|
Ta'lim sharoitlarida vizual-tasvirli fikrlashning qo'llanilishi
|
| bet | 4/6 | | Sana | 20.12.2023 | | Hajmi | 83,97 Kb. | | #124408 |
Bog'liq Akbarova Shoxsanam(KURS ISHI)3Ta'lim sharoitlarida vizual-tasvirli fikrlashning qo'llanilishi.
Vizual fikrlash sinfda o'rganish va tushunishni kuchaytiradigan kuchli vositadir. Bu axborot va tushunchalarni ifodalash uchun diagrammalar, diagrammalar va tasvirlar kabi ko‘rgazmali qurollardan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Vizual fikrlash usullarini sinfga kiritish orqali o'quvchilar ma'lumotni tushunish va saqlashni yaxshilashlari mumkin. Vizual fikrlashning asosiy afzalliklaridan biri shundaki, u o‘quvchilarga axborotni yanada samaraliroq tartibga solish va qayta ishlashga yordam beradi. Talabalar turli g'oyalar yoki tushunchalar o'rtasidagi munosabatlarni vizual tarzda ko'ra olsalar, ular uchun ma'lumotni tushunish va eslab qolish osonroq bo'ladi. Masalan, ong xaritasidan darsning asosiy g‘oyalari va kichik mavzularini ko‘rgazmali tarzda ifodalash uchun foydalanish mumkin, bu esa o‘quvchilarga turli tushunchalar orasidagi bog‘lanishni ko‘rish imkonini beradi. Ushbu vizual tasvir o'quvchilarga murakkab g'oyalarni tushunishni va katta rasmni ko'rishni osonlashtirishi mumkin. Bundan tashqari, vizual fikrlash ijodkorlik va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini ham oshirishi mumkin. O‘quvchilar o‘z g‘oyalarini ko‘rgazmali tarzda ifodalashga rag‘batlantirilsa, ular ko‘proq fikr yuritadilar va innovatsion yechimlar taklif qiladilar. Vizual fikrlash, shuningdek, talabalarga ma'lumotni yanada samarali tahlil qilish va baholashga yordam beradi. Misol uchun, ma'lumotlarning vizual ko'rinishi taqdim etilganda, talabalar naqshlar, tendentsiyalar va istisnolarni osonroq aniqlashlari mumkin. Bu ma'lumotni chuqurroq tushunishga va chuqurroq talqin qilishga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, vizual fikrlash sinfda muloqot va hamkorlik uchun qimmatli vosita bo'lishi mumkin. Talabalar o'z g'oyalarini taqdim etish yoki o'z tushunchalarini baham ko'rish uchun ko'rgazmali qurollardan foydalansa, bu ularning fikrlarini boshqalar uchun qulayroq va qiziqarli qiladi. Vizual tasvirlar til to‘siqlarini engib o‘tib, o‘quvchilarga, ayniqsa, turli guruhlarda ishlashda samaraliroq muloqot qilishga yordam beradi. Vizual fikrlashni guruh faoliyati va munozaralarga kiritish orqali talabalar yanada samarali hamkorlik qilishlari va mazmunli fikr almashishlari mumkin. Umuman olganda, sinfda vizual fikrlashni joriy qilish o'quvchilar uchun ko'p foyda keltirishi mumkin. Bu ularning ma'lumotni tushunish va saqlashni kuchaytirishi, ijodkorlik va tanqidiy fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirishi, muloqot va hamkorlikni yaxshilashi mumkin. Mashg‘ulotlarga ko‘rgazmali qurollar va texnikalarni kiritish orqali o‘qituvchilar o‘z o‘quvchilari uchun yanada qiziqarli va samarali ta’lim muhitini yaratishlari mumkin.
Sinfda vizual fikrlashni amalga oshirish tobora ommalashib bormoqda va talabalar va o'qituvchilar uchun foydali bo'ldi. Vizual fikrlash o'rganish va tushunishni kuchaytirish uchun diagrammalar, jadvallar va aqliy xaritalar kabi ko'rgazmali vositalardan foydalanishni anglatadi. Vizual fikrlash usullarini sinfga kiritish orqali talabalar ko'p foyda olishlari mumkin.
