 B) 30 C) 70 D) 90
18. Agroekosistema uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) o`z o`zini boshqaradi, o`z o`zini tiklay oladi;
2) energiya manbalaridan biri inson tomonidan beriladigan
qo`shimcha ozuqalar;
3) ekologik sukksetsiya yuz beradi;
4) faqat bir turdagi organizmlar jamoalari bo`ladi.
A) 1,4 B) 2,3 C) 2,4 D) 1,3
19. Quyidagi qaysi ekosistemalar ekologik sukksetsiya
jarayonini amalga oshirishi mumkin?
1) sahrolar; 2) tokzorlar; 3) limanlar;
4) bug`doyzor; 5) adir.
A) 1,2,4 B) 2,3,5 C) 1,2,3 D) 1,3,5
20. Quyidagi ekosistemaning funksional guruhlari o`zaro bog`liqligi keltirilgan rasmdan foydalanib a,b,c ifodalar uchun mos javobni belgilang.
A) a – produtsentlar hisoblanib, ularga parazit o`simliklar misol bo`ladi
B) c – xemosintezlovchi bakteriyalar
C) b – o`txorlar bilan oziqlanuvchi go`shtxo`rlardir
D) c – bu organizmlar guruhiga oq zamburug` misol bo`ladi
21. Abiotik omillarni moslang.
a) edafik omillar;
b) iqlim omillari;
c) topografik omillar;
1) balandlik; 2) namlik; 3) tuproq zichligi;
4) shamol tezligi; 5) qiyalik ekspozitsiyasi.
A) a – 2; b – 3,4; c – 1,5
B) a – 3,4; b – 1; c – 2,5
C) a – 1,2; b – 3,5; c – 4
D) a – 3; b – 2,4; c – 1,5
22. Tabiiy ekosistemalar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
23. Sun`iy ekosistemalar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
24. Biomlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) dashtlar, sahrolar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
25. Agrosenoz uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) barqaror;
2) o`zini o`zi boshqarmaydi;
3) faqat quyosh energiyasidan foydalanadi;
4) shakllanishi inson faoliyatiga bog`liq;
5) biomlar hisoblanadi;
6) ekinzor dalalar, tokzorlar hisoblanadi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5
C) 1,2,6 D) 2,5,6
26. Moslang.
1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 –
8 - 9 - 10 –
27. Biotik omillarni aniqlang.
1) fitogen;
2) zoogen;
3) mikogen;
4) mikrobiogen.
A) 1 – o`simlik; 4 – zamburug` omili
B) 2 – hayvon; 3 – bakteriya omili
C) 1 – o`simlik; 3 – zamburug` omili
D) 2 – hayvon; 3 – bakteriya omili
28. Quyidagi ta`riflarda qaysi biri noto`g`ri
keltirilgan?
A) Klimatop - Ekosistemaning abiogen tarkibiy
qismi
B) Ekologik suksessiya - Biotsenozlarning o‘rin
almashishi
C) Edafotop - Organik birikmalarni hosil qiluvchilar
D) Konsumentlar - Biotop tarkibidagi tirik
Organizmlar
29. Minimum qonuni yoki cheklovchi omil qonuni
muallifi kim?
A) Y.F.Libix
B) A. Tensli
C) N. Sukachyev
D) N. Dokuchayev
30. Abiotik omillarga mos javoblar keltirilgan
qatornni toping.
A) iqlim omili – namlik; topografik omil – shamol
tezligi; edafik omil – tuproq zichligi; fizik omil –
ionlashtiruvchi nurlar
B) iqlim omili – yorug`lik; topografik omil –
balandlik; edafik omil – tuproq namligi; fizik omil – elektromagnit nurlanish
C) iqlim omili – shamol tezligi; topografik omil –
qiyalikning ekspozitsiyasi; edafik omil – tuproq
tarkibi; fizik omil – yorug`lik
D) iqlim omili – atmosfera bosimi; topografik omil – shamol tezligi; edafik omil – tuproq namligi; fizik omil – ionlashtiruvchi nurlar
31. Yashash muhitining mikogen omil ta`siriga mos javob keltirilgan qatorni toping.
A) sil tayoqchasining organizmga parazit ta`siri
B) bo`rilarning quyonlar bilan oziqlanishi
C) go`zaning vilt bilan kasallanishi
D) quyi yarusdagi o`simliklarga daraxtlar ta`siri
32. Atamalarga mos ta`rifni toping
a – cheklovchi omil; b – tolerantlik zonasi;
c - pessimum zona; d - biologik optimum.
