Международный научный журнал № 7(100), часть 2
«Новости образования: исследование в XXI веке» февраль, 2023 г
388
kasbiy faoliyatida innavatsion texnologiyalardan foydalanish mahorati alohida ahamiyatga
egadir.
Hozirda ta’lim jarayoni oldiga qo‘yilgan asosiy buyurtma jamiyatga raqobatbardosh
mutaxassisni yetishtirib berishdan iborat. Tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, ko‘pchilik ish
beruvchilar mustaqil o‘qib o‘rganish, zarur hollarda tezkor va samarali qaror qabul qilish,
o‘z faoliyatini doimiy tahlil qilish (refleksiya) ko‘nikmalariga ega bo‘lgan xodim bilan
shartnoma tuzishni ma’qul ko‘radilar. Shuning uchun ham tarbiyachi avvalo, bilimli bo‘lishi,
o‘zi yashab
turgan ulkan hayotini bilishi, tabiat va jamiyatning qonuniyatlarini tushunishi,
ijtimoy faol
bo‘lishi, umumiy va maktabgacha tarbiya pedagogikasini, bolalar ruhiyati va
fiziologiyasini egallashi va bolalarning yosh xususiyatlarini bilishi, ish faoliyatiga yangi
innavatsiyalarni kiritishi va innavatsion texnologiyalardan mohirona foydalana bilishi kerak.
Shuningdek, pedagogik tarbiyachining hodisalarni tahlil qilishga ilmiy nuqtai nazardan
yondashuvi bolani har tomonlama rivojlantirish muvaffaqiyatini
amalga oshirishga imkon
beradi. Buning uchun o‘sib kelayotgan yosh avlodni bilimlar bilan qurollantirish milliy
qadriyatlarimiz, maʼnaviyatimizni tiklash jahon madaniyati, milliy madaniyatimiz
durdonalari bilan tanishtirish, ularni jismoniy sog‘lom maʼnaviy yetuk qilib tarbiyalashdek
vazifalar qo‘yildi. Bu vazifalarni bajarish uchun tarbiyachi o’z ustida ishlashi,
kasbiy
mahoratini rivojlantirishi va innavatsion texnologiyalarni ta’lim jarayoniga olib kirishi
zarurdir.
Texnologiya tushunchasi "Texnologiya"- grekcha "techne" so'zidan olingan bo'lib,
mahorat, hunar va "logos"- tushuncha, ta'limot ma'nosini anglatadi. Texnologiya samarali
vositalar yordamida ishlab chiqarishda mahsulotning sifat o'zgarishga olib keluvchi tizimli
usullar yig'indisidir.
"Innavatsion texnologiya- ta'lim maqsadlariga va shaxsning rivojlanishiga qaratilgan
pedagogik faoliyatni mutassil ravishda rivojlantirish tizimini loyihalashdir". Pedagogik
texnologiyalar ta'lim- tarbiya jarayoniga o'ziga xos bo'lgan innavatsion yondashuvdir. U
pedagogikada ijtimoiy- muhandislik tafakkurining ifodasi, o'qitish, tarbiyalash jarayonini
ma'lum darajada standart holatga solidi.
Motivatsiya tushunchasiga ko'plab xorijiy olimlar: A.Bandur, S.Zanyuk, G.Ayzenk,
V.Aseev, D.Braun G.Myurey, A.Rean, V.Stolina, X.Xekxauzen, F.Xoppe
va boshqalar
o'zlarining ilmiy ishlarini bag'ishlagan.. Ular orasida kasbiy motivatsiyani to'liq o'rgangan
olimlar V.Biryuk, A.Verbitskiy, N.Kuzmin, A.Stupnikov, Ye.Rogov, V.Slastenin va boshqalar
hisoblanadi.
“Motivatsiya” va “motiv” tushunchalari bir-biridan farqlanadi. Motiv ayni vaqtda
shaxsning ichki holati va uning harakatlarini talab qilish sifatida qaraladi, bunda motiv sifati
qiziqish, niyat va ehtiyoj bo'lishi mumkin. Zamonaviy tadqiqot kontekstlariga asoslangan
motivatsiya, shaxs tomonidan hayotning ma'lum bir bosqichida shakllanadigan, o'z
faoliyatini amalga oshiradigan va yo'naltirilgan shaxsning o'zaro ichki motivining ongli tizimi
Международный научный журнал № 7(100), часть 2
«Новости образования: исследование в XXI веке» февраль, 2023 г
389
sifatida qaraladi. Shuning uchun ham tarbiyachining kasbiy mativatsiyasining shakllanishida
va rivojlanishida innavatsion texnologiyalar alohida ahamiyatga ega.
Innovatsion texnologiyalar kun sayin rivojlanib borayotgan bugungi shiddatkor
zamonda yosh avlodning ma’naviy-ilmiy dunyoqarashini kengaytirish borasida
samaradorlikka erishish zarurati o‘sib bormoqda. Bo‘lajak pedagog
kadrlar faoliyatining
innovatsion xarakter kasb etishi ja’miyat ehtiyojiga aylandi. Yurtimizda yangi Renesans
davri poydevorini qurish oliy
maqsadimizga aylanar ekan, buning uchun avvalo kelajak davomchilari bo‘lmish
farzandlarimiz ta’lim-tarbiyasining har tomonlama mukammal bo‘lishi muhim
mas’uliyatdir. Shuning uchun bolani erta yosh davridan boshlab yetuk malakali pedagoglar
tarbiyasini olishi g’oyatda zarur hisoblanadi. Bilimli va ijodkor murabbiy, albatta, bolani
ijobiy rivojlantirishda
zamonaviy va
sifatli natijalarni kafolatlay oladigan innovatsion metodlarni bolalar faoliyatida
foydalanish yo‘llarini izlab topadi.
Bizga ma’lumki, innovatsiyalar uzluksiz ta’lim tizimini rivojlantirishning yetakchi
omillaridan hisoblanadi. Ular ta’lim jarayonida bolalarning sifatli bilim olishlarini
kafolatlabgina
qolmay,
ularning
intellektual
qobiliyati, mustaqillik
tafakkurini
shakllantirishga, dunyoqarashini kengayishiga olib keladi
Amaliyot shuni ko‘rsatadiki, kasbiy mativatsiyani rivojlantirishda innavatsion
texnologiyalar ishtiroki ta’lim jarayonini yanada samarali tashkil qilish imkonini beradi.
Xususan, maktabgacha taʼlim tashkiloti tarbiyachisi
bolani yangi narsalar, hodisalar
dunyosiga jalb etishi, uni qiziqarli ishlarga jalb qilishi, faoliyat mavzusiga aylantirishi juda
qiyin. Bu borada unga kasbiy mativatsiyagina kuch bera oladi. Bu ko‘p jihatdan anʼanaviy
ravishda kelajakdagi maktabgacha taʼlim tashkiloti tarbiyachilarining kasbiy mativatsiyasi
bu avvalambor, o‘quv faoliyatini rejalashtirish, dasturlarni amalga oshirish, texnologiyalarni
o‘zlashtirish, bolalar faoliyatini mo‘ljallangan jarayon bo‘yicha tashkil etishni o’zi ham
innavatsion texnologiyadir.
