|
Nur energiyası tutiniwshiları
|
| bet | 4/7 | | Sana | 29.07.2023 | | Hajmi | 288.06 Kb. | | #77566 |
Bog'liq Taza Jаqtılаndırıw qurılmаlаrı, lаmpаlаrdıń túri hám tаrmаqqа jаlǵаnıw sхеmаlаrı 2012-iyul-sentyabr, Fizika fanidan mustaqil ish, 9-lekciya CifrlıinfXızmeti, anatatsiya, HUSANOV S SLAYD, Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Ofis dasturlar , 6-test english, 1 4 sinf oʻquvchilari bilan oʻtkaziladigan psixologik tadbirlar, mehmonxona xujaligida xizmatlar sifatini boshqarish, Авр, 1 Ma\'ruzalar 1-qism, 15, Ижара учун (электр), АМАЛ-14...Nur energiyası tutiniwshiları
Nurlanıw aǵımı dene maydanına tu’sip turıp derlik qaytarıladı yamasa dene arqalı ótedi, qalǵan bólegi bolsa denege qarındasadı. Denege qarındasǵan nurlanıw
ag’imi energiyanın’ basqa túrine ximiyalıq,elektr yamasa ıssılıq energiyasına óz-gerttiriledi.
Eger denelerde nur energiyasını ózgeriwi bolsa, bunday deneler nur energiyası tutiniwshiları dep ataladi. Mısalı:fotoelementni alsak, bunda nur energiyası elek-tr energiyasına ózgerttiriledi,o’simliklerde bolsa nur energiyası fotosintezde pay-da bolatuǵın organik birikpelerdiń ximiyalıq energiyasına ózgerttiriledi; kóz-bul jerde nur energiyasın fotoximik ózgertiw protsesi boladı.Nur energiyası tutiniw-shilarınıń tiykarǵı energetikalıq xarakteristikaları integral hám spektrial sezgirlikler bolıp tabıladı.
Integral sezgirlik:
bul jerde: -tutiniwshiǵa nurlanıwdı tásiri nátiyjesinde anıqlanatug’in nátiyje- li quwat;
- tutiniwshiǵa túsken nur aǵımı;
S- hám birliklerin tańlaw menen baylanıslı bolǵan koeffitsient.
Nur energiyası tutiniwshilarınıń kópshiligi túsip atırǵan nurlanıwdı tańlap sezediMısalı, ko’zdin’ monoxromatik nurlanıwlarǵa sezgirligi ha’r túrli tolqın uzınlıǵı da ha’r tu’rli bolıp tabıladı.
Sonin’ ushın tutiniwshinin’ spektrial sezgirligi túsinigi kiritilgen.
Tutiniwshinin’ spektrial sezgirligi.
Bul nátiyjeli quwattı tutiniwshiǵa túsip atırǵan monoxromatik nurlanıw aǵımına qatnası bolıp tabıladı. dıń ma`nisi ha’r tu’rli tolqın uzınlıǵı ushın ha’r tu’rli. Mısalı, adam kózi ushın nm bolǵanda, eń úlken bahaǵa iye boladı.
2-súwret. Ayırım nur energiyası tutiniwshilarinin’ salıstırmalı spektrial
sezgirligi.
1- Bakteriyalar (óltiretuǵın tásir)
2- Adam terisi(terini waqtınsha qizariwinin’ payda bolıwı jáne onın’ qarayiwina ótiwi),
3 - jasil reńli lyuminofor (rux sulfati) zamanagóy lyuminessent lampalarında qollanılatuǵın lyuminessensiya payda etıwshı kristall elementler).
4 - Nurli ólshewlerde isletiletuǵın selenli fotoelement,
5 - Kóz (kúndizgi kóriw).
Bunı esapqa alıw ushın salıstırmalı spektrial sezgirlikti biliw jetkilikli bolıp tabı-ladı.
; q ( )0=q / qmaks ya’ki q( )0=d(Fe )maks/dFe
Salıstırmalı spektrial sezgirlik d ( )o tutiniwshinin’ spektrial sezgirligin onıń eń úlken ma’nisine qatnası bolıp tabıladı. Salıstırmalı spektrial sezgirlik birdey nátiyjeli tásir beretuǵın monoxromatik nurlanıw ag’imlar qatnası menen bahala-niwi mu’mkin.
d(Fe )maks–monoxromatik(birdey) nurlanıw ag’imi, bunda tutiniwshi sez-girligi bul ag’img’a salıstırǵanda eń joqari bolıp tabıladı.
dFe - tolqin uzınlıǵı bolg’an monoxromatik nurlanıw shmi.
Adam kózi sezgirligi maksimumi quyash tarqatip atirg’an nurlanıw aǵımınıń spektrial tig’izliq sızıǵı maksimumina jaqın jáne bul tosınnan emes.
Foton energiyası E=hc/ . Kóz túrinde ximiyalıq reaksiya payda etiw ushın spektrnin’ infraqızıl bóleginde bul energiya jeterli emes.Ultrafiolet nurlanıwlar bolsa, kóz almasınıń ishki bólegin tolıqlawısh gáwhar hám shıyshe ta’rizli elementler-de sin’aladi.Bul ortalıqlar infraqızıl nurlanıwlardı kóp muǵdarda jutadi sol sebepli turshanin’ qiziwi azayadı.
|
| |
