|
Xalıq aralıq auditorlik shólkemleriniń iskerligi
|
| bet | 5/7 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 28,56 Kb. | | #245053 |
Bog'liq 5-группа переводXalıq aralıq auditorlik shólkemleriniń iskerligi
№
|
Xalıq aralıq auditorlik shólkeminiń atı
|
Jalpı túsim
2012 jıl
(mlrd. doll.)
|
2012 jılda
qánigeler sanı
|
1
|
PricewaterhouseCoopers
|
31, 5
|
180 500
|
2
|
Deloitte
|
31, 3
|
193000
|
3
|
Ernst & Young
|
24, 4
|
167 000
|
4
|
KPMG
|
23
|
145 000
|
3. 5. Ishki auditorlarning professional shólkemleri
Sırtqı (ǵárezsiz) auditorlar óz iskerliginde kóp tárepten ishki audit nátiyjelerine tayanadi. Ulıwma alǵanda ishki auditorlar ózleri isleytuǵın kárxanalar iskerligin tekseredi. Biraq, olar qaǵıydaǵa kóre, kárxana administraciyası (direktorlar keńesi) quramına kirediler. Bunday qadaǵalaw (óz-ózin baqlaw ) forması AQShda ótken, XX ásirdiń 30 jıllarında júzege kelip, keyinirek Batıs Evropa hám Yaponiyada tarqalǵan.
Házirgi waqıtqa kelip, kóbinese ishki auditorlarning funk-ciyaleri, hátte óz kompaniyası strukturalıq bólindileri buxgalteriya esabatların tekseriw sheńberinden da shetke shıǵadı. Ishki auditorlar kárxananıń ekonomikalıq siyasatı hám basqarıw máselelerinde kóbirek qatnasıw etpekteler. Ishki auditorlar joqarı maman qánigeler bolıp, óz mártebeine kóre úlken kepilliklerge iye. Olardıń minnetlemeleri sheńberine kóbirek tómendegiler kiredi:
operatsion audit -basqarıw máseleleri boyınsha kárxananıń túrli strukturalıq bólindilerine máslahát beriw sıyaqlı iskerlik (mısalı, marketing jumısların bahalaw, kárxana strukturalıq strukturasın bahalaw hám sh. k.);
mas keliwshenlik auditi - bul kárxana bólindileri iskerligi, onıń administraciyası hám zárúr bolǵanda joqarı organlar tárepinen belgilengen yamasa nızam hújjetlerinde kórsetilgen qaǵıydalarǵa muwapıqlıǵın tekseriwden ibarat. Mısalı, dúzilgen shártnamalardı yuridikalıq talaplar kózqarasınan tekseriw hám bahalaw, risklardı kemeytiw hám t.b.
AQShda ishki auditorlarning professional shólkemleri 1941 jılda shólkemlesken bolıp, Ishki auditorlar institutı - IAI (IIA - Institute of Internal Auditors) dep atalǵan. Ol hesh qansha waqıt topırdan «Rawajlanıwǵa sheriklik arqalı eriwiladi» degen uran menen shıqqan. Ótken ásirdiń 70-jıllarında institut óziniń xalıq aralıq orayın Florida shtatına kóshirgen. Bul institut iskerligi tómendegiler negizinde qurılǵan :
a) ishki auditorlarning ulıwmakásiplik bilimleri;
b) professionallıqtı úzliksiz rawajlandırıw programması ;
v) ekonomikalıq kodeks;
g) professional normalar ;
d) sertifikatsiyalaw programması.
Ishki auditorlarning bunday qosılıwı olardıń tarqaq kúshlerin óz máplerin qorǵaw maqsetinde birlestiriw hám de ilmiy tájriybe sheberligin jáne de rawajlandırıw hám iskerlik natiyjeliligin asırıw zárúrligidan kelip shıqqan. Institut ishki auditorlar iskerligin muwapıqlastıradı hám tártipke salıp turadı, ulıwma bilim beriw iskerligin támiyinleydi hám usı professional ámeliyat normaların islep shıǵadı. Ol óz funkciyaların hám ishki auditorlar xızmetlerin turaqlı túrde keńeytirip kelip atır.
Institut ishki auditorlarning professional áleminde joqarı abırayǵa iye. Onıń dúnya boyınsha 100 den artıq mámleketlerde isleytuǵın aǵzaları bar. Instituttıń AQShdagi bólimlerinen tısqarı Avstraliya, XXR, Indiya, Izrail, Yaponiya, Malayziya, Jańa Zelan-diya, Qubla Afrika Respublikası, Angliya hám Arqa Irlandiya sıyaqlı mámleketlerde milliy institutları bar.
|
| |
