Individual loyiha mavzu: Aksiyadorlik jamiyatining tashkiliy-iqtisodiy asoslari Guruh: 131-21 Talabaning ism-sharifi: Asilbek ismoilov Ilmiy rahbar: Isayeva Nargiza Shamsutdinovna Toshkent-2023 reja

Download 339,79 Kb.
bet	7/8
Sana	14.05.2024
Hajmi	339,79 Kb.
	#231148

1 2 3 4 5 6 7 8

Bog'liq
1702627048 (1)

2.3.Tahlil va natijalar

Aksiyadorlik jamiyati (OAJ) - ustav kapitali ma'lum miqdordagi aktsiyalarga bo'lingan korxona. Ushbu qismlarning har biri qimmatli qog'oz (ulush) shaklida taqdim etiladi. Aktsiyadorlar (aksiyadorlik jamiyati ishtirokchilari) korxona majburiyatlari bo'yicha javobgar bo'lmasligi kerak. Shu bilan birga, ular o'zlariga tegishli aktsiyalarning qiymati doirasida yo'qotish xavfiga duch kelishlari mumkin

2.3.Tahlil va natijalar
Istiqbolli moliyaviy tahlil asosida moliyaviy rejalashtirish amalga oshirilganda asosiy jihat sifatida xo‘jalik sub’ekti faoliyat yuritayotgan biznes muhiti maydonga chiqadi. O‘z navbatida biznes muhiti xo‘jalik sub’ekti moliyaviy-xo‘jalik faoliyatiga ta’sir etuvchi shart-sharoitlar va turli ichki hamda tashqi omillar tizimini qamrab oladi.
Iqtisodchi olim M.Porterning “Raqobatni besh kuchi” modeli ham tashqi muhit tahliliga qaratiladi. Dissertatsiya ishimizda tadqiq etilayotgan “Qo‘qon mexnika zavodi” aktsiyadorlik jamiyati misolida tashqi moliyaviy muhit tahlilini M.Porterning “Raqobatni besh kuchi” modelidan foydalangan holda amalga oshiramiz.
1)Tarmoqqa yangi raqobatchilarni kirish masalasi «Qo‘qon mexanika zavodi” AJ uchun juda ham past darajadagi xavfdir, chunki:
•tarmoqda paydo bo‘lishi uchun juda katta kapital quyilmalar talab etiladi. (Sifatli mahsulot ishlab chiqarish uchun yangi texnologiyalarni o‘zlashtirish va yangi turdagi tovar ishlab chiqarish lozim);
•aksiyadorlik jamiyatining amaldagi mahsulotiga iste’molchilarni bog‘liqligi;
•aksiyadorlik jamiyati tomonidan sotuv kanali yo‘lga qo‘yilgan
2) Ta’minotchilarni raqobat kuchi “Qo‘qon mexanika zavodi” AJni ish faoliyatiga, moliyaviy ishlab chiqarishiga va iqtisodiga sezilarli ta’sir qiladi va chet eldagi metall ishlab chiqaruvchilar asosiy ta’minotchilari hisoblanadi (Rossiya Federatsiyasi). Savdo vositachilari orqali xom-ashyo va materiallarni shunday etkazib berish imkoniyati bor.
3) Tovar emitentlarini bozorda paydo bo‘lishi amalda mavjud emas. (Gabarit o‘lchami 3200 mmgacha va uzunligi 20000 mm alohida qismlarni 50 tonna massagacha va uskunalarni “Qo‘qon mexanika zavodi” yasash imkoniyatiga ega, detallarni 30 tonna massasigacha, balandligi 2000 mm va tashqi diametri 4000 mm mexanik yasab berish imkoniyati bor bunday mahsulotlarni yasash uchun yuqori malakali ishchi va doimiy sifat nazoratini talab etadi.
“Qo‘qon mexanika zavodi” aktsiyadorlik jamiyati faoliyatida tashqi moliyaviy muhit tahlili
4) Iste’molchilarni raqobat kuchi. “O‘zbekneftegaz” AJ tarkibiy tuzilishida asosiy iste’molchilar aksiyadorlik jamiyatini tashkil etadi (“Transgaz” AJ, “O‘zneftigazqazibolish” AJ, “Uzgeoburneftigaz” AJ). “Qo‘qon mexanika zavodi” aksiyadorlik jamiyatini ishlab chiqarayotgan mahsulotlariga oxirgi yillarda “Uzbekneftigaz” AJ tarkibiga kiradigan korxonalar iste’molchilarga aylanmoqda, ularning ulushi yildan-yilga o‘sib bormoqda.

