INNOVATIVE RESEARCH IN SCIENCE
International scientific-online conference
88
Muhokama: Elektr dvigatel o‘zi nima?
: Elektr dvigatel — elektr energiyasini
mexanik energiyaga aylantirib beruvchi mashina. Isteʼmol
qiladigan tok turiga
koʻra, oʻzgarmas tok va oʻzgaruvchan tok Elektr dvigatellariga boʻlinadi.
Oʻzgarmas tok E. dlarida valning aylanishlar chastotasi (soni)ni ravon rostlab
turish mumkin. Shuning uchun valning aylanishlar chastotasini tez-tez oʻzgartirib
turish lozim boʻlgan hollarda shunday dvigatellar ishlatiladi. Oʻzgarmas tok E.d,
uch xil sxemali: parallel uygʻonishli, ketmaket uygʻonishli va aradash uygonishli
qilib ishlab chiqarildi (rasmga q.). Oʻzgaruvchan tok Elektr dvigatel jumlasiga
asinxron
elektr dvigatel, sinxron va kollektorli dvigatellar (qarang Kollektorli
mashina) kiradi. Asinxron Elektr dvigatel eng koʻp ishlatiladi. Sinxron Elektr
dvigatelda valning aylanishlar chastotasi isteʼmol qilinadigan tokning chastotasiga
qatiy bogʻliq boʻladi. Bunday dvigatellar eng quvvatli elektr yuritmalarda
ishlatiladi.
Asinxron qanday dvigatel? dvigatel rejimida ishlaydigan asinxron mashina; elektr
energiyasini mexanik energiyaga aylantirib beradi. Ish tarzi stator chulgʻamlari
boʻylab uch fazali oʻzgaruvchan tok oʻtganda vujudga
keladigan aylanuvchi
magnit maydonining stator maydoni rotor chulgʻamlarida hosil qiladigan tok bilan
oʻzaro taʼsiriga asoslangan. Rotorning aylanish tezligi asosan quyidagi for60/71-
S_muladan aniqlanadi: p = —~— , bunda:f— taʼminlovchi tok chastotasi; r —
mashina qutblari soni; s— sirpanish, yaʼni rotor nisbiy
tezligining statorning
