Mavzu bo’yicha o`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyat mazmuni
O’qituvchining
O’quvchilarning
I. Kirish
bosqichi
(10 daqiqa)
1.1. Mаvzu, mаqsаd vа rеjаlаshtirilgаn o’quv
nаtijаlаrini e’lоn qilаdi.
1.2. Rеjа sаvоllаrini ekrаngа chiqаrаdi.
1.3. O’quv fаоliyatini bаhоlаsh mеzоnlаri
mа’lum qilinаdi.
Eshitаdilаr,
yozib
оlаdilаr.
Diqqat qiladilar.
II. Аsosiy
bosqich
(60 daqiqа)
2.1. Tаlаbаlаr
bilimini
fаоllаshtirish
mаqsаdidа blis-so’rоv o’tkаzаdi:
1.Belgilar va
maxsus
belgilar
qaerda
joylashgan?
2.Wordda belgilar qanday ajratib turiladi?
3.Klaviaturadagi
tinish
belgilari
qatorini
ko’rsating?
2.2. Vizuаl mаtеriаllаrdаn fоydаlаngаn hоldа
mа’ruzа mаtеriаllаrini rеjа sаvоllаri bo’yichа
izchillikdа bаyon qilаdi (1-ilоvа).
Savollarga javob
beradilar.
Tinglаydilаr,
yozаdilаr.
III. Yakuniy
bosqich
(10daqiqa).
3.1. Mаvzugа хulоsа yasаydi. O’quv jаrаyonidа
fаоl ishtirоk etgаn tаlаbаlаrni rаg’bаtlаntirаdi.
3.2. Klаstеr tuzish qоidаlаrini eslаtаdi (2-ilоvа).
Mustаqil ish uchun vаzifа bеrаdi: kompyuter
grafikasi turlari (rastrli, vektorli, fraktal)
bo’yicha
klaster
tuzish.
O’qituvchining
bоshlаng’ich
nаzоrаt
vаriаnti
3-ilоvаdа
kеltirilgаn.
Diqqat qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar.
65. Mavzu: Belgilar va maxsus belgilar bilan ishlash.
Reja:
1.Belgilar va maxsus belgilar.
2.Imloni tekshirish.
3.Umumiy kulgichlar va ularning belgilanishi.
CorelDRAW dasturida Simvolo va Cpetsialnoe znaki (Symbols and Special
Characters) panelleri mavjud bo’lib, ekranga menyuning Okno/Paneli tipa Docker
(Window/Dockers) orqali chaqiriladi. Bu panelning obyektlari ikki xil xossaga ega: agarda
hujjatga alohida qo’yilsa grafik obyekt hisoblanadi, matga qo’yilsa belgi hisoblanadi.
Simvolo’ va spetsialno’e znaki (Symbols and Special Characters) panelning yuqori qismida
shrift fayllari ro’yhati beriladi, tagidagi maydonda esa tanlangan fayldagi belgilar ko’rinishi
beriladi. Belgini tanlash ushun sichqoncha bilan tanlanilib chertiladi yoki klaviaturada
(Keystroke) maxsus Alt-kod kiritiladi.Belgi o’lchovi Kegl (Symbol Size) yordamida tanlanadi.
Dekorativnaya setka iz simvolov va spetsialno’x znakov (Tile Symbol/Special Character)
buyrug’i palitradan bitta belgini bir xil masofada joylashitadi.
Imloni tekshirish
CorelDRAW dasturi matnlar bilan ishlashning barcha funktsiyalari bilan ishlaydi, shu
funktsiyalardan biri matnning imlosini tekshirishi. Imloni tekshirganda so’zni to’g’ri yozilishi,
noto’g’ri so’zlarni o’chirib to’g’risi bilan almashtiriladi.
Zalivka va obvodka parametrlari bilan ishlashda CorelDraw dasturi biriktirilgan ikkita
guruh asboblariga ega: Zalivka (Fill) Obvodka (Outline).
Agarda yuqoridagi asboblardan foydalanmaydigan bo’lsak, Bez zalivki (No Fill) (Fill Flyout 6
raqami bilan berilgan) va Bez obvodki (No Outline)
( Outline Flyout 3 raqami bilan berilgan) tanlaniladi.
Bir xil rangli zalivkalar Obyektlarni rangli qilib bo’yashning (zalivka) eng tez usuli Palitra
Tsvetov (Color Palette) panelidan foydalanish bo’ladi, bu panel ekranning o’ng tomonida
hamma vaqt chiqarilib turadi. Agarda foydalanuvchiga ranglar yoqmasa, menyudagi Okno
(Windows) buyrug’i va Tsvetovo’e palitro’ (Color Palettes) orqali boshqa panel tanlaniladi.
Tanlanilgan obyektga zalivka qilish uchun sichqoncha chap tomoni chertiladi, obvodka qilish
uchun o’ng tomoni chertiladi. Bu amalni «peretaskivaniya» usuli bilan ham amalga oshirsa
bo’ladi. Buning uchun kerakli rangni tanlaymiz va obyektga olib borib tashlaymiz,
agarda tugmasi bosilgan holda bajarilsa zalivka qilinadi, tugmasi bilan amalga oshirilsa
obvodka boyaladi.
Maxsus belgilar - klaviaturada ko'rinmaydigan belgilar. Maxsus belgilar va ramzlar
sizning mamlakatingizga, o'rnatilgan WordPress tilingizga va klavishingizga qarab
farqlanadi. Ushbu ramzlar va maxsus belgilar kasrlar, savdo markasi va mualliflik huquqi
belgilarini, chet el valyutasi ramzlarini va boshqalarni o'z ichiga olishi mumkin.
