|
Jarıqlıq texnikasınıń tariyxi
|
| bet | 5/7 | | Sana | 29.07.2023 | | Hajmi | 288.06 Kb. | | #77566 |
Bog'liq Taza Jаqtılаndırıw qurılmаlаrı, lаmpаlаrdıń túri hám tаrmаqqа jаlǵаnıw sхеmаlаrı 2012-iyul-sentyabr, Fizika fanidan mustaqil ish, 9-lekciya CifrlıinfXızmeti, anatatsiya, HUSANOV S SLAYD, Ofis dasturlari va ularning yangi imkoniyatlari. Ofis dasturlar , 6-test english, 1 4 sinf oʻquvchilari bilan oʻtkaziladigan psixologik tadbirlar, mehmonxona xujaligida xizmatlar sifatini boshqarish, Авр, 1 Ma\'ruzalar 1-qism, 15, Ижара учун (электр), АМАЛ-14...Jaqtiliq aǵımı
Jaqtiliq texnikasında kóz tiykarǵı tutiniwshi esaplanadı.Sonin’ ushın, nurlanıwdınátiyjeli tásirin bahalaw ushın jarıqlıq aǵımı túsinigi kiritiledi. Bul kózge jarıqlıqtásiri menen bahalanatuǵın nur energiyası quwatı bolıp,onıń salıstırmalı spek-trial sezgirligi nurlanıwdıń salıstırmalı spektrial jarıqlıq natