• 10/11-sinf Informatika va axborot texnologiyalari
  • -bob. Elektron xavfsizlik




    Download 14,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet483/510
    Sana20.05.2024
    Hajmi14,88 Mb.
    #245028
    1   ...   479   480   481   482   483   484   485   486   ...   510
    Bog'liq
    10-11-sinf Informatika va AT @E BAZA ISHREJA

    4-bob. Elektron xavfsizlik, 
    salomatlik va xavfsizlik
    Nazorat savollari
    1.
    Quyidagilarning istalgan oltitasi (har bir atama 
    uchun maksimal toʻrt ball) 6
    Phishing
    • 
    Foydalanuvchiga haqiqiy koʻrinadigan 
    elektron pochta xabarlari yuboriladi.
    • 
    Elektron pochtada foydalanuvchi bosishi 
    uchun link mavjud bo‘ladi.
    • 
    Link foydalanuvchini haqiqiy koʻrinadigan veb 
    saytga yoʻnaltiradi
    • 
    Veb sayt kiritilganda oʻgʻirlanadigan shaxsiy
    maʼlumotlarni talab qiladi
    Pharming
    • 
    Zararli kod foydalanuvchining qattiq diskiga 
    yoki serveriga oʻrnashadi
    • 
    Foydalanuvchi umumiy veb manzilni yozadi, 
    ammo soxta veb saytga yoʻnaltiriladi
    • 
    Oʻzi bilmagan holda foydalanuvchi shaxsiy 
    maʼlumotlarini soxta veb saytga kiritadi va 
    oʻgʻirlatadi
    2.
    Quyidagilarning istalgan kombinatsiyasi [2]:
    • 
    Foydalanuvchining oʻz kompyuteridagi 
    fayllarga kirishini cheklaydi.
    • 
    Tizimni blokirovka qilish yoki fayllarni 
    shifrlash orqali fayllarga ulanishni cheklaydi.
    • 
    Ulanishga urinishda toʻlov haqida xabar 
    paydo boʻladi
    10/11-sinf Informatika va axborot texnologiyalari
    ICT_STB_G10-11_ans_343-361_NT_R5_2023.indd 348
    31.10.2023 10:06:52


    349
    3.
    Javob quyidagi fikrlarni oʻz ichiga olishi kerak 3
    • 
    Oddiy yoki takrorlanadigan vazifani bajarish 
    uchun avtomatlashtirilgan bot.
    • 
    U jinoiy harakatlarga ko‘maklashishi mumkin, 
    masalan, SPAM xatlar bilan elektron pochta 
    qutisini to‘ldirish.
    4.
    Javob darajasi:
    3-daraja [5–6 ball]
    O‘quvchilar shaxsiy maʼlumotlarni xavfsiz 
    saqlashning ahamiyatini batafsil muhokama 
    qiladi. Fikrlar misollar yordamida izohlanadi. 
    Xulosa asosli bo‘ladi. Axborot dolzarb, aniq, 
    tartibli bo‘ladi, tizimli va izchil taqdim etiladi.
    2-daraja [3–4 ball]
    O‘quvchilar shaxsiy maʼlumotlarni xavfsiz 
    saqlashning ahamiyatini muhokama qiladi, 
    ammo izohlar yetarli emas. Xulosa mavjud. 
    Aksariyat maʼlumotlar dolzarb bo‘lib, tizimli va 
    izchil taqdim etiladi.
    1-daraja [1–2 ball]
    O‘quvchilar shaxsiy maʼlumotlarni xavfsiz 
    saqlashning bitta ahamiyatini muhokama qiladi. 
    Izohlar sodda yoki dolzarb emas.
    Izohlarsiz javob uchun 0 ball.
    Ehtimoliy fikrlar
    • 
    Shaxsiy maʼlumotlar juda qadrli, shu sababli 
    ularni oʻgʻirlashga koʻp harakat qilinadi
    • 
    Jinoyatchi kishining shaxsiy maʼlumotlarini 
    toʻplash/aniqlash orqali uning shaxsini 
    oʻgʻirlashi/firibgarlik qilishi mumkin
    • 
    Odamlar, shuningdek, ularga qarshi ishlatilishi 
    mumkin boʻlgan ba’zi shaxsiy maʼlumotlarni 
    oshkor qilish yoki yo‘q qilib tashlash kabi 
    tovlamachilik yoki kiberhujumlarga duch 
    keladi.
    • 
    Avval ijtimoiy tarmoqlarda eʻlon qilingan
    oz sonli maʼlumotlar jinoiy faoliyat uchun 
    umumlashtirilishi mumkin.
    5
    Quyidagilarning istalgan ikkitasi [4]:
    • 
    sichqonchani bosish kabi takroriy harakatlar 
    tufayli mushaklarda zoʻriqish paydo boʻladi
    • 
    bilak yostiqchasi kabi qo‘shimcha qurilmalar 
    yordamida buning oldini olish mumkin;
    • 
    takroriy yoki muntazam harakatlar natijasida 
    Karpel tunnel sindromi yuzaga keladi;
    • 
    ish davomida tanaffus qilish / tana holatini 
    oʻzgartirish orqali buning oldini olish mumkin
    • 
    tananing noto‘g‘ri holati tufayli belda ogʻriqlar 
    kelib chiqadi;
    • 
    qoʻshimcha tayanch funksiyasiga ega, 
    moslashuvchan stulda o‘tirish yordamida 
    buning oldini olish mumkin;
    • 
    monitorga uzoq vaqt tikilish tufayli ko‘z 
    charchaydi;
    • 
    kompyuterning ekrandan boshqa joyga 
    e’tibor tortadigan sozlamalari yordamida 
    buning oldini olish mumkin;
    • 
    bir joyda uzoq muddat o‘tirish natijasida 
    oyoqlarga bosim tushadi, natijada chuqur 
    tomir trombozi kelib chiqadi; 
    • 
    tez-tez o‘rindan turib, mashq qilish orqali 
    buning oldini olish mumkin.
    6.
    Quyidagilarning istalgan kombinatsiyasi [4]:
    • 
    uskunaning haddan tashqari qizib ketishi/
    ortiqcha yuklangan rozetka tufayli yong‘in 
    kelib chiqadi;
    • 
    buning oldini olish uchun xonani yaxshi 
    shamollatish kerak;
    • 
    buning oldini olish uchun rozetkaga ortiqcha, 
    ayniqsa, ko‘p quvvat talab qiladigan 
    qurilmalarni ulamaslik kerak;
    • 
    tarmoq simlarini bosib oʻtgan kishi qoqilib 
    ketishi mumkin;
    • 
    buning oldini olish uchun kabelni boshqarish 
    tizimidagi simlarni mustahkamlash kerak;
    • 
    suyuqlik to‘kilishi/simlarni birga ushlash 
    natijasida tok urishi mumkin;
    • 
    buning oldini olish uchun kompyuterda 
    ishlaganda ovqat va ichimlik iste’mol 
    qilmaslik kerak;
    • 
    buning oldini olish uchun tajribasiz 
    foydalanuvchi simlar bilan ishlamasligi 
    kerak;
    • 
    buning oldini olish uchun elektr xavfsizligini 
    muntazam tekshirib turish kerak.

    Download 14,88 Mb.
    1   ...   479   480   481   482   483   484   485   486   ...   510




    Download 14,88 Mb.
    Pdf ko'rish