1-jadval

5) Tarmoqdagi mavjud raqobatchilarni bir-biri bilan o‘zaro daromad uchun kurash olib borishadi. “Uzneftigazmash” AJ tarkibiga kiruvchi “O‘zbekximmash” AJ, “Andijon OEZ” AJ, “NGXM zavodi” AJ, “Urganchgazmash” MChJ va “Buxoro RMZ” AJ kabi tashkilotlar mamlakatning neft-gaz va neft-kimyo komplekslari uchun uskunalar va butlash qismlari ishlab chiqarishadi.
“Qo‘qon mexanika zavodi” aktsiyadorlik jamiyatining tashqi muhitining tahlili uning xavfli tomonlari va imkoniyatlari shartlarini yaratish imkonini beradi. Tashkilot tahlilini o‘tkazish natijasida tashqi muhit sohasidagi kuchli va kuchsiz taraflarini tahlil qilish zarur.
SWOT-matritsa analizi orqali makro muhit va aktsiyadorlik jamiyati ichki muhitining kuchli va kuchsiz tomonlari ustidan o‘tkazilgan tadqiqotlar shakllantirish mumkin.
“Qo‘qon mexanika zavodi” AJning rivojlanishida salbiy taraflari va ijobiy taraflarga kompleks yondashuv orqali “Qo‘qon mexanika zavodi” AJning imkoniyatlari va xavf-xatarlarini ko‘rsatib beradi.
Xo‘jalik sub’ektlari moliyaviy-xo‘jalik faoliyati davomida ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan o‘zgarishlar, omillar va risklarni moliyaviy menejerlar tomonidan nazorat qilish imkoniyatlariga ko‘ra biznes muhitini quyidagi uchta guruhga ajratish mumkin:
- bilvosita ta’sir etadigan tashqi moliyaviy muhitdagi o‘zgarishlar;
- bevosita ta’sir ko‘rsatuvchi tashqi moliyaviy muhitdagi o‘zgarishlar;
- ichki moliyaviy muhitdagi o‘zgarishlar.
Agrobank davlatga qarashli universal bank bo’lib, aktivlari bo’yicha mamlakat bank sektorida beshinchi o’rinni egallaydi. Bank o’z mijozlariga mamlakatimizning barcha hududlaridagi 170 ta filialida keng ko’lamli moliyaviy xizmatlarni taklif etadi. Bank faoliyatining asosiy yo’nalishlari qishloq xo’jaligi va kichik va o’rta biznes sohasida, shuningdek, tijorat korporativ va chakana biznesda davlat dasturlarini amalga oshirishdan iborat. Biz quyida dast avval kuchli va zaif tomonlarini ko’rib o’tamiz va umuman olganda strategik tomondan tahlil qilib chiqamiz.
Bankning rivojlanish strategiyasining asosiy qoidalari. Mijozlarni segmentatsiyalash amalga oshirish va e’tibor mahsulotdan mijozlar segmentlariga o’tadi. Maqsadli segmentlarning ehtiyojlarini hisobga olgan holda yangi takliflar ishlab chiqiladi va mahsulot shartlari ularning afzalliklariga ko’ra moslashtirish zarur hisoblanadi.
• Mahsulotlarning jab etuvchi mahsulotlari, sotib olish mahsulotlari va o’zaro sotiladigan mahsulotlarni ajratgan holda, fokusli mahsulotlar uchun shart-sharoitlar bozorga qaraganda yaxshiroq amalga oshiriladi, qolganlari uchun raqobatchilar bilan teng ravishda o’rnatiladi.
• Bank masofaviy xizmatlarni yanada rivojlantirish va ularga xizmat ko’rsatish jarayonlarini o’tkazishni davom ettirishni rejalashtirmoqda. Filiallarda asosiy e'tibor mahsulotlarni sotish va yangi mijozlarni jalb qilishga qaratilmoqdadi. Bundan tashqari, bank bank xizmatlaridan foydalanmayotgan hududlardagi mahalliy aholiga murojaat qilib, filiallarning keng tarmog‘i orqali mijozlar bazasini kengaytirishni rejalashtirmoqda. Bank xizmat ko’rsatish darajasi bo’yicha hududlarda yetakchi o’rinni egallashni maqsad qilgan bo’lib, bu yo’nalishda quyidgilar belgilanib olingan.
• tijorat yo’nalishida bank chakana biznes va kichik va o’rta biznesni rivojlantirishga e'tibor qaratadi.
• mijozlarni segmentatsiyalash joriy qilinadi va e’tibor mahsulotdan mijozlar segmentlariga o’tadi. Maqsadli segmentlarning ehtiyojlarini hisobga olgan holda yangi takliflar ishlab chiqiladi va mahsulot shartlari ularning afzalliklariga ko’ra moslashtiriladi.
Bankning strategik maqsadlari: 2024-yilga borib bank aktivlari bo’yicha O’zbekiston banklari orasida beshinchi o’rinni saqlab qolishni rejalashtirmoqda. Kredit portfelining rejalashtirilgan sezilarli o’sishi va biznes samaradorligini oshirish hisobiga bank foydani 2024-yilgacha 921 milliard so’mgacha oshirishni rejalashtirmoqda. 2-rasm. 2024-yilga qadar bank foydasining o’sishi prognozi (milliard so’m)5 Bank 2024-yilga kelib o’z kapitali rentabelligini (ROE) 12,2 foizga oshirishni maqsad qilgan.
1-rasm

2-rasm

3-rasm ROE (Bank kapitalining rentabelligi) 2024 yilgacha (%)6 Bank yangi mijozlarni faol jalb qilishni va ularning sonini 2019-yilga nisbatan 2,3 barobarga oshirishni, 2024-yilga kelib 5,4 million mijozga erishishni rejalashtirmoqda.

