537
Local menyu yordamida yaratilgan grafiklar smart-qulaylik deb yuritiladi.
Grafikning o`zi esa smart-grafik deb aytiladi. Bu qulaylik
yordamida grafiklarni
tayyorlashning kamchliklari mavjuddir. Grafikdagi Live yozuvi grafikda sozlash
va grafik chizishni davom ettirishni bildiradi. Buni ko`rish uchun shu grafikda
yana bir funksiyaning grafigini chizish talab qilingan bo`lsin. Masalan, sin(x)
funksiya grafigi.
Bu ishni amalga oshirish uchun buyruqlar qatoriga sin(x)
ni yozamiz va
ekranda sin(x) hosil bo`ladi. sin(x) ni sichqoncha bilan tanlab, qo`yvormasdan
grafik ustida olib kelib, qo`yvoramiz va natijani ko`ramiz. Agar jarayon to`g`ri
bajarilgan bo`lsa grafikda cos(x), sin(x) funksiyalarning grafiklari hosil bo`ladi.
Funksiyalarni grafik maydonga olib o`tishda [Ctrl] foydalanish qulaydir.
Agar grafikdan ikkinchi bir funksiyaning grafigini olib tashlash kerak bo`lsa,
grafik
maydonda kelib, grafik chiziqlari tanlanadi. Sichqonchani qo`yvormasdan
chetga tortiladi.
538
Odatda grafiklarni chizishda
plot()
operatoridan foydalaniladi. Plot
operatorining umumiy ko`rinish quyidagicha:
Plot(funksiya, gorizontal o`q qiymatlari, vertikal o`q qiymatlari, chiziq
rangi, chiziq qalinligi);
Gorizontal o`q qiymatlari odatda x=xmin…xmax ko`rinishida. Vertical o`q
qiymatlari y=ymin…ymax ko`rinishda. Agar ikkita o`q bo`yicha qiymatlar ketma-
ket kiritilsa x=xmin…xmax, ymin…ymax ko`rinishida beriladi. Grafik rangi color
so`zi bilan aniqlanadi. Maple dasturida 25 xil rang bor (green, red, blue, grey, …).
Grafik rangi color=red kabi aniqlanadi. Grafik chiziqlarining qalinligi thickness
so`zi bilan aniqlanadi. Maple dasturida 15 ta chiziq turlari bor. Grafikda chiziq turi
thickness = 2 ko`rinishda aniqlanadi. Grafik rangi va
chiziq qalinligini grafik
chizishda berish shart emas. Masalan,
Grafik chizilgandan so`ng uni tanlasak, to`rt tomoni chegaralanadi va shu
chegaralar yordamida grafikni kichiklashtirish va kattalashtirish mumkin. Agar
grafikning rangini va chiziqni o`zgartirmoqchi bo`lsangiz, formuladan o`zgartirib,
[Enter] tugmasini bosish kerak.
Yana bir grafik tayyorlashga misol.
funksiya
grafigini tayyorlang.
>