1) ekologik omilning organizm hayot faoliyatiga
ko‘rsatadigan ta’sirining eng qulay chegarasi;
2) tirik organizm, tur, jamoaning hayotiy faoliyati
va rivojlanishini susaytirib yoki to‘xtatib
qo‘yadigan omil;
3) optimum zonasidan og‘ish, ya’ni chetga chiqish
noqulay hayot zonasi;
4) ekologik omil ko‘rsatkichlarining tirik
organizmlar yashashi mumkin bo‘lgan chidamlilik
chegaralari doirasi.
A) a – 2; b – 4; c – 3; d - 1
B) a – 4; b – 2; c – 1; d - 3
C) a – 4; b – 2; c – 3; d - 1
D) a – 2; b – 4; c – 1; d – 3
33. Uy pashshasi uchun . . .
A) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – + 60 0C ; optimal harorat -- + 15 0C; pessimum zona - +23 0C
B) tolerantlik zonasi - 0 -- +60 0C; cheklovchi omil – + 23 0C ; optimal harorat -- + 20 0C; pessimum zona - +30 0C
C) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – + 40 0C ; optimal harorat -- + 23 0C; pessimum zona - +20 0C
D) tolerantlik zonasi - +7 -- + 50 0C; cheklovchi omil – +3 0C ; optimal harorat -- + 22 0C; pessimum zona - +40 0C
34. Evribiontlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) chidamlilik chegarasi tor bo`lgan organimzlar;
2) kosmopolit turlar shu guruhga mansub;
3) keng ko‘lamda o‘zgaruvchan muhit sharoitida yashashga moslashgan organizmlar;
4) kolyushka shundan hayvon hisoblanadi;
5) forel va kambala shunday hayvonlar guruhiga mansub.
A) 2,3,4 B) 1,2,5
C) 1,3,4 D) 2,4,5
35. Stenobiont turlar uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
1) chidamlilik chegarasi tor bo`lgan organimzlar;
2) kosmopolit turlar shu guruhga mansub;
3) keng ko‘lamda o‘zgaruvchan muhit sharoitida yashashga moslashgan organizmlar;
4) kolyushka shundan hayvon hisoblanadi;
5) forel va kambala shunday hayvonlar guruhiga mansub.
A) 2,4 B) 1,5
C) 3,4 D) 1,3
36. Kulik uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) autotrof
B) geterotrof
C) redutsent
D) prokariot
37. Chibis uchun tegishli ma`lumotlarni aniqlang.
A) urg`ochilari geterogometali
B) erkaklari geterogometali
C) produtsent
D) redutsent
38. Quyidagi hayvnonlarni moslang.
a) birinchi tartib konsumentlar;
b) ikkinchi tartib konsumentlar;
c) uchinchi tartib konsumentlar;
d) hammaxo`r konsumentlar;
A) zebra – a; ilon – b; lochin – c; suvarak – d
B) chigirtka – a; bo`ri – b; jirafa – c; suvarak – d
C) ilon – a; lochin – b; bargxo`r qo`ng`iz – c; qo`ng`ir ayiq – d
D) tuya – a; tuyaqush – b; lochin – c; kalamush – d
39. Detriofaglar uchun tegishli ma`lumotni aniqlang.
A) produtsent organizmlardir
B) redutsentlar guruhiga kiradi
C) oziq zanjirida konsument sifatida qatnashadi
D) o`simlikxo`r qo`ng`izlarni kiritish mumkin
40. O’tloq tipidagi oziq zanjiri quydagicha sxemada berilgan bo’lib, x ni toping
A) baqa B) kaltakesak
C) xonqizi D) suluv ninachi
41. Oziq zanjiri atamasini fanga kiritgan olimni aniqlang.
A) Y.F.Libix
B) A. Tensli
C) N. Sukachyev
D) Ch. Elton
42. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, laqqa nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I
B) II
C) III
D) IV
43. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, cho`rtan nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I
B) II
C) III
D) IV
44. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, qizilko`z baliq nechanchi trofik daraja hisoblanadi?
fitoplankton → zooplankton → baliq chavoqlari → yirtqich baliq
A) I
B) II
C) III
D) IV
45. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, suvsar nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
o‘simlik - mo‘ylovdor qo‘ng‘iz – qizilishton – lochin - suvsar
A) V; 5
B) IV; 4
C) V; 4
D) IV; 5
46. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, lochin nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
o‘simlik - mo‘ylovdor qo‘ng‘iz – qizilishton – lochin - suvsar
A) V; 3
B) IV; 3
C) V; 4
D) IV; 4
47. Agar oziq zanjiri quyidagicha bo`lsa, dengiz qoploni nechanchi trofik daraja va konsument hisoblanadi?
Fitoplankton – zooplankton – pingvin - dengiz qoploni - kasatka
A) V; 3
B) IV; 3
C) V; 4
D) IV; 4
|