3-rasm
4-rasm Faol mijozlar soni (ming kishi) 2024-yilgacha bo’lgan davrda bank umumiy kredit portfelini 2024-yilgacha 51 trillion so’mga yetkazmoqchi.

4-rasm

5-rasm Kredit portfeli (milliard so’m) Bankning mijozlar mablag‘larini jalb qilish bo’yicha strategiyasishundan iboratki jozibador shartlarga ega depozitlarni rivojlantirish, savdo hajmini oshirish va mijozlarga xizmat ko’rsatishni yaxshilash orqali bankning resurs bazasida depozitlar ulushini oshirishga qaratish hisoblanadi. 2024 yil oxiriga kelib korporativ va chakana depozit portfellarining nisbiy ulushini saqlab qolgan holda jami moliyalashtirish qariyb 52 trillion so’mgacha oshadi.

5-rasm
6-rasm To’plangan mablag'lar (milliard so’m)7 6 Aksiyadorlik jamiyatining biznes rejasi asosida ishlab chiqildi.
2019-yilda operatsion xarajatlarning operatsion daromadga (CIR) ulushi 64,6% ni tashkil etdi. 2024-yilgacha biznes jarayonlarini avtomatlashtirish va ma’muriy xarajatlarni optimallashtirish hisobiga bu ko’rsatkichni 45,8 foizga kamaytirish rejalashtirilgan.

6-rasm
7-rasm CIR (%)8 Bankning maqsadli biznes modeli: Davlat dasturlarini amalga oshirish bank, birinchi navbatda, hozirgi keng mijozlar bazasi - hududlardagi davlat dasturlari ishtirokchilariga xizmat ko’rsatishni maqsad qilgan. Bank ushbu mijozlarga davlat dasturlari doirasidagi kreditlarni ham, oʻzaro sotish yoʻli bilan qoʻshimcha mahsulot va xizmatlarni taklif qilishni rejalashtirmoqda. Keng filiallar tarmog'i va faol rivojlanayotgan masofaviy yo’llar tufayli bank boshqa banklarning vakolatxonalari mavjud bo’lmagan chekka hududlarda ham aholi uchun bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlarini oshiradi. Bank davlat dasturlari doirasida yillar davomida to’plangan mijozlar tajribasini qi’llagan holda undan. mijozlar ko’lami kengaytirishda foydalanish o’z oldiga maqsad qilib qo’ygan Mijozlar bilan o’zaro hamkorlik tajribasiga asoslangan jamlangan ma’lumotlar orqali bankka mijozlarning xizmat ko’rsatish, aloqa kanallari va boshqalar bo’yicha o’z afzalliklarini tahlil qilish imkonini beradi.
Bank, shuningdek, fermerlar va ularning mahsulotlarini ulgurji va chakana xaridorlari o’rtasidagi o’zaro munosabatlarni osonlashtirish uchun fermerlar bozorini yaratishni ko’rib chiqmoqda.
XULOSA Aksiyadorlik jamiyatining turli toifadagi rahbarlari, yetakchi mutaxassislari va xodimlari mehnatini eng yangi texnologiyalarni, shuningdek, hisoblash texnikasini qo’llash orqali maksimal darajada mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish zarur. Moliyaviy strategiyaning to’g‘ri belgilanishi va o’z vaqtida to’liq amalga oshirilishi korporativ tuzilmalaming kelajakda ham raqobat kurashida ustun bo’lishini ta’minlaydi. Umuman, tijorat tashkilotlari strategik muvaffaqiyatini ta’minlashda moliyaviy strategiya muhim rol o’ynaydi. Korxonalarda o’z faoliyat sohasiga ko’ra turli xil moliyiy strategiyalarni joriy qilishi va qo’llashi mumkin. Tavsiya etiladan muhim strtegiyalardan alohida ajratib ko’rsatish mumkin:
- moliyaviy rejalashtirishiga ko’ra
- moliyaviy maqsadlariga ko’ra
- maqsad belgilanishiga ko’ra
- davriyligiga ko’ra
Koxona moliyaviy strategiyasini ishlab chiqishda o’zining xususyatlaridan va moliyaviy boshqaruvchilaridan kelib chiqqan holda tanlashi va amalga oshirishi mumkin.

Download 339,79 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 339,79 Kb.