Word belgilarni va maxsus belgilarni ajratib turadi, ammo hujjatlarni joylashtirish va
joylashtirishda qiyinchiliklarga duch kelmaslik kerak.
Win tugmasini bosish yoki sichqoncha bilan Start tugmasini bosish orqali operatsion
tizimning asosiy menyusini oching. "Barcha dasturlar" bo'limiga o'ting va "Aksessuarlar"
qatorini tanlang. Keyin menyuda "Utilitalar" bo'limini oching, unda siz kerakli "Symbol
jadvali" havolasini topasiz - ustiga bosing va dastur ishga tushadi.
Windows 7 operatsion tizimining asosiy menyusida siz ushbu havolani o'zingiz qidira
olmaysiz, lekin o'rnatilgan qidiruv tizimiga ishoning. Win tugmasini bosing va darhol kerakli
OS komponentining nomini yozishni boshlang. Qidiruv tizimi natijalarning birinchi qatorida
"Belgilar jadvali" havolasini ko'rsatganda, siz "tab" ni yozishga vaqtingiz bo'ladi - dasturni
ishga tushirish uchun sichqoncha bilan bosing.
Windows OS ning istalgan versiyasida belgilar jadvalini chaqirish uchun dasturni
ishga tushirishning standart dialog oynasidan foydalanishingiz mumkin. Ushbu tizimning
oldingi versiyalarida (masalan, Windows XP da) bunday dialog oynasiga havola asosiy
menyuda joylashtirilgan - bu "Ishga tushirish" buyrug'i. Windows 7 da bu buyruq sukut
bo'yicha ko'rsatilmaydi, lekin dialogni, masalan, Win va R tugmalari birikmasini bosish
orqali chaqirish mumkin.Ishga tushirish dialog oynasida charmap yozing va OK tugmasini
bosing. Ekranda belgilar jadvali paydo bo'ladi.
Dasturni ishga tushirish dialogining ishini o'zingiz qilishingiz mumkin - bajariladigan
charmap.exe faylini toping va sichqoncha bilan ikki marta bosing. Buni Windows Explorer
yordamida bajaring. Masalan, Win + E klaviatura yorlig'i yordamida uni oching. Fayl
menejerida tizim drayverini va unda OS o'rnatilgan katalogni tanlang. Ushbu katalogda
System32 jildini toping. U charmap.exe faylini o'z ichiga oladi - uni toping va belgilar
jadvalini ishga tushiring. Kengaytirilgan qidiruv tizimi bilan Windows 7-da siz operatsiyalar
sonini kamaytirishingiz mumkin - shunchaki tizim drayveriga o'ting va dastur oynasining
yuqori o'ng burchagidagi maydonga fayl nomini kiriting. "Explorer" o'zi kerakli obyektni
topadi, ammo bu bir necha o'n soniya vaqt olishi mumkin.
Internet yoki SMS yozishmalar orqali muloqot suhbatdoshlar bir-birlarini
ko'rmasliklarini nazarda tutadi. Kulgichlar kayfiyat va his-tuyg'ularni bosma shaklda
etkazishga yordam beradi (inglizcha tabassumdan - tabassum) - yuzlarga o'xshash belgilar
to'plami.
Umumiy kulgichlar va ularning belgilanishi.
Belgilardan birinchi kulgichlarning muallifi amerikalik olim Skott Fahlman hisoblanadi, u
1982 yilda universitet e'lonlar taxtasida ikki nuqta, chiziq va dumaloq kabi tinish belgilarini
birlashtirish orqali xabarlarning jiddiyligi yoki ahamiyatsizligini ko'rsatishni taklif qilgan. :-)
va :-(
Va bundan oldinroq, 1969 yilda, o'sha paytda AQShda yashovchi rus yozuvchisi Vladimir
Nabokov qavsni tabassum yoki xafa qilish uchun ishlatishni taxmin qilgan. Amerika jurnaliga
bergan intervyusida u muallifning his-tuyg'ularini ko'rsatish uchun maxsus tipografik belgini
o'ylab topish yaxshi bo'lishini, shunda ba'zida jurnalistlarning ahmoqona savollariga javob
berishga to'g'ri kelmasligini aytdi.
Klaviaturadagi tinish belgilari yuqoridan ikkinchi qatorda keltirilgan. "Shift"
tugmasini (yuqoridan beshinchi qatordagi birinchi tugma) bosib ushlab turish va raqamlar
va belgilar qatorida tegishli belgini tanlash kifoya.
Belgilar obyektlar va sovg'alarni belgilash uchun ham foydali bo'lishi mumkin. Misol
uchun, siz ekranning narigi tomonidagi odamga atirgul berishni xohlaysiz. Eng muhimi, "it"
belgisi, ya'ni @, pushti kurtak kabi ko'rinadi. Poya sifatida defis belgisi mos keladi va barg
eğimli tayoq yordamida chiziladi. Ip shaklida jingalak qavsni olib, lenta bilan gulni taqdim
etishingiz mumkin. Natijada, bu shunday bo'lishi mumkin: @-/--- yoki shunga o'xshash @)---
. Sovg'a kvadrat qavs ichidan tort shaklida bo'lishi mumkin: [```]. Shamlar inglizcha
tartibdagi "yo" tugmasi yordamida kiritiladi.
|
