|
Ǵárezsiz auditorlardıń xalıq aralıq shólkemleri
|
| bet | 3/7 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 28,56 Kb. | | #245053 |
Bog'liq 5-группа перевод3. 2. Ǵárezsiz auditorlardıń xalıq aralıq shólkemleri
Evropada buxgalterlar hám auditorlarning eki professional shólkemi salmaqlı orın iyeleydi. Bul buxgalteriya esabı standartları boyınsha xalıq aralıq komitet - BHSXK (International Accounting Standarts Committie - IASC) hám Evropa ekspert buxgalterlarining federatsiyasi EEBF (Federation des Experts
Somptables Europeen - FEE). FEE 1987 jıl 1 yanvarda shólkemlesken hám shtab kvartirasi Bryusselda jaylasqan.
Milliy dástúrler, sonıń menen birge auditorlar jámiyetlik shólkemleri de auditorlik iskerliginiń júzege keliw bolıwı hám rawajlanıwda kútá úlken rol oynaydı. Mısalı, Amerikadaǵı antyod etken buxgalterlar institutı - AQBI (American Institute of Certified Public Accountants - AICPA) AQShda auditorlik iskerliginiń rawajlanıwına úlken tásir kórsetken. Oǵan tómendegi minnetlemeler júklengen:
ant etken buxgalterlar ushın professional talaplardı belgilew;
buxgalteriya esabı hám audit menen baylanıslı temalarda izertlewler ótkeriw hám dóretpeler baspadan shıǵarıw ;
administraciya ushın máslahát xızmetlerin;
salıqqa tartıw salasındaǵı máslahát xızmetlerin hám basqalar.
Auditorlik iskerliginiń rawajlanıwına kóplegen basqa mákemeler, assotsiatsiyalar hám institutlar da tásir kórsetken. Olardan hár biri málim wazıypalardı orınlaw ushın jaratılǵan bolıp, olarda auditorlik iskerligine oǵırı túrme-túr jantasıwlar bar. Shubhasız, eń áhmiyetlilerinen biri qımbatlı qaǵazlar hám birja operatsiyaları boyınsha komissiya - QQBOK (Securities and Exchange Comission - SEC) bolıp, ol finans bazarınıń rawajlanıwı ushın juwapker esaplanadı.
Bulardan tısqarı, AQShda oraylıq esap basqarması (yamasa ulıwma buxgalteriya esabatı basqarması ) - MHB (General Accounting Office - GAO) da bar. Bul federal húkimet nızamshılıq shohobchasining mekemeden tısqarı xızmeti bolıp esaplanadı. Ózbekstanda buǵan baylanıslı Esap Palatası islengen. GAO tek AQSh Kongressi aldındaǵana juwapker esaplanadı. Oǵan bas qadaǵalawshı basshılıq etedi, ol Kongress aldında esabat beredi. GAO auditor xızmetkerleriniń tiykarǵı minnetlemesi - áyne Kongress ushın auditor-larni tastıyıqlaw funkciyasın orınlaw bolıp tabıladı. AQShning hár túrlı húkimet mákemeleri Kongress ushın finanslıq informaciyalardıń ayırım túrlerin (sonday-aq, byudjet qarjlarınıń sarıplanıwı, mámleket buyırtpalarınıń orınlanıwı haqqında da ) waqtı -waqtı menen usınıs etip turadı. Olar tárepinen tayarlanǵan informaciyalardıń úlken bólegi Kongressga usınıs etiliwinen aldın GAO qánigeleri tárepinen auditorlik tekseriwinen ótkeriledi. Húkimet mákemeleriniń ǵárejet hám dáramatları nızam hújjetleri menen belgilengenligi sebepli, bul auditorlik tekserisler mazmunı - buxgalteriya esabatı menen juwmaqlanǵan dástúriy audit emes, bálki muwapıqlıq auditi bolıp tabıladı. GAO auditorlarining basqa maj-búriyatlari da, tiykarlanıp, ǵárezsiz auditorlik firmaları qánigeleriniki sıyaqlı atqarıladı.
AQShdagi auditorlarni birlestirib turǵan, joqarıda sanap ótilgen shólkemlerden tısqarı, tómendegilerdi de keltiriw múmkin:
1. Buxgalterlarning Amerika Assotsiatsiyasi - BAA (American Accounting Association - AAA). Bul shólkem tiykarlanıp buxgalteriya esabı, audit hám finanslıq analiz oqıtıwshıların birlestiradi.
2. AQSh buxgalterlarining milliy assotsiatsiyasi - ABMA (National Association of Accountants - NAA). Bul materiallıq óndiristiń túrli tarmaqlarında, kommerciyalıq bolmaǵan shólkemlerde, banklerde, qamsızlandırıw kompaniyalarında hám basqalarda isleytuǵın buxgalterlarning mekemeden tısqarı assotsiatsiyasi bolıp tabıladı.
3. Finans xızmetkerleri institutı - MXI (Financial Executives Institute - FEI). Ol tiykarlanıp finanslıq direktorlar hám bas buxgalterlarni birlestiradi. 4. Mámleket mákemeleri buxgalterlarining assotsiatsiyasi - DMBA (Association of Government Accountants - AGA). Bul assotsiatsiyada mámleket (federal, ayırım jaǵdaylarda munitsipial) mákemeleri, xızmetler hám agentliklerdiń buxgalterlari birlesediler.
5. Kompyuterlestirilgen audit boyınsha qánigeler asso-tsiatsiyasi - KAMA (EDP Auditors Association) hám basqalar.
Angliyada ant etken buxgalterlardi birlestiriwshi, tómendegi tiykarǵı shólkemler ámeldegi:
1. Angliya hám Uels antyod etken buxgalterlarining institutı - AUQBI (The Institute Chartered Accountants ın England and Wales - ICAEW, yamasa ACA, yamasa FCA);
2. Diplomlı buxgalterlarning jámiyetlik assotsiatsiyasi - DBJA (The Chartered Association of Certified Accountants - CACA yamasa ACCA, FCCA); 3. Buxgalter-analizchilarning jámiyetlik institutı - DBJA (The Chartered Institute of Management Accountants - CIMA, yamasa ACMA, FCMA); 4. Milliy finans hám buxgalteriya esabı jámiyetlik institutı - MMBHJI (The Chartered Institute of Public Finance and Accountancy- CIPFA, yamasa IPFA); 5. Shotlandiya antyod etken buxgalterlar institutı (The Institute of Chartered Accountants of Scotland-ICAS, yamasa CA);
6. Irlandiya antyod etken buxgalterlari institut (The Institute of Chartered Accountants of Ireland -ICAI, yamasa FCA).
|
| |
