Modda holatlarining o‘zgarishi. Qattiq, suyuq, gaz. Qizdirish yoki sovutish
orqali moddaning bir holatdan boshqasiga o‘tishi
mumkinligini bilish; suvning
agregat holatining o'zgarishlarini tasvirlab berish (ya'ni erish, muzlash, qaynash,
bug'latish va kondensatsiya)
Amaliy mashg‘ulot: Moddani fizik usulda o‘zgartiramiz! Turli xil xossalarga
ega bo‘lgan yangi moddalarning paydo bo‘lishiga olib kelmaydigan ko‘zga
ko‘rinadigan o‘zgarishlarni aniqlash (masalan, erish, shamning erishi,
simni
buklash, koptokni puflash alyuminiy idishning pachoqlanishi)
Amaliy mashg‘ulot: Moddani kimyoviy usulda o‘zgartiramiz. Turli xil
xossalarga ega bo‘lgan yangi moddalarning hosil bo'lishiga olib keladigan ko‘zga
ko‘rinadigan o‘zgarishlarni aniqlash (masalan, chirish, oziq-ovqatlarning buzilishi
kabi; yonish; zanglash).
Amaliy mashg‘ulot: Metallarning xossalarini o‘rganish. Metallarning
xossalarini bilish (masalan, elektr va issiqlik o‘tkazuvchanligi)
va bu xossalarni
metallardan foydalanish bilan bog‘lash (masalan, mis elektr simi, temir qozon).
Amaliy mashg‘ulot: Qattiq moddaning suvda erish tezligini oshirish. Berilgan
miqdordagi suvda qattiq moddaning erish tezligini oshirish yo‘llarini bilish
(masalan, temperaturaning ko‘tarilishi, aralashtirish va qattiq moddani kichik
bo‘laklarga bo‘lish).
Amaliy mashg‘ulot: Aralashmalar va ularni ajratish. Aralashmalarga va ularni
fizik usullar bilan ajratishga misollar keltirish (masalan, elakdan o‘tkazish, filtrlash,
bug‘latish, magnitga tortilish). (Quruq mevalar, donli va dukkakli o‘simliklar
urug‘lari aralashmasini oson usulda ajratish).
Bob bo‘yicha testlar va mantiqiy fikrlashga oid topshiriqlar.
XIV bob. ELEKTR HODISALAR (5 soat)
Amaliy mashg‘ulot: Elektrlangan buyumlarning ta’sirlashishi.
Jismlar
ishqalanganda nima uchun itarilishi va tortilishi, jismlarning musbat va manfiy
elektrlanib qolishi. Elektr hayot uchun foydalimi? Elektr energiyaning hayot uchun
ahamiyati haqida. Ertalab uyg‘onish
bilan chiroqni yoqish, choy qaynashi,
televizorni ko‘rish, liftda chiqish va tushish,
telefonlarni ishlatish, maktabda
tanaffusga qo‘ng‘iroq chalinishi. Elektr energiyani boshqa turdagi energiyaga
aylantiramiz! Elektr energiyaning hayot uchun ahamiyati haqida. Ertalab uyg‘onish
bilan chiroqni yoqish, choy qaynashi, televizorni ko‘rish, liftda chiqish va tushish,
telefonlarni
ishlatish, maktabda tanaffusga qo‘ng‘iroq chalinish. Dazmolning
qizishi, ventilyator parragining aylanishi,
lampochka yonishi, muzlatkichning
sovutishi, radio ovozini eshitish.
Amaliy mashg‘ulot: Fen, dazmolni qizitish, ventilyator parragini aylantirish,
lampochkani yoritish, muzlatkichni sovutish, radioda ovoz eshitish.
Bob bo‘yicha testlar va mantiqiy fikrlashga oid topshiriqlar
.
