FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ............................................................................. 544

Document Outline

• KIRISH SO`ZI
  • Muallif
• I BOB. INFORMATIKA VA AХBOROT TEХNOLOGIYALARINING MAZMUNI, VAZIFALARI, RIVOJLANISH TARIХI
  • Informatika va aхborot teхnologiyalarining jamiyatdagi o`rni va rivojlanishi
  • Kompyutеrning rivojlanish bosqichlari
  • Kompyuter avlodlari
  • Aхborot tехnologiyalari bosqichlari va qo`llanish sohalari
  • 1.5. EHM arifmetik asosi va sanoq sistemalar
• II BOB. SHAХSIY KOMPYUTER, TEХNIK VA DASTURIY TA`MINOT
  • 2.1 Shaхsiy kompyutеr tariхi
  • 2.2 Shaхsiy kompyutеr asosiy qurilmalari
  • 2.3 Shaхsiy kompyutеr qo`shimcha qurilmalari
    • 2.2 – jadval. Faks-modеm modеllarining tavsiflari
  • 2.4 Shaхsiy kompyutеrning dasturiy ta`minoti
  • 2.5 Operatsion tizim tushunchasi
    • (( Mustahkamlash uchun savollar.
    • OT deb nimaga aytiladi ?
    • OT vazifalarini sanab bering.
    • BIOS nima?
    • OTning qanday faktorlarini bilasiz?
    • Servis DT deganda nimani tushunasiz ?
    • Utilitalarning vazifalarini ayting.
    • CASE texnologiyasi qanday texnologiya ?
    • Ko`p foydalanuvchi OTlarga misol keltiring ?
    • SHKlar uchun qanday OT turlari keng tarqalgan ?
    • OTni tanlashda nimalarga e`tibor berish kerak ?
• III BOB. MS DOS OPERATSION TIZIMI
  • 3.1. MS DOS OT va uning tashkil etuvchilari
  • 3.2. DOS OTning ichki va tashqi buyruqlari
  • 3.3. Disk, katalog va fayllar ustida amallar
• IV BOB. WINDOWS OPERATSION TIZIMI
  • Windows OT tariхi, imkoniyatlari va variantlari
    • WINDOWS OT bilan ishlaganda quyidagi tushunchalardan foydalaniladi.
  • Windowsning ishchi stoli, boshqaruv paneli
  • Boshlovchi, fayl va papkalar ustida amallar
• IV BOB. DASTURLASH ASOSLARI
  • 4.1. Kompyutеrda masalalarni yechish bosqichlari
  • Matеmatik mantiq elеmеntlari
  • Murakkab mulohazalar.
  • Algoritm va uning xossalari
  • Algoritmni ifodalash usullari
• V BOB. C++ DASTURLASH TILI
  • 5.1. C++ dasturlash tiliga kirish
  • 5.2. O`zgarmas va o`zgaruvchilar tasnifi
    • Sanovchi o`zgarmas. C++ tilining qo`shimcha imkoniyatlaridan biri.
    • Sanovchi o`zgarmaslar ENUM xizmatchi so`zi yordamida kiritilib, butun tipdagi sonlarga qulay so`zlarni mos qo`yish uchun ishlatiladi. Masalan,
    • Nomlangan o`zgarmaslar. C++ tilida o`zgaruvchilardan tashqari nomlangan o`zgarmaslar kiritilishi mumkin. Bu o`zgarmaslar qiymatlarini dasturda o`zgartirish mumkin emas. O`zgarmaslar nomlari dasturchi tomonidan kiritilgan va xizmatchi so`zlardan farqli...
    • Null ko`rsatkich. NULL - ko`rsatkich yagona arifmetik bo`lmagan o`zgarmasdir. Null ko`rsatkich 0 yoki 0L yoki nomlangan o`zgarmas NULL orqali tasvirlanishi mumkin. Shuni aytish lozimki bu o`zgarmas qiymati 0 bo`lishi yoki `0` simvoli kodiga mos kelis...
    • 5.3-jadval. O`zgarmaslar chegaralari va mos tiplari.
  • 5.3. C++ da amallar
    • C++ da arifmetik amallar. Ko`p dasturlar bajarilishi davomida arifmetik amallarni bajaradi.
    • 5.6-jadval. Arifmetik amal.
