|
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya»
Pdf ko'rish
| | bet | 14/16 | | Sana | 02.02.2024 | | Hajmi | 395,66 Kb. | | #150692 |
Bog'liq 15728 1 812528DE1D15DA0B4954643B707DF025B3ED4DF617
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya»
nomli ilmiy-amaliy konferensiya
ko'rinadi.
Natijalar va muhokamalar:
Shizofreniya rivojlanishining aniq sabablari noma’lum. Hozirgi kunda ushbu
patologiya rivojlanishining bir necha nazariyalari mavjud bo’lib, ulardan eng
mashhurlari quyidagilardir:
Neyrotransmitterlar nazariyasi. Ushbu nazariyaning yana bir nomi — dofaminli.
Ushbu
gipotezaga
ko’ra,
shizofreniya
asab
tizimining
faolligini
rag’batlantiradigan dofamin ko’p ishlab chiqarilishi natijasida rivojlanadi.
Neyronlar shizofreniyaning o’ziga xos alomatlari paydo bo’lishiga olib keladigan
ko’plab nerv impulslarini ishlab chiqarishni boshlaydilar. Aynan ushbu
nazariyaga asoslanib, dofamin ta’siri uchun mas’ul retseptorlarni bloklash
shizofreniyani davolashning bir qismi sifatida qaraladi. Shuningdek alohida
noradrenergik nazariyani ajratishadi, unga ko’ra kasallik rivojlanishida dofamin,
adrenalin va noradrenalin ishtirok etadi.
Serotonin retseptorlari nazariyasi. Serotonin retseptorlari juda faol bo’lsa,
shizofreniya belgilari qayd etilishi mumkin. Serotonin retseptorlari faoliyatiga
ta’sir ko’rsatadigan dorilar ham shizofreniyani davolashda ta’sir ko’rsatadi.
Shizofreniya rivojlanishining dizontogenetik nazariyasi. Ushbu gipotezada
kasallik miyada mavjud strukturaviy buzilishlar fonida rivojlanadi. Ba’zi omillar
vaziyatni og’irlashitirishi (yoki rivojlanishiga turtki bo’lishi) mumkin, shu
jumladan virusli va bakterial infektsiyalar va genetik kasalliklar.
Shizofreniya
rivojlanishining
psixoanalitik
nazariyasi.
Shizofreniya
rivojlanishining psixoanalitik nazariyasiga ko’ra, kasallik, shaxsning
«bo’linishidan» kelib chiqadi. Bemorga uning atrofidagi barcha narsa uning
sog’lig’iga jiddiy tahdid solayotganiga o’xshaydi. Bunday holatda, bemorning
«men» i boshqa tashqi vaziyatlar ustidan hukmronlik qila boshlaydi.
Shizofreniya rivojlanishidagi irsiy moyillikning roli. Hozirgacha ham olimlar
shizofreniya geni deb atalmish genni aniqlay olmadilar. Shu bilan birga, statistik
tadqiqotlarga shizofreniya rivojlanishida irsiy omillar ham ishtirok etishi
mumkinligini ko’rsatadi. Misol uchun, so’nggi tadqiqotlar bir tuxum hujayradan
rivojlangan egizaklarda kasallik 80% hollarda, turli tuxum hujayralardan
rivojlangan egizakarda esa — 20% hollarda bir xil kechishini ko’rsatdi. Ota-
onalaridan birida shizofreniya mavjudligi bolada patologiya rivojlanish
ehtimolini 5-12% ga oshiradi.
Toksik moddalarning roli. Hozirgi kunda ba’zi olimlar autointoksikatsiya
nazariyasini ko’rib chiqishmoqda. Ushbu gipotezaga ko’ra, shizofreniya ba’zi
zaharli moddalar ta’siri tufayli rivojlanishi mumkin. Xususan, shizofreniya
rivojlanishida ammiak, feni birikmalari, fenokrezol va boshqa zaharli moddalar
|
| |