Birinchidan, vizual fikrlash ma'lumotni tushunish va saqlashni yaxshilashga yordam beradi. O‘quvchilarga tushunchalarning ko‘rgazmali ko‘rinishlari taqdim etilsa, ular materialni tushunish va eslab qolish ehtimoli ko‘proq bo‘ladi. Ko‘rgazmali qurollar o‘quvchilarga axborotni tartibga solish va bog‘lashda yordam beradigan vizual tuzilmani ta’minlaydi, murakkab g‘oyalarni tushunishni osonlashtiradi. Misol uchun, ilmiy jarayonning bosqichlarini tasvirlash uchun oqim sxemasidan foydalanish talabalarga ketma-ketlikni tasavvur qilish va uni yanada samarali tushunishga yordam beradi.
Ikkinchidan, vizual fikrlash ijodkorlik va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantiradi. Ko‘rgazmali qurollar o‘quvchilarni ma’lumotlarning yuzaki sathidan tashqari fikrlashga, turli tushunchalar o‘rtasida bog‘lanishga undaydi. Vizual fikrlash faoliyati bilan shug‘ullanish orqali o‘quvchilar ma’lumotlarni tahlil qilish va izohlashga, sabab-oqibat munosabatlari haqida tanqidiy fikrlashga, muammolarga innovatsion yechimlar taklif qilishga undaydi. Ushbu vizual fikrlash jarayoni ijodkorlikni rivojlantiradi va talabalarga zamonaviy dunyoda muvaffaqiyatga erishish uchun zarur bo'lgan yuqori darajadagi fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Va nihoyat, vizual fikrlash sinfda muloqot va hamkorlikni kuchaytiradi. Ko'rgazmali qurollar turli xil o'rganish uslublari va kelib chiqishi bo'lgan talabalar o'rtasida tushunishni osonlashtiradigan umumiy til bo'lib xizmat qilishi mumkin. Talabalar vizual vositalar yordamida o'z fikrlarini tasavvur qilish va baham ko'rish imkoniyatiga ega bo'lsa, bu samarali muloqot va hamkorlikka yordam beradi. Vizual fikrlash ham o‘quvchilarni munozaralarda faol ishtirok etishga, o‘z fikrlarini aniq va uyushqoqlik bilan bayon etishga undaydi, bu esa ularning muloqot ko‘nikmalarini yanada oshiradi.
Sinfda vizual fikrlashni amalga oshirish talabalar uchun ko'plab afzalliklarni beradi. Ko‘rgazmali qo‘llanmalar axborotni tushunish va saqlashni yaxshilashdan tortib, ijodkorlik va tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirishgacha bo‘lgan davrda o‘rganishni kuchaytirish uchun kuchli vosita bo‘lib xizmat qiladi. Bundan tashqari, vizual fikrlash talabalar o'rtasida samarali muloqot va hamkorlikni osonlashtiradi. Vizual fikrlash usullarini sinfga kiritish orqali o'qituvchilar o'quvchilarning turli ehtiyojlarini qo'llab-quvvatlaydigan dinamik va qiziqarli o'quv muhitini yaratishi mumkin.
Misollar:
1. Tarix darsida o‘qituvchi asosiy tarixiy voqeagacha bo‘lgan voqealar ketma-ketligini vizual tasvirlash uchun vaqt jadvalidan foydalanadi. Bu o‘quvchilarga turli hodisalar o‘rtasidagi kontekst va aloqalarni tushunishga yordam beradi, ularning materialni tushunishi va eslab qolishini yaxshilaydi.
2. Matematika darsida o‘qituvchi chizma yordamida geometrik tushunchalarni, masalan, burchak va shakllarning xossalarini tushuntiradi. Ushbu tushunchalarni vizual tarzda ifodalash orqali talabalar ma'lumotni yaxshiroq tushunishlari va eslab qolishlari mumkin, bu esa matematik muammolarni hal qilishda yaxshilanishga olib keladi.
3. Ingliz tili darsida o‘qituvchi yozma topshiriq uchun g‘oyalarni miya hujumi uchun aql xaritasidan foydalanadi. G'oyalarning vizual ifodalanishi o'quvchilarga o'z fikrlarini tartibga solishga va turli tushunchalar o'rtasida aloqa o'rnatishga yordam beradi, bu esa yanada ijodiy va yaxshi tuzilgan yozishga olib keladi.
4. Tabiatshunoslik darsida o‘qituvchi laboratoriya tajribasining bosqichlarini tasvirlash uchun sxemadan foydalanadi. Ushbu ko‘rgazmali qurol o‘quvchilarga eksperimentning ketma-ketligi va mantiqiy jarayonini tushunishga yordam beradi, tajribani to‘g‘ri o‘tkazish va natijalarni samarali tahlil qilish imkonini beradi.
5. Chet tili darsida o‘qituvchi lug‘at so‘zlarini o‘rgatish uchun tasvirli kartochkalardan foydalanadi. So'zlarning vizual tasviri o'quvchilarga so'zni uning ma'nosi bilan bog'lashda yordam beradi, bu esa tilni tezroq o'zlashtirish va saqlashni osonlashtiradi. Umuman olganda, bu misollar vizual fikrlash usullarini sinfga kiritish turli mavzularda o'rganish va tushunishni qanday oshirishi mumkinligini ko'rsatadi. Sinfda vizual fikrlashni amalga oshirish vizual fikrlash usullarini o'quv jarayoniga olib borish uchun turli strategiyalardan yuborishni o'z ichiga oladi. Vizual fikrlash - bu'lumotni tartibga solish va amalga oshirish uchun aqliy tasvirlardan yuklanishni o'z ichiga olgan kognitiv jarayon. Vizual fikrlash strategiyalarini o'z ichiga olgan holda, talabalar, xotira va tanqidiy fikrlashlarini tuzatishlari mumkin.
Sinfda vizual fikrlashni loyihalash strategiyalaridan biri grafik organizatorlardan yuklash. Grafik organayzerlar - bu o'quvchilarga turli xil narsalarni tartibga solish va o'zaro bog'lashda yordam beradigan ma'lumotlarning vizual tasvirlari. Ulardan g‘oyalarni miya hujumi, insholar konturini, ma’lumotlarni umumlashtirish va g‘oyalar o‘rtasidagi aloqalarni tahlil qilish uchun borish mumkin. Grafik organayzerlardan xolda, talabalar turli birikmalar o'zaro munosabatlarni vizual ko'rishlari mumkin, bu ularga ma'lumotni ko'paytirish va eslab qolishni osonlashtirish. Yana bir strategiya ma'lumotni taqdim etish uchun tasvirlar, videolar va diagrammalar kabi ko'rgazmali qurollardan jo'natishdir. Ko‘rgazmali qo‘llanmalar o‘qitilayotgan mazmunning ko‘rgazmali tasvirini ta’minlab, uni yanada qiziqarli va tushunarli qiladi. Buning uchun, o'qituvchi namunasini oddiy tasvirlash o'rniga, tsiklning turli bosqichlarini ko'rsatgan diagrammani ko'rsatishi mumkin. Bu jismoniy talabalarga yordamni yanada samaraliroq yordam beradi, balki vizual fikrlash xususiyatlarini ham rag'bat qiladi, chunki ular vizual ma'lumotni faol ravishda qayta ishlaydilar va sharhlaydilar. Va nihoyat, darslarga rasm yoki eskiz tajriba mashg'ulotlarini ishlab chiqish ham vizual fikrlashni rivojlantirishi mumkin. Talabalardan kontsentsiya xaqidagi muammolarni yoki eskiseptsiyani so'rash o'z fikrlarini tasavvur qilish va aniqlashtirishga yordam beradi. Masalan, oqish va oshirish bo‘yicha mashg‘ulotdan so‘ng o‘quvchilarga hikoyadan sahna ko‘rinishini tasvir yoki fikrni vizual tarzda taklif qilish mumkin. Bu oddiykorlikni rag' ijod qiladi, balki ularni ham, chunki talabalar material bilan faol shug'ullanishlari va uni vizual shaklga yaratishlari kerak. Xulosa qilib, sinfda fikrlashni amalga oshirish orqali o'quvchilarning o'rganish va kognitiv rivojlanishiga katta foyda keltiradi. Grafik organayzerlar, ko'rgazmali qurollar va chizmachilik faoliyati kabi strategiyalar fikr, xotira va tanqidiy tuzatishlarini tuzatishi mumkin. Ushba strategiyalarini o'z ichiga olgan holda, o'qituvchilar turli xil ta'lim uslublariga mos keladigan va vizual fikrlashni rivojlantirishni yanada qiziqarli va samarali o'quv muhitini yaxshilashi mumkin.
Sinfda vizual fikrlash o'quvchilarga muammolarni tushunish va hal qilish uchun o'z tasavvurlarini ishlatishga yordam berish uchun turli strategiyalardan foydalanishni anglatadi. Buning bir usuli - ma'lumotlarni tartibga solish uchun grafik organizatorlar deb ataladigan rasm va diagrammalardan foydalanish. Yana bir usul - o'quvchilarga narsalarni yaxshiroq tushunishga yordam berish uchun rasm va videolardan foydalanish. Va nihoyat, talabalarga o'z g'oyalarini chizish yoki eskiz qilishlariga ruxsat berish ularga narsalarni tushunish va eslab qolishga yordam beradi. Ushbu strategiyalar talabalarga yaxshiroq o'rganish va aqlli bo'lishga yordam beradi. Sinfda vizual fikrlashni amalga oshirish o'quvchilarning bilim olish tajribasini sezilarli darajada oshirishi mumkin. Vizual fikrlashni o'z ichiga olishning samarali usullaridan biri ko'rgazmali qurollardan foydalanishdir. Vizual vositalar - bu ma'lumot yoki g'oyalarni etkazishda yordam beradigan vizual tasvirning har qanday shakli. Ular jadvallar, diagrammalar, rasmlar, videolar yoki talabalarga ma'lumotni tushunish va saqlashga yordam beradigan boshqa vizual vositalarni o'z ichiga olishi mumkin.
Ko‘rgazmali qurollarni yaratish o‘rgatish mazmunini puxta rejalashtirish va ko‘rib chiqishni o‘z ichiga oladi. Birinchi qadam vizual tarzda etkazilishi kerak bo'lgan asosiy fikrlar yoki tushunchalarni aniqlashdir. Bu murakkab g'oyalar bo'lishi mumkin, ular o'quvchilar uchun faqat matn orqali tushunish qiyin bo'lishi mumkin. Asosiy nuqtalar aniqlangandan so'ng, keyingi qadam har bir nuqta uchun eng mos vizual tasvirni aniqlashdir. Bu jarayonni ko'rsatish uchun oqim diagrammasi, ma'lumotlarni tasvirlash uchun grafik yoki kontseptsiyani tasvirlash uchun rasm bo'lishi mumkin.
Ko'rgazmali qurollarni yaratishda mo'ljallangan auditoriya va ularning tushunish darajasini yodda tutish kerak. Ko‘rgazmali qurollar aniq, ixcham va tushunarli bo‘lishi kerak. Yordamchi vositalar davomida bir xil uslub va formatdan foydalanish, shuningdek, yaxlitlikni ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega. Ko‘rgazmali qurollar o‘quvchilarning diqqatini, qiziqishini uyg‘otadigan ko‘rgazmali va qiziqarli bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, kontekstni ta'minlash va tushunishni yanada yaxshilash uchun ko'rgazmali qo'llanmalar bilan bir qatorda tushuntirishlar yoki izohlar berish juda muhimdir.
