14-rasm. Tashqi quduq nasosi:
1 - sharikli haydovchi to ‘siq
(klapan);
2
-s ilin d r ; J -p lu n je r ;
4 — uzaytirgich patrubok;
5
- so'ruvchi to ‘siq (klapan);
6 ~ konus o ‘rindig‘i;
7 - s h t o k ; 8 — haydovchi to ‘siq
(klapan); 9 - tu tq ic h ; 7 0 -u c h I ik .
0 ‘rn a tm a yoki quv u rli
nasosning silindri to ‘g‘ridan
to‘g‘ri nasos quvuriga ulanib, u
bilan birga quduqqa tushiriladi,
lining plunjeri esa
nasos shtan-
galari yordam ida ko‘tariladi
(17-rasmga qarang).
Tashqi turdagi nasosda si-
lindr ham , plunjer ham na
sos sh tan g alari y o rd am id a
birgalikda tushirildi, nasosning
o ‘zi
esa oldindan tushirilgan
a
ь
maxsus zulfinli tayanchga o ‘r-
natiladi (14-rasm).
U yoki bu turdagi nasoslar quduq xarakteristikasi va
chuqurligiga qarab ekspluatatsion ko'rsatkichlariga muvofiq
ishlatiladi.
S anoatda m avjud sta n d a rt sh tan gali c h u q u rlik n aso s-
larining quyidagi m ark alari u ch ray d i: tash q i
q u d u q nasosi
(TQN),
o 'r n a tm a q u d u q nasosi
( 0 ‘QN).
TQN ning quyidagi turlari bor:
TQN - 1 - 28; 32; 43; 55; 68;
TQN - 2 - 28; 32; 38; 43; 55; 68; 82; 93;
TQN - 1 - 28; 32; 38; 43; 55; 58;
b u yerda — nasos m a rk a sid a n s o 'n g u n in g k la p a n la ri soni
tya ni 1-b o ‘lsa, b ir d o n a s o ‘m v ch i va b ir d o n a h ay dovchi;
0 Isa, l d o n a so ‘ruvchi va 2 d o n a h ay d ov chi klapan),
41
keyingi raqam lar esa nasosning nom inal d iam etric
(mm da) ko‘rsatadi.
N asosning yana bir turi bor: T Q N -2 - 43-4200 ][
-P-120,
bu yerda 4200
- plunjerning harakat uzunligi, mm;
II - tayyorlanish guruhi; P - plunjer turi;
120 — mustahkamlikka sinash bosimi, atm.
Quvurli nasoslar chuqurligi 1200 metrgacha bo‘lgan
quduqlarda
ishlatilib, ularni ta ’mirlash yoki ayrim qism-
larini almashtirish uchun ko‘tarib-tushirish operatsiyalariga
ko‘p vaqt sarflanmaydi.
T a’mir ishlarida nasos-kompressor quvurlari va nasos
shtangalari kolonnasini alohida ko‘tarish va tushirish ularga
iqtisodiy jihatdan ta ’sir etadi. K o‘tarib-tushirish ope-
ratsiyalari tezlashgan sari quvur va shtangalarning kertikli
ulangan
qismlari tez yeyiladi, bu nasos kompressor quvu-
ridan quduqqa suyuqlik oqib o ‘tishiga sabab bo‘ladi.
15-rasm. Nasosning
haydovchi klapani:
