|
Ijtimoiy iqtisodiy tizimlarning umumiy tavsifi
|
| bet | 3/7 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 33,47 Kb. | | #250531 |
Bog'liq mustaqil ishAsosiy Xususiyatlari: Bu tizimda xususiy mulk, bozor raqobati, foyda motivi va individual erkinlik muhim o‘rin tutadi. Iqtisodiy faoliyatda xususiy korxonalar yetakchi rol o‘ynaydi.
Bozor Mexanizmlari va Davlat Aralashuvi: Bozor mexanizmlari talab va taklif asosida ishlaydi. Davlat aralashuvi asosan iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va adolatni tiklash uchun kerak bo‘lganda amalga oshiriladi.
Misollar: AQSh, Germaniya kabi mamlakatlar kapitalistik iqtisodiyotning tipik namunalari hisoblanadi. Bu mamlakatlarda iqtisodiy faoliyat asosan xususiy sektor tomonidan amalga oshiriladi va davlat aralashuvi minimal darajada bo‘ladi.
Sotsialistik Iqtisodiyot Modeli
Sotsialistik iqtisodiyot modeli davlat mulkchiligiga asoslangan bo‘lib, uning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:
Asosiy Xususiyatlari: Bu tizimda davlat mulkchiligi, markaziy rejalashtirish va jamiyat manfaatlariga qaratilganlik muhim ahamiyatga ega. Davlat ishlab chiqarish vositalariga egalik qiladi va iqtisodiy faoliyatni rejalashtiradi.
Markazlashgan Rejalashtirish va Resurslarni Taqsimlash: Barcha resurslar va ishlab chiqarish jarayonlari davlat tomonidan boshqariladi va taqsimlanadi. Bu tizimda bozor mexanizmlari kamroq ahamiyatga ega.
Misollar: Sobiq SSSR va Kuba sotsialistik iqtisodiyotning tipik misollaridir. Bu mamlakatlarda iqtisodiy faoliyat davlat tomonidan to‘liq nazorat qilinadi.
Aralash Iqtisodiyot Modeli
Aralash iqtisodiyot modeli xususiy mulk va davlat mulkini uyg‘unlashtiruvchi tizimdir:
Asosiy Xususiyatlari: Bu tizimda xususiy mulk va davlat mulki uyg‘unlashgan bo‘lib, bozor mexanizmlari va davlat aralashuvi birgalikda ishlaydi. Iqtisodiy faoliyatda davlat va xususiy sektor hamkorlik qiladi.
Bozor va Davlatning Roli: Bozor mexanizmlari asosiy iqtisodiy jarayonlarni boshqaradi, lekin davlat muhim strategik sohalarda aralashadi va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash uchun chora-tadbirlar ko‘radi.
Misollar: Shvetsiya va Yaponiya aralash iqtisodiyotning tipik misollaridir. Bu mamlakatlarda davlat iqtisodiy rivojlanishda muhim rol o‘ynaydi va xususiy sektor bilan birga ishlaydi.
|
| |
