Jahon iqtisodiyotini globallashuvini qarama qarshiliklari

Tashqi iqtisodiy omillar keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan xavflardan biri mamlakatning tashqi qarzlari paydo bo‘lishi va uning kuchayishidir. Ma’lumki, tashqi qarzlarning salmog‘i mamlakat YaIMning 1/2 qismidan ortishi xavfli hisoblanadi. Qarzning me’yoridan ortishi esa, kelajakda nafaqat mazkur qarzni qaytarishda qiyinchilik tug‘diradi, balki investitsiya qilish va iqtisodiy o‘sish imkoniyatlarining qiskarishi, valyuta zahiralarining kamayib ketishi va to‘lov balansi inqirozi kabi hodisalarga sababchi bo‘ladi. Masalan, rivojlangan mamlakatlar, ayniqsa, AQSh davlatining tashqi qarz miqdorining o‘sib borganligi va uning YaIMga nisbatan salmog‘i o‘sganligi 2008 yildagi moliyaviy inqirozning kuchayishida asosiy omillardan biri bo‘ldi. Ko‘rinib turibdiki, keyingi yillarda, xususan, AQSh va ayrim MDH davlatlari (Qirg‘izistondan tashqari) tashqi qarzlarining YaIMga nisbatan salmog‘i ortib borgan.

Tashqi iqtisodiy omillar keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan xavflardan biri mamlakatning tashqi qarzlari paydo bo‘lishi va uning kuchayishidir. Ma’lumki, tashqi qarzlarning salmog‘i mamlakat YaIMning 1/2 qismidan ortishi xavfli hisoblanadi. Qarzning me’yoridan ortishi esa, kelajakda nafaqat mazkur qarzni qaytarishda qiyinchilik tug‘diradi, balki investitsiya qilish va iqtisodiy o‘sish imkoniyatlarining qiskarishi, valyuta zahiralarining kamayib ketishi va to‘lov balansi inqirozi kabi hodisalarga sababchi bo‘ladi. Masalan, rivojlangan mamlakatlar, ayniqsa, AQSh davlatining tashqi qarz miqdorining o‘sib borganligi va uning YaIMga nisbatan salmog‘i o‘sganligi 2008 yildagi moliyaviy inqirozning kuchayishida asosiy omillardan biri bo‘ldi. Ko‘rinib turibdiki, keyingi yillarda, xususan, AQSh va ayrim MDH davlatlari (Qirg‘izistondan tashqari) tashqi qarzlarining YaIMga nisbatan salmog‘i ortib borgan.

Moliyaviy qarama-qarshiliklar, mamlakatlar yoki mamlakatlar guruhi o'rtasidagi iqtisodiy munosabatlarning moliyaviy jihati bo'lib, quyidagi shakllarda namoyon bo'lishi mumkin:

1. Valyuta kurslari: Mamlakatlar o'rtasidagi valyuta kurslarining farqlanishi moliyaviy qarama-qarshiliklarning eng ko'p uchraydigan shakllaridan biridir. Valyuta kurslaridagi o'zgarishlar eksport-import miqdorlarini, narxlarni, va mamlakatlar o'rtasidagi moliyaviy munosabatlarni etkileyishi mumkin.