Ilmiy tadqiqot va axborot texnologiyalari. Raqamli iqtisodiyot
Axborot-bibliografik resurslar va ulardan foydalanish
Har qanday ilmiy texnik izlanish ma'lum bir maqsadga yo'naltirilgan bo'ladi, biror ishchi, ilmiy farazni amalga oshirish, tekshirib ko'rish uchun o'tkaziladi. Umiy faraz nazariy va amaliy masalalarni yecmb amalga oshiriladi. U izlanishlar davomida tekshiriJadi, to'g'rilanadi yoki xato qo'yilgan bo'lsa, umurnan bekor qilinishi ham mumkin. Shuning uchun yo'nalish bo'yicha keng qamrovli izlanishlar olib borilishi, birlamchi ma'lumotIar to'planishi, o'rganilishi zarur. Ma'iumotlami o'rganib yo'nalish bo'yicha qo'yiJgan rnasalalami i1miy yangiligi aniqlanadi. Jimiy iexnik va patent ma']umotiariga Axborot va biblografik illa'lurnotlar rnanbalariga quyidagilar kiradi: rnonografiyalar, o'quv qo'llanma va darsliklar, turii ma'lurnotlar to'plangan adabiyotlar, dissertatsiyalar va ularning avtoreferatlari, iimiy rnaqoJalar to'plarnlari, ilrniy texnik va referativ jumallar, ilmiy anjumanlardagi ma'ruzalaming tezislari, patentlar, internet tarrnog'i saytlari materiallari, samarali takliflar to'plamlari tannoqlar bo'yicha va h.k. [6J. Ma'iurnotlarnj o'rganishda oxirgi 15-20 yil ma'lumotlari to'la olinishi kerak. Tlmiy rna'lumot matni bilan tanismshda awalo uning nomlanishiga, mavZllsiga, rnundarijasiga etibor beriladi. Agar zamr ma'lumotlar bo'lsa, muallifi, nornlanishi nashr qilingan joyi va vaqti, hajmi yozib olinadi.
Asosiy material referat qilinadi. Bu ma'lumotlar maxsus kartaga yozib borilsa va ular o'z tartib raqamiga ega bo'lsa yaxshi bo'ladi, keyinchalik foydalanishga quJay bo'ladi. Kartalar sistemalashtirilishi yoki alfavit bo'yichajoylashtirilishi rnumkin. Ma'lumotlar maxsus daftarga yozib borilishi ham mumkin.
. Axborot va bibliograflk ma'lumotlar rnanbalari va tabJiIi
Ilmiy tadqiqot mavzusi bo'yicha muammolarni yoki masalalarni yechishga oid oUb borilgan tadqiqotlar haqida ma'lumotlarni axborot manbalarini izlab topish ularda ke!tiriigan eng zarnonaviy yechimlarni tahIii etish zaruriyati tug'iJadi. Bunday zarurlyatni faqat masalani qo'yishda balki butun tadqiqotlar davomida ham yuzaga keladi.
Axborot va bibliogralik rna 'Jumot rnanbaJarga quyidagiJar madi: Axborat resurslar - ishonchli rna'lumotni samarali olis!: uchun tashkil qilingan rna'lumotlar majrnuyi.
Axborot-bibliografik resurslar -- jamoa yoki uning alohida a'zosini (axborotlardan foydalanuvchilarni) ehtiyojini qondirish uchun foydalaniladigan hujjatlar, dalillar va boshqa turti xil ma'lumotlar manbalari majmuyi.
Kutubxona bibliografik resurslar- o'z faoliyatini amalga oshirish uchun kutubxona qaramog'ida bo'lgan ma'lumotlar va moddiy-texnh< potensial (imkoniyat) va kadrlar.
Axborot mahsuloti - biron bir axborot tizimining (masalan, Resurs markazi, Axborot markazi) faoliyati natijasi.
Bibliografik mahsulot - bibliografik ma'lumotlar yozilgan axborot mahsulotining biri.
Bibliografik ko 'rsatgich - katta hajrnli murakkab tuzilishli (strukturali) va ilmiy ma']umot apparatli bibliografik qo'llanma.
Bibliografik ko'rsatgichlar tor, aniq mavzuni (muammoni) yoki keng, ko'p aspektli (jihatli), ayriIn hollarda butun bir bilim tarmog'i va boshqa materiallami yoritadi (ifodalaydi). Bibliografik kO'rsatgichlar odatda ilrniyma'lumot (ma'lumot-qidiruv) apparatiga, ya'ui mundarija va qO'shimcha ko'rsatgichga ega bo'ladi.
Bibliografik ko'rsatgichlarga, shuningdek, chop etiladigan nashrlar ro'yxati, bibtiografik blyutenlar kiradi.
Bibliografik ro 'yxat - oddiy strukturali bibliografik qo'llanma; u tor mavzu yoki masala bo'yicha materiallami yoritadi va shuning uchun unda ma'lumot-qidiruv apparati bo'lmaydi.
Bibliografik obzor - asar xarakteristikasini tushintirish va daliliy ma'lumotlar biJan bog'lovchi bibliografik qo'llanma. Bibliografik obzorda kirish (kirish qismi), analitik qism va xulosalar majburiy tarkibiy qism hisoblanadi.
|
