Tashqi nasoslar chuqurligi 2500 metrgacha bo'lgan
quduqlarda muvaffaqiyatli qo'llaniladi.
Ishlash muddatining
nisbatan uzunligi boshqa turdagi nasoslarga nisbatan ular-
ning afzalligi hisoblanadi. Ularda avariya sonlari va ko‘tarib-
tushirish operatsiyalari kam.
Quvurli nasoslar neft bilan birga qum chiqadigan
quduqlarda
ham samarali ishlatiladi, chunki o ‘rnatm a
nasoslarda qum ta ’sirida plunjer tiqilib qolsa, uni k o 'ta
rish ancha qiyinlashadi.
Tashqi quduq nasosi haydovchi klapanining sxemasi
15-rasmda, so'rish klapanining sxemasi 16-rasmda kelti-
rilgan. Quyuq suyuqliklarni qazib olish nasosi (18-rasm)
yuqoridagi nasoslardan ko‘p ham farq qilmaydi.
r u
17-rasm. 0 ‘rnatma nasos sxemasi:
\'J
I
v
l — shtok; 2 —ko'tarish quvurlari; 3 — konus;
4 - q u l f l i tayanch; 5 — silindr; 6 — plunjer;
7 — yo'naltiruvchi quvur.
■8
■7
S
i
&
A i
1 — silindr;
2
— plunjer;
3 — so ‘ruvchi klapan; 4 — bo'shliq;
5 - haydovchi klapan; 6 - plunjer;
7 — nasosning yuqori qismi silindri;
8 — shtok.
18-rasm. Quyuq suyuqliklarni
qazib olish nasosi sxemasi:
7.3. Nasos shtangalari
Nasos shtangalari tcbranib ishlaydigan dastgoh balan
sirining kallagidan aylanma-ilgarilanma harakat olib bu
harakat ta ’sirida nasosni ishga
tushiruvchi asosiy zveno
hisoblanadi (19-rasm).
N asos shtangalari eng yuqori m arkali po'latdan
(legirlangan nikel - molibdenli 20 N M ) quyib ishlanadi
Sanoatda rnavjud shtangalarning diametri 16, 19. 22
va 25 mm va uzunligi 1,0; 1,2; 1,5; 2; 3 va 8 metrli standart
qiymatlarga ega.
Har bir tebranish siklida shtanga kolonnasiga tushadigan
kuchlanish o'zgaruvchan xarakterga ega ekanligini hisobga
olib, bu kuchlanish statik sharoitdagi
maksimal qiymati
bo‘yicha emas, balki keltirilgan qiymati bo'yicha hisobla
nadi:
^kel ~ V^max '
>
bu yerda a ke| — siklning maksimal kuchlanishi,kgc/mm2;
a , - sikl kuchlanishi amplitudasi (siklning maksimal va
minimal kuchlanishlari farqining yarmi), kgc/m m2.
Hisoblangan keltirilgan kuchlanish qiymati berilgan
p o ia t markasi uchun ruxsat etilgan
kuchlanish qiymatiga
teng bo‘lishi kerak:
f a k c l lh iso b — I ^ k c l . 1 ruxsat etilgan ■
Shtanga kolonnasini bu usulda hisoblash ancha murak-
kab jarayon bo ‘lganligi uchun, shtanga kolonnasi kons-
truksiyasini tanlashda Ozarbayjon neft instituti tayyorlagan
jadval yoki Y.A. Gruzinov nomogrammasidan
foydala-
nish mumkin.
Chuqurlik nasosi uskunasini ishlatish jarayonida quyi
dagi nosozliklar uchrashi mumkin:
1. Shtanga tana qismi sinadi.
2. Muftali yoki kertikli ulanganda ko‘pincha
shtanga
uzilishi yoki aylanib-burilib yechilishi mumkin.
3. Shtanga kallagining kvadrati ba’zan uzilishi
mumkin-
