Berilgan
|
Vatiantlar
|
41
|
42
|
43
|
44
|
45
|
46
|
47
|
48
|
49
|
50
|
L (m)
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
B (m)
|
4
|
3
|
2
|
5
|
7
|
8
|
9
|
10
|
8
|
9
|
H (m)
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1
|
1,2
|
1,4
|
1,6
|
1,8
|
2
|
2,2
|
ФL (lk)
|
2300
|
2310
|
2280
|
2290
|
2320
|
2330
|
2340
|
2285
|
2295
|
2305
|
ЕH (lk)
|
450
|
180
|
100
|
120
|
150
|
200
|
250
|
300
|
350
|
400
|
Кzk (lk)
|
0,5
|
0,6
|
0,7
|
0,8
|
0,9
|
1
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
Z
|
1
|
1,02
|
1,04
|
1,06
|
1,07
|
1,08
|
1,09
|
1,1
|
1,12
|
1,13
|
Wsq
|
5
|
5,2
|
5,4
|
5,6
|
5,8
|
6
|
6,2
|
6,4
|
6,6
|
6,8
|
Sn (m2)
|
22
|
210
|
220
|
230
|
240
|
250
|
260
|
270
|
280
|
280
|
n
|
5
|
6
|
7
|
9
|
10
|
12
|
5
|
6
|
8
|
9
|
η
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
μ
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
1,5
|
1,6
|
1,7
|
1,8
|
1,9
|
2,0
|
Berilgan__Vatiantlar__51'>Berilgan
|
Vatiantlar
|
51
|
52
|
53
|
54
|
55
|
56
|
57
|
58
|
59
|
60
|
L (m)
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
B (m)
|
4
|
3
|
2
|
5
|
7
|
8
|
9
|
10
|
8
|
9
|
H (m)
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1
|
1,2
|
1,4
|
1,6
|
1,8
|
2
|
2,2
|
ФL (lk)
|
2300
|
2310
|
2280
|
2290
|
2320
|
2330
|
2340
|
2285
|
2295
|
2305
|
ЕH (lk)
|
450
|
180
|
100
|
120
|
150
|
200
|
250
|
300
|
350
|
400
|
Кzk (lk)
|
0,5
|
0,6
|
0,7
|
0,8
|
0,9
|
1
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
Z
|
1
|
1,02
|
1,04
|
1,06
|
1,07
|
1,08
|
1,09
|
1,1
|
1,12
|
1,13
|
Wsq
|
5
|
5,2
|
5,4
|
5,6
|
5,8
|
6
|
6,2
|
6,4
|
6,6
|
6,8
|
Sn (m2)
|
22
|
210
|
220
|
230
|
240
|
250
|
260
|
270
|
280
|
280
|
n
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
η
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
μ
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
1,5
|
1,6
|
1,7
|
1,8
|
1,9
|
2,0
|
Berilgan
|
Vatiantlar
|
61
|
62
|
63
|
64
|
65
|
66
|
67
|
68
|
69
|
70
|
L (m)
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
B (m)
|
4
|
3
|
2
|
5
|
7
|
8
|
9
|
10
|
8
|
9
|
H (m)
|
0,4
|
0,6
|
0,8
|
1
|
1,2
|
1,4
|
1,6
|
1,8
|
2
|
2,2
|
ФL (lk)
|
2300
|
2310
|
2280
|
2290
|
2320
|
2330
|
2340
|
2285
|
2295
|
2305
|
ЕH (lk)
|
450
|
180
|
100
|
120
|
150
|
200
|
250
|
300
|
350
|
400
|
Кzk (lk)
|
0,5
|
0,6
|
0,7
|
0,8
|
0,9
|
1
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
Z
|
1
|
1,02
|
1,04
|
1,06
|
1,07
|
1,08
|
1,09
|
1,1
|
1,12
|
1,13
|
Wsq
|
5
|
5,2
|
5,4
|
5,6
|
5,8
|
6
|
6,2
|
6,4
|
6,6
|
6,8
|
Sn (m2)
|
22
|
210
|
220
|
230
|
240
|
250
|
260
|
270
|
280
|
280
|
n
|
8
|
9
|
5
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
η
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
45%
|
μ
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
1,4
|
1,5
|
1,6
|
1,7
|
1,8
|
1,9
|
2,0
|
2.3. Hisoblash uslubi1
1. Yorug’lik oqimidan foydalanish koeffitsienti usuli2
Bino uskunasini aniqlaymiz:
, (1.1)
bunda L - xona uzunligi;
B - xona kengligi;
Hp – chiroqlarni ilish balandligi.
НР = Н-0,3, (1.2)
Chiroqning yorug’lik oqimi:
, (1.3)
bunda ФL – lampaning yorug’lik oqimi;
ЕН – yoritilganlik, лк;
S = L·B xonaning maydoni;
Кzk – zahira koeffitsienti;
z – yoritishning nochiziqli koeffitsienti;
N – chiroqlar soni.
Shundan chiroqlar sonini quyidagi formula bo’yicha topamiz:
, (1.4)
Фsv = 2·ФL –chiroqning yorug’lik oqimi;
EH – yoritilganlik.
2. Chiroqning solishtirma quvvati usuli.
Solishtirma quvvat usuli bo’yicha aniqlanadi:
P = 40 B, (1.5)
Shunday qilib, chiroqlar sonini topamiz:
, (6)
bunda Sn – xonaning maydoni, m2 (shart bo’yicha);
P – chiroqning nominal quvvati;
n – chiroqning soni;
N – chiroq SOL(sanoatdagi ocma lyuminetsentli) bo’lganligi sababli, chiroqdagi lampalar soni.
Wx=K Wsq, (1.7)
bunda WX – chiroqning xisobli almashtirma quvvati,vt/m2;
K – korreksiya koeffitsienti;
Wsq – jadvalda muvofiq solishtirma quvvat.
Chiroqning oynali tarqatgichsiz, teshikchalarsiz va panjarasiz LD-400 turi uchun chiroqning h va S0 osilgan balandligida Wj vt/m2 ELK uchun Sshift=50%, Sst=30%, yer=10% da Kz.
Negaki, shart bo’yicha Sshift=50%, Set=50%, Ser=10%, unda WJ ni 10%ga kamaytirish zarur ya’ni
W=0.9•W0.
Shart bo’yicha Kz W ni korreksiya koefsentlariga ko’paytirish zarur:
αkz = .
Shart bo’yicha Z, αkz, ga kupaytirish natijasida olingan W, korreksiya koefsientlariga kupaytirish zarur:
αZ = .
Shart bo’yicha EH, αZ ga kupaytirish natijasida olingan W, koreksiya koeffitsientiga ko’paytirish zarur:
αE = .
3. Yaltirovchi chiziqlar usuli.
l = 0,5L, m, (1.8)
bunda l – devordan joylashish chizig’igacha masofa.
Chiziqli yorug’lik oqimining chiziqligi quydagiga teng:
, (1.9)
bunda K3 – zaxira koeffitsienti;
µ – akslangan yorug’lik va uzoqlashgan chiziq tasirini inobatga oluvchi koeffitsient;
LL = L=20 m;
EH = 400 lk;
Σе – hisoblash natijasidagi shartli yoritilganlik yig’indisini chiziqning barcha bo’laklarini 42.84 ga teng deb olamiz.
H’=H-0,3.
Natijaviy jadval: 2.2.
|
Р
|
P’=P/H’
|
L
|
L’=L/H’
|
e
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
|
Jami
|
|
2.4. Mustaqil tayyorlanish uchun savollar:
1. Yoritilganlik nima?
2. Yoritilganliknin sifat ko’rsatkichlari sanab bering.
4. Suniy yoritishni me’yorlashtirishda hisobga olinadigan omillar.
5. Ko’zni qamashtiruvchi ta’sirni cheklash talabi.
6. Chiroqning solishtirma quvvati hisoblash usulini tushuntiring.
7. Stroboskopik effect nima.
Foydalanilgan adabiyotlar va internet xavolalari ro’yhati
Adabiyotlar ro‘yxati
1. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги ва экология. Сапаев М.С., Қодиров Ф.М. Ўқув қўлланма, Тошкент-“Алоқачи”-2019, 276 б.
2. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги. Экология. О.Д.Рахимов, И.Х.Сиддиқов, М.О.Муродов. Олий таълим бакалаврият йўналишлари учун дарслик. Т.: “Алоқачи”, 2017-332 б.
3. Yormatov G‘.Y. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Aloqachi”, 2009.
4. Yormatov G‘. Y. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. O‘quv qo‘llanma. -T.: 2005.
5. O‘. Yo‘ldoshev va boshqalar. Mehnatni muxofaza qilish. -T.: Mehnat, 2005.
6. Nigmatov I., Tojieyv M. X. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi" Darslik.-T.: Iqtisod-moliya. 2011.
7. Tojiev M. X., Nigmatov I., Ilxomov M. X. «Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi» O’quv qo’llanma. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2005.
Qo‘shimcha adabiyotlar
1. G‘oyipov H.E. Hayot faoliyati xavfsizligi. –T.: “Yangi asr avlodi”, 2007 yil.
2. Qudratov A. va b.. "Hayotiy faoliyat xavfsizligi". Ma’ruza kursi.“Aloqachi” -T.: 2005.
3. Bezopasnost jiznedeyatelnosti. /Pod.red. Mixaylova L.A. Kiev – Xarkov – Minsk, 2007.
4. Mikryukov V.Y. Bezopasnost jiznedeyatelnosti. Uch.posobie. RostovDon.2006.
5. Norxo‘jaev A.Q., Yunusov M.Y. Favqulodda vaziyatlar va muhofaza tadbirlari. –T.: „Universitet”, 2001.
6.Hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya menejmenti (chizmalar, tushunchalar, faktlar va raqamlarda): darslik / A.Nigmatov, Sh.Muxamedov, N.Xasanova. – T.: Navro‘z. 2014. – 199 b.
7. Tojiev M.X., Nigmatov I va b. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi". O‘quv qo‘llanma. –T.: MCHJ., Ta’lim manbai, 2002.
8. Belov S.V. i dr. "Bezopasnost’ jiznedeyatel’nosti", "Vshaya shkola", - M.: 1999.
9. Экология и безопасность жизнедеятельности: Учебное пособие для студентов ВУЗов/ ред. Л. А. Муравий, 2002.-447 с.
Internet saytlar:
1. www.mintrud.uz.
2. www.minzdrav.uz.
3. www.mchs.gov.uz.
4. www.uznature.uz.
5. www.standart.uz.
6. www.ohranatruda.ru.
|
