|
“Ta’limda innovativ-kreativ texnologiyalarning qo’llanilishi, neyrolingvistik dasturlashning
Pdf ko'rish
|
| bet | 150/539 | | Sana | 27.06.2024 | | Hajmi | 6,55 Mb. | | #265996 |
Bog'liq Maqola 3 (207-211-bet)“Ta’limda innovativ-kreativ texnologiyalarning qo’llanilishi, neyrolingvistik dasturlashning
amaliy asoslari” mavzusidagi xalqaro konferentsiya 2021-yil, 27-dekabr
164
болалари нутқини ўстириш ва тафаккурини ривожлантириш жараёнида
қўлланиладиган дидактик ўйинлар орқали билимларнинг 85 фоизини кўриш
рецепторлари ёрдамида ўзлаштириш имкони мавжуд.
Шу маънода, дидактик ўйинлар ўрганилаётган объектни ҳар томонлама
осон тушунишга ёрдам беради, болаларда кечадиган тафаккур процессининг
анализ ва синтез қилиш жараёнини яъни предметнинг ташқи кўриниши, ички
тузилиши ҳақида тўлақонли маълумот олиш қулайлигини назарда тутган
ҳолда мактабгача таълим ташкилотлари ўқитиш тизимида кенг
фойдаланилади.
Илмий-педагогик таҳлиллар ва эмпирик ўрганишларимиз креатив
ёндашув асосида катта ва мактабга тайёрлов гуруҳи болалари нутқини
ўстириш ва тафаккурини ривожлантириш ишлари “нутқ ўстириш ва бадиий
адабиёт билан таништириш машғулотлари”да, шунингдек болаларнинг
кундалик фаолиятини тўғри ташкил этишда биринчи пойдевор вазифасини
бажаради.
Мактабгача ёшдаги болаларни нутқ ўстириш машғулотлари асосида
тафаккурини ривожлантириш бир неча таълимий методлар асносида
босқичма-босқич амалга оширилади.
Масалан: предметлар, ҳодиса ёки жараёнларни табиий ҳолатда намойиш
қилиш болалар тафаккурини ривожлантиришда дидактик самара беради.
Бироқ, бундай намойишни амалга ошириш ҳар доим ҳам мумкин
бўлавермайди.
Шу сабабли, тарбиячилар табиий предметларни намойиш қилишда
сунъий муҳитга мурожаат қилишади (масалан, ҳайвонлар билан “Ҳайвонот
боғида”, турли ўсимликлар билан “Иссиқхонада”, сабзавотлар билан
“Далада”, мевалар билан “Боғда” номли рангли суратлар орқали танишиш)
ёки сунъий равишда яратилган объектлар (макет, модел, муляж, скелет ва
бошқалар)дан фойданилади.
Мазкур жараён технологик таълим тизимининг юқори даражали
имкониятларини очиб беради. Тадқиқот ишимиз доирасида мактабгача
ёшдаги болаларни нутқ ўстириш машғулотлари асносида тафаккурини
ривожлантиришга ўргатиш методикаси муайян илмий педагогик, дидактик
шарт-шароитлари, восита ва шакллари мажмуидан иборат бўлиб, педагогик
тизим субъектлари ҳисобланган тарбиячи, тарбияланувчи, таълим мақсади,
мазмуни, дидактик жараёнлар ҳамда ташкилий шакллари яхлит бир модель
асосида ташкил этилишини ифодалайди (2.1-расмга қаранг).
|
| |