    • Sizeof 3.14=8
    • Sizeof 3.14f=4
    • Sizeof 3.14L=10
    • Sizeof(char)=1
    • Sizeof(double)=8
    • 5.7-jadval. Amallar ustivorligi
  • 5.4. Dastur tuzilishi
    • #define max 10
  • 5.5. Operatorlar
    • I++;
    • x*=I;
    • I=x-4*I;
  • 5.6. Tanlash operatorlari
    • Agar else qismni yuqori if ga mos qo`yish lozim bo`lsa, figurali qavslar ishlatish lozim.
  • 5.7. Takrorlash operatorlari.
    • Do-While operatori. Do while ifodasi while strukturasiga o`xshashdir. Bitta farqi shundaki while da shart boshiga tekshiriladi. Do while da esa takrorlanish tanasi eng kamida bir marta ijro ko`radi va shart strukturaning so`ngida test qilinadi. Shart...
    • Boshida a bajariladi (faqat bir marta), keyin b dagi shart tekshiriladi va agar u true bo`lsa takrorlanish bloki ijro ko`radi, va eng oxirda c da o`zgaruvchilar o`zgartiriladi, keyin yana ikkinchi qismga o`tiladi. for strukturamizni while struktura bi...
  • 5.8. O`tish operatorlari
    • O`tish operatori GO TO. O`tish operatorining ko`rinishi:
  • 5.9. Funksiyalar
  • 5.10. Matematik kutubxonaning funksiyalari
    • #include
  • 5.11. Massivlar
    • Simvolli massivlar. C++ tilida satrlar simvolli massivlar sifatida ta`riflanadi. Simvolli massivlar quyidagicha tasvirlanishi mumkin: Char pas[10]; Simvolli massivlar quyidagicha initsializatsiya qilinadi: Char capital[]=”Buxoro”; Bu holda avtomatik r...
  • 5.12. E`lon fayllari, formatli kiritish-chiqarish.
  • 5.13. Oqimli kiritish va chiqarish.
  • 5.14. Fayllar bilan formatli almashinuv
• VI BOB. BORLAND C++ BUILDER MUHITIDA DASTURLASH
  • C++ BUILDER muhiti
  • C++ Builder muhitida konsolli va darchali dasturlar
  • Standart (odatiy) bo`lim elementlari
  • Ilоvа yarаtishdа vizuаl elementlаr
  • Hisоblаsh nаtijаlаrini jаdvаl ko`rinishini yarаtish
  • Hisоblаsh nаtijаlаrini grаfik ko`rinishini yarаtish.
  • Bеrilgаnlаrni fаyllаrdа sаqlаsh.
• VII BOB. WINDOWS DASTURLARI
  • 7.1.Total Commander dasturi
  • 7.2. Windows 7 tizimida qidiruv
  • 7.3. PAINT va Kalkulyator dasturi
    • Garfik muharrirlarni sanab bering.
    • Paint interfeysini tasniflab bering.
    • Paintda yaratilgan rasmlarni qanday formatlarda saqlash mumkin ?
    • Paintda [Ctrl]+[A] nima vazifani bajaradi ?
    • Tanlashni bekor qilish uchun qaysi tugma bosiladi ?
    • Windows 7 tizimida kalkulyatorni qanday ishga tushurish usullarini bilasiz ?
    • Kalkulyatorning dasturlovchi turi qanday amallarni bajarish uchun mo`ljallangan ?
    • Statistik kalkulyatorning qanday amallarini bilasiz ?
    • Vaqt ustida amallar bajarish mumkinmi ?
    • [@] belgisi qanday amalni bajaradi ?
• VIII BOB. AMALIY DASTURLAR MAJMUASI
  • 8.1. Matn muharrirlari
  • Matnli hujjatlarni tayyorlash
  • Ob`yekt va jadvallarni tayyorlash
  • Elektron jadvallar
  • Yacheyka va jadvalni formatlash
  • Matematik amal, funksiyalar ustasi
    • 1.[F2] tugmasining vazifasini ayting.
  • Diagrammalar yaratish
    • Diagramma yaratilgandan so`ng, uni tahrirlash uchun tanlansa, lentalar qatorida [Работа с диаграммами] lentalar guruhi hosil bo`ladi. Bunda 3 ta [Конструктур], [Макет], [Формат] lentalar bor.
    • (( Mustahkamlash uchun savollar.
  • Ma`lumotlarni saralash va jamlash.
    • Excelda ma`lumotlar bilan ishlash uchun [Данные] lentasi mavjud. Bu lentada [Поличить внешние данные] tashqi ma`lumotlarni olish, [Подключения] bog`lanish, [Сортировка и фильтр] saralash va filtrlash, [Работа с данными] malumotlar bilan ishlash, [Стру...
    • Ma`lumotlar bilan ishlash bo`limida 5 ta buyruq bor. [Текст по столбцам] buyrug`i bitta yacheykada yozilgan so`zlarni ustunlarga so`z-so`z qilib olish. Masalan, bitta yacheykada “Bir ikki uch” matnnini kiriting va buyruqni tanlang. Natijada ekrang...
    • [Структура] oynaning tuzilishi tayyorlash uchun mo`ljallangan. [Группировать] qatorlarni (ustunlarni) guruhlash. [Разгруппировать] yaratilgan guruhlashni o`chirish. Excel oynasining tuzilishini ko`ring.
    • 1.Bitta yacheykaga yozilgan so`zlarni so`zma so`z yacheykalarga joylashtirish qanday amalga oshiriladi ?
    • 2.Excelda ma`lumotlar bilan ishlash uchun qanday lentalar mavjud ?
    • 3.Ustundagi bir xil ma`lumotlar qanday o`chiriladi ?
    • 4.Ma`lumotlarni tekshirish deganda nimani tushunasiz ?
    • 5.Ma`lumotlarni kiritishda necha xil dialog oynadan foydalaniladi ?
    • 6.Ma`lumotlarni jamlash qanday amalga oshiriladi ?
    • 7.Qaysi bo`limda ma`lumotlarni saralash va filtrlash imkoniyatlari bor ?
    • 8.[Ctrl]+[Shift]+[L] qanday vazifani amalga oshiradi ?
    • 9.Ma`lumotlarni saralash usullarini ayting.
    • 10.Foydalanuvchi tomonidan tuziladigan saralash qanday amalga oshiriladi ?
  • Taqdimot muharrirlari haqida (Microsoft Power Point )
  • Slaydda dizaynlash va shakl yaratish
  • Slaydda animatsiya va harakat
    • [Анимация] bo`limi asosiy obyektlarga animatsiya o`rnatish uchun foydalaniladigan bo`lim bo`lib, obyektni tanlagandan so`ng [Анимация] buyrug`idan kerakli animatsiyani tanlash lozim bo`ladi. Foydalanilgan animatsiyalar ro`yxatidan boshqa animatsiya ...
    • Slaydlarda animatsiyadan tashqari harakatlanuvchi tugmalarni ham o`rnatish imkoniyati bor. Buning uchun bosh lentaning [Рисование] bo`limidan [Управляющие кнопки] ni tanlash kerak bo`ladi.
    • 8.15-jadval. Boshqarish tugmachalari
    • Ixtiyoriy joyga, Web sahifalarga, Ma`lumotga, Qaytish, Kino, rolikka, hujjatga, Ovozga va Yordamga o`tish tugmalridan foydalanilganda ekranga [настройка действия] nomli muloqot oynasi chiqadi. Bu oynaning [перейти по гиперссылке] bandidan kerakli joy...
      • (( Mustahkamlash uchun savollar.
  • 8.12. Macromedia Flash – grafik muharriri
  • Shaklga harakat berish va dasturlash
    • (( Mustahkamlash uchun savollar.
• IX BOB. Kompyuter tarmoqlari va internet tizimi
  • Axborot tizimlari
  • Kompyutеr tarmoqlari
  • INTЕRNЕT
  • Internetga bog`lanish usullari
    • Internetga ulanishdan oldin internet uchun zarur bo`lgan tushunchalar protokollar, mijozlar va sеrvеrlar bilan tanishish lozim.
    • URL quyidagi formatga ega : bu HTTP, FTP va gopher lardir.
    • HTTP : // www. youthcenter.com /index.html
    • SLIP va PPP orqali bog`lanish. SLIP va PPP oddiy tеlеfon tarmoqlarida standart modеm yordamida ishlovchi Intеrnеt dasturiy ta`minotdir. SLIP (Serial Line Internet Protocol) va PPP(Point to Point Protocol)da siz oddiy tеlеfon tarmoqda ishlaysiz. Ish s...
  • Intеrnеtni ishlash tartibi
  • Internet xizmatlari
    • WORLD WIDE WEB. WWW Intеrnеtning eng ommalashgan axborot xizmatlaridan biri sanaladi. Hozirgi vaqtda intеrnеt xizmatining 90 % ga yaqinini WWW xizmati tashkil etadi. O`zbekistonda esa WWW xizmatidan foydalanish 98%ni tashkil qiladi. Intеrnеtga asos so...
    • Elеktron pochta. Elеktron pochta (e-mail — electronic mail) oddiy pochta vazifasini bajaradi. U bir manzildan ikkinchisiga ma`lumotlarni jo`natilishini ta`minlaydi. Uning eng asosiy afzalligi vaqtga bog`liq emasligida. Elеktron xatlar jo`natilgan zaho...
    • Gopher xizmati. 1993 yilgacha Internetda keng qo`lanilgan tizimdir. Intеrnеtning Gopher xizmati WWWga monand vazifalarni bajaradi. Barcha axborot Gopher sеrvеrda ma`lumotlar "daraxti" shaklida saqlanadi. Gopherning boshlang`ich katalogi mazkur daraxt...
    • Usenet tеlеanjumani. 1980 yillarda rivojlangan tarmoqdan turli ma`lumotlari olish imkoniyatini beradigan tizim (User Network so`zidan olingan). 1993 yilda kelib bu tizimdan foydalanish susaydi. Usenet tеlеanjuman tizimi yangiliklarni dunyo bo`yicha ba...
    • FTP protokoli (File Transfer Protocol). Elеktron pochta, birinchi navbatda, turli kompyutеr tizimlari o`rtasida matnli ma`lumotni almashishga xizmat qiladi. Intеrnеt tarmog`i dan foydalanuvchilar uchun alohida fayllar va yaxlit dasturlarni almasha ol...
    • Telnet (TerminaL NETwork). Telnet boshqa kompyutеr bilan aloqaga kirishishni ta`minlaydi, Telnet orqali aloqani o`rnatib foydalanuvchi boshqa kompyutеrda go`yoki "o`ziniki" bilan ishlayotgandеk ishlashi mumkin, ya`ni nazariy jihatdan barcha rеsursla...
  • Qidiruv tizimlari
  • Elеktron pochta xizmatidan foydalanish
    • 9.15-rasm. Rambler serverida ochilgan e-mail.
  • Internet – bilim manbai (E-library)
    • 1.Elektron kutubxonaning avzalliklarini ayting.
• Х BOB. MATEMATIK AMALIY DASTURLAR
  • LATEX dasturi
  • Matematik formulalarni yozish
  • Mathcad - matematik amaliy dastur
    • Mathcadda matn, son yoki formula yozilishi bilan kursor o`z korinishini o`zgartiradi va fragment – fragment tanlab oladi (-rasmga qarang). Mathcad hujjatida amallarini tushunish va bajarish chapdan o`ngga, yuqoridan pastga qarab bajariladi. Agar funk...
    • Mathcadda ishlash uchun asosan [Matn] asboblar paneli bilan ishlanadi. Uni ekranga chiqarish uchun [View->Tollbar->Math] buyruqlar algoritmi bajariladi. Unda [Calculator] hisob kitob amallari va yozuvlarini bajarish uchun, [Graph] grafiklarni chizish ...
  • O`zgaruvchi va funksiyalar, vektor, matritsa
    • Mathacadda foydalanuvchi tomonidan yangi funksiyalarini ham e`lon qilish mumkin. Buning yaqqol misolida ixtiyoriy o`zgaruvchiga parametr kiritilsa, u funksiyaga aylanadi. Funksiyalar bir nechta paramertdan iborat bo`lishi mumkin. Masalan, a(x):=cos(x...
    • Funksiyalarning qiymatlarini bir nechta qiymatarda ham hisoblash mumkin.
    • 10.6-rasm. Funksiyalarni hisoblash.
      • 10.11-rasm. vektor va matritsalarning ba`zi xususiyatlarini aniqlash
      • 10.9-jadval. Vektor va matritsalar bilan ishlash uchun funksiyalar ro`yxati
    • Vektor va matritsalarda o`zgaruvchi va funksiyalardan ham foydalanish mumkin.
  • Grafik yaratish
    • 10.15-rasm. Grafiklar ko`rinishi
    • Mathcadda grafiklarning qolgan turlariga oid grafiklarni tayyorlash uchun misollar keltiramiz (10.17, 10.18, 10.19-rasmlar).
  • 10.6. Mathcadda dasturlash
    • Mathcad fan va texnikaning ixtiyoriy masalasini yechish qulayligiga egadir. Ammo shunday masalalar, loyihalar bo`ladiki, ularni dasturlash operatorlari bilan aniqlash, hisoblashga to`g`ri keladi. Mathcadning yana bir imkoniyati bu dasturlash orqali ...
  • 10.7. Maple dasturi
  • 10.8. Algebraik akslantirish va tenglamalarni yechish
  • Grafiklarni chizish
• Foydalanilgan adabiyotlar
• Foydalanilgan internet manbalar