Umuman olganda, ko'rgazmali qurollar yaratish darsda vizual fikrlashni amalga oshirishning samarali usuli hisoblanadi. Bu asosiy tushunchalarning vizual tasvirini taqdim etish orqali talabalarga ma'lumotni yaxshiroq tushunish va saqlashga yordam beradi. Ko‘rgazmali qurollarni puxta rejalashtirish va loyihalash orqali o‘qituvchilar o‘z ta’limini kuchaytirishi va yanada qiziqarli va interaktiv o‘quv muhitini yaratishi mumkin. Ko‘rgazmali qurollar nafaqat o‘rganishni qiziqarli qiladi, balki turli xil ta’lim uslublarini ham qo‘llab-quvvatlaydi, bu esa o‘quvchilarning murakkab g‘oyalarni tushunish va tushunishlarini osonlashtiradi. Rasmlar, videolar, grafiklar va boshqa ko'rgazmali narsalardan foydalanish o'quvchilarni yaxshiroq o'rganishga yordam beradi. O‘qituvchilar ko‘rgazmali qurollar tayyorlar ekan, ular nimani ko‘rsatishni va qanday qilib tushunarli qilish haqida o‘ylashlari kerak. Rasmlar yoki diagrammalar tushunarli va chiroyli ko'rinishga ega bo'lishi kerak. O'qituvchilar, shuningdek, o'quvchilar ko'proq tushunishlari uchun rasmlar nimani anglatishini tushuntirishlari kerak. Ko‘rgazmali qurollar o‘rganishning qiziqarli usulidir, chunki ular qiziqarli va ma’lumotni eslab qolish oson ko‘rsatadi. Sinfda vizual fikrlashni amalga oshirish talabalarning bilim olish tajribasini oshirishning samarali usuli hisoblanadi. Ushbu yondashuvda hal qiluvchi rol o'ynaydigan kichik mavzulardan biri vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirishdir. Vizual savodxonlik deganda vizual tasvirlarni talqin qilish va yaratish qobiliyati tushuniladi, bu o'quvchilarga vizual tasvirlar orqali fikrlarni tushunish va samarali etkazish imkonini beradi. Vizual savodxonlik ko‘nikmalarini targ‘ib qilish orqali o‘qituvchilar o‘quvchilarning vizual savodxonligini oshirishga va vizual axborotni chuqurroq tushunishlariga yordam beradi.
Sinfda vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirish turli strategiyalar va tadbirlarni o'z ichiga oladi. Samarali yondashuvlardan biri o'rganishni qo'llab-quvvatlash va mustahkamlash uchun diagrammalar, diagrammalar va infografika kabi ko'rgazmali vositalardan foydalanishdir. Bu ko‘rgazmali qurollar o‘quvchilarga murakkab tushunchalarni tasavvur qilish va turli g‘oyalar o‘rtasida bog‘lanish o‘rnatishga yordam beradi, mavzuni chuqurroq tushunishga yordam beradi. Bundan tashqari, o'qituvchilar talabalarni vizual materiallarni tanqidiy tahlil qilishga, ularning ma'nosi, maqsadi va mo'ljallangan auditoriya haqida savollar berishga undashlari mumkin. Bu yuqori darajadagi fikrlash qobiliyatlarini rivojlantiradi va talabalarga vizual ma'lumotni yanada kengroq tushunishga yordam beradi.
Vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirishning yana bir usuli texnologiyani sinfga integratsiya qilishdir. Raqamli vositalar va dasturiy ta'minot talabalarga vizual tasvirlarni yaratish va manipulyatsiya qilish imkonini beradi, bu ularga o'z g'oyalari va fikrlarini vizual tarzda ifodalash imkonini beradi. O'qituvchilar talabalarga vizual loyihalarni yaratish uchun grafik dizayn dasturlari yoki interaktiv taqdimot vositalaridan foydalanish imkoniyatini berishi mumkin. Bu nafaqat ularning vizual savodxonligini oshiradi, balki ijodkorlik va o'zini namoyon qilishga undaydi. Bundan tashqari, o'qituvchilar talabalarga Internetda topilgan vizual materiallarni tahlil qilish va dekonstruksiya qilishda yordam berishlari mumkin, bu ularga tanqidiy ko'zni rivojlantirishga va vizual ma'lumotlarning ishonchliligi va noto'g'riligini baholashga yordam beradi.
Sinfda vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirish talabalar uchun ko'plab afzalliklarga ega. Ushbu ko'nikmalarni rivojlantirish orqali talabalar o'zlari yashayotgan vizual jihatdan boy dunyoda harakat qilish uchun yaxshi jihozlanadilar. Vizual savodxonlik ko'nikmalari fan, san'at va ommaviy axborot vositalari kabi turli sohalardagi ma'lumotlarni sharhlash va tahlil qilish uchun zarurdir. Bundan tashqari, vizual savodxonlik muloqot qobiliyatini oshirishi mumkin, chunki talabalar o'z g'oyalarini taqdimotlar, hisobotlar yoki ijodiy loyihalar orqali vizual tasvirlar orqali samarali etkazishni o'rganadilar. Va nihoyat, vizual savodxonlik ko'nikmalari ijodkorlik va innovatsiyalarni ham rivojlantiradi, chunki o'quvchilar matnga asoslangan an'anaviy yondashuvlardan tashqari fikr yuritishga va muqobil ifoda usullarini o'rganishga da'vat etiladi.
Umuman olganda, sinfda vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirish talabalarning o'quv tajribasini oshirishning qimmatli va samarali usuli hisoblanadi. Pedagoglar o‘quv dasturiga ko‘rgazmali qurollar, texnologiya va tanqidiy tahlillarni kiritish orqali o‘quvchilarda ko‘rgazmali ma’lumotlarni chuqurroq anglashlari va vizual savodxonligini oshirishlari mumkin. Bu ko'nikmalar talabalarga nafaqat akademik foyda keltiradi, balki ularni kelajak uchun zarur ko'nikmalar bilan jihozlaydi.
Vizual savodxonlik ko'nikmalarini rivojlantirish o'quvchilarga rasm va tasvirlarni tushunish va yaratishga yordam berishni anglatadi. O'qituvchilar o'quvchilarga o'rganishga yordam berish uchun diagrammalar va diagrammalar kabi narsalardan foydalanishlari mumkin. Shuningdek, ular o'quvchilarga o'z rasmlarini yaratishda va Internetda topilgan rasmlarni tushunishda yordam berish uchun texnologiyadan foydalanishlari mumkin. Talabalar vizual savodxonlikni yaxshi bilishsa, ular ma'lumotni yaxshiroq tushunishlari va tahlil qilishlari mumkin. Shuningdek, ular o'z fikrlarini ijodiy tarzda etkazishlari mumkin. Umuman olganda, vizual savodxonlik talabalarga o'rganish va ijodiy bo'lishga yordam beradi.
Misol
- Tabiatshunoslik darsida o‘qituvchi chizma yordamida fotosintez jarayonini ko‘rsatadi. Diagramma turli bosqichlar va tarkibiy qismlarni ko'rsatadi, bu o'quvchilarga tushunchani tasavvur qilish va tushunishga yordam beradi.
- Ingliz adabiyoti darsi davomida o‘qituvchi sinfga ular o‘rganayotgan roman sahnasini aks ettiruvchi rasmni ko‘rsatadi. Talabalar rasmni tahlil qiladilar va rassomning talqini sahna haqidagi o'z tushunchalariga qanday mos kelishini muhokama qiladilar.
- Tarix darsida o'qituvchi o'quvchilar tarixdagi muhim voqea haqida infografika yaratishi kerak bo'lgan loyihani topshiradi. Talabalar tarixiy voqeani samarali etkazish uchun asosiy ma'lumotlar va vizuallarni o'z ichiga olgan infografikani loyihalash uchun raqamli vositalardan foydalanadilar.
– Tasviriy darsda o‘quvchilar turli rassomlarning ijodi bilan onlayn tanishadilar. Ular rang, kompozitsiya va simvolizmdan foydalanish kabi omillarni hisobga olgan holda vizual tasvirlarni tanqidiy tahlil qiladilar va bu elementlar san'at asarining umumiy ma'nosiga qanday hissa qo'shishini muhokama qiladilar.
- Geografiya darsida o`qituvchi xaritadan foydalanib, dunyoning turli hududlarida tabiiy resurslarning tarqalishini ko`rsatadi. Talabalar xaritani ko'rib chiqadilar va mintaqalar o'rtasidagi naqsh va aloqalarni aniqlaydilar, bu esa global resurslarni taqsimlash haqidagi tushunchalarini kuchaytiradi.
|
| |
