`
16
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya»
nomli ilmiy-amaliy konferensiya
SHIZOFRENIYANING FIKRLASH, IDROK ETISH, HIS QILISH VA
XULQ-ATVOR SHAKLLARIGA TA’SIRI
Avezov Olmos Ravshanovich
1
olmosavezov85@gmail.com
Shavkatova Shaxnoza Po‘lot qizi
2
Pedagogika fakulteti talabasi
shahnozashavkatova20@gmail.com
1-2
Buxoro davlat universiteti
https://doi.org/10.5281/zenodo.7031032
ANNOTATSIYA
Maqolada
shizofreniyaning fikrlash, idrok etish, his qilish va xulq-atvor
shakllariga ta’siri haqida ma’lumotlar yaratilgan. Shizofreniyaning kelib chiqish
sabablari, oqibatlari va nazariyalari haqida fikrlar yoritib berilgan.
Kalit so’zlar: Shizofreniya, ipoxondriakal alomatlar, senestopatiya, aqldan ozish,
psevdogallyutsinator, gallyutsinator buzulishlar, maniakal,
depressiya,
oneyroid-katatonik, neyrotransmitterlar, noadrenalin, serotonin.
Kirish: Shizofreniya — bu progressiv ruhiy kasallik bo’lib, ruhiy vazifalar
birligining yo’qotilishi, emotsional sferaning tubanlashuvi, fikrlashning buzilishi
va aqliy faoliyatning ilg’or zaiflashishi bilan ifodalanadi. Shizofreniyaning
qo’shimcha alomatlari: hayolga o’z-o’zidan
keladigan fikrlar, jazavali va
ipoxondriakal alomatlar, senestopatiya,
aqldan ozish, psevdogallyutsinator,
gallyutsinator buzulishlar, maniakal, depressiv, oneyroid-katatonik, katatonik
alomatlar. Shizofreniyada
aql-zakovat jabrlanmaydi
— kasallikning
boshlanishidan oldingi xotira va olingan bilimlar saqlanib qoladi.
Asosiy qism:
Taxminan 100 kishidan 1 nafarida shizofreniya rivojlanadi, bu butun dunyo
bo'ylab insoniyatning eng dahshatli kasalliklaridan biri bo’lgan taxminan 24
millionga qo'shiladi. So'zma-so'z tarjima qilingan shizofreniya "aqlni ajratish"
degan ma'noni anglatadi. Bu ko'p shaxsning bo'linishini emas,
balki tartibsiz
fikrlash, buzilgan hislar va nomaqbul his-tuyg'ular va harakatlarda namoyon
bo'ladigan voqelikdan ajralishni anglatadi.
Shizofreniya, odatda, yoshlar balog'at yoshiga yetganida namoyon bo'ladi. U
milliy chegaralarni bilmaydi va u erkaklarga ham, ayollarga ham ta'sir qiladi.
Ammo erkaklarda odatda ertaroq, jiddiyroq va biroz tezroq rivojlanadi.
Shvetsiya va Danichmale populyatsiyalarini o'rganish shuni ko'rsatadiki, ozg'in
yigitlar va ko'krak suti bilan oziqlanmaganlar ko'proq himoyasiz bo'lishadi.
Ba'zilar uchun shizofreniya to'satdan paydo bo'ladi, bu stressga reaksiya sifatida
