91
harorati bo„lishi kerak bo„lgan darajadan yuqori bo„lib, bu iqlim o„zgarishi va
global isish kabi qaytarilmas oqibatlarga olib keladi. Bir necha asrlar ilgari ushbu
ekologik muammo mavjud edi, ammo unchalik fanga aniq emas edi va to„liq
yoritilmagan edi. Texnalogiyalar rivojlanishi bilan atmosferada issiqxona ta‟sirini
ta‟minlovchi manbalar soni yil sayin ko„payib bormoqda.
Issiqxona effektini
keltirib chiqaruvchi sabablarga quyidagilar kiradi:
Transport-avtomabillar va yuk mashinalari chiqindi gazlarni chiqaradi,
ular ham havoni ifloslantiradi va issiqxona ta‟sirini oshiradi.
Sanoatda yonuvchi minerallardan foydalanish-ko„mir, neft,tabiiy gaz,
yoqilganda atmosferaga katta miqdordagi CO² va boshqa zararli birikmalar
tarqaladi.
Aholining ko„payishi oziq-ovqat,
kiyim- kechak, uy-joylarga bo„lgan
talabning oshishiga ta‟sir qiladi va buni ta‟minlash uchun sanoat ishlab chiqarishi
o„sib bormoqda, bu esa havoni issiqxona gazlari bilan tobora ko„proq
ifloslantirmoqda.
Chiqindilarning parchalanishi va yonishi issiqxona gazlarining
ko„payishiga yordam beradi.
1.1.
Issiqxona ta‟sirining iqlimga ta‟siri
Issiqxona effektining natijalarini
hisobga olgan holda, asosiysi iqlim
o„zgarishi ekanligini aniqlash mumkin. Har yili havo harorati ko„tarilishi bilan
dengiz va ocean suvlari intensive ravishda bug„lanib boradi. Ba‟zi
olimlarning
tahmin qilishicha, 200 yil ichida okeanlarning “qurishi”, ya‟ni suv sathining
sezilarli pasayishi kabi hodisa yuz beradi. Bu muammoning bir sababi. Ikkinchisi,
haroratning ko„tarilishi muzliklarning erishiga olib keladi,bu Jahon okeanining suv
sathining oshishiga sababchi bo„ladi va qit‟alarni,orollarni
suv bosishiga olib
keladi.
Havo haroratining ko„tarilishi, atmosfera yog„inlari bilan ozgina
namlangan hududlar qurg„oqchil bo„lib, hayot uchun yaroqsiz holatga keladi. Bu
holat faqatgina tabiatga ta‟sir etib qolmasdan insonlar hayotiga ham katta xavf
solmoqda. Ko„p odamlar hayoti davomida ob- havo va iqlim sharoitlariga o„rganib
qolishgan. Issiqxona effekti tufayli havo harorati ko„tarilsa, sayyorada global isish
yuz beradi. Odamlar yuqori haroratga dosh bera olmaydilar.
Natijada quyosh va
issiqlik urishiga, suvsizlanishga va yurak-qon tomir tizimidagi muammolarga olib
keladi.
Havo haroratining ko„tarilishi quyidagi kasalliklar va epidemiyalarning
rivojlanishiga olib keladi:
Ebola isitmasi;
92
Vabo;
Sil kasalligi;
Tashqi va ichki parazitlar;
Uyqu kasalligi;
Sariq isitma.
XULOSA
Shunday qilib,issiqxona effekti global isishining sababi bo„ladi va bu
ko„plab kasalliklar va yuqumli kasalliklarga olib keladi.Epidemiya
natijasida dunyo
bo„ylab minglab odamlar vafot etmoqda. Global isish va issiqxona effekti
muammosiga qarshi kurash orqali biz atrof- muhitni va natijada inson salomatligi
holatini yaxshilay olamiz.
Issiqxona effekti muammosini hal qilishning eng muhim yechimi bu uni
Jahon hamjamiyati e‟tiboriga yetkazish, shuningdek, issiqxona gazlari to„planishini
kam aytirish uchun qo„limizdan kelgan barcha ishni qilishdir.
Issiqxona gazlari
qanday paydo bo„lishini bilib, global isishni va issiqxona ta‟sirining boshqa salbiy
oqibatlarini to„xtatish uchun ularning manbalarini yo„q qilish kerak.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR VA INTERNET TARMOQLARI:
1.
J. Nurmatov, N. Xalilov, M. Isroilov, K.
Sultonov, S.Ubaydullayev.
“Issiqlik texnikasi asoslari”. Toshkent. O„qituvchi, 2003
2.
Baratov. P “Tabiatni muhofaza qilish”. Toshkent. O„qituvchi, 1991
3.
Tilavov. T “Ekologiyaning dolzarb muommolari”. Qarshi. Nasaf, 2003
4.
To„xtayev. A. “Ekologiya”. Toshkent. O„qituvchi, 1996.
5.
https://uz.thinkfirsttahogr.org
6.
https://arxiv.uz
7.
https://unansea.com
8.
https://uz.petmypet.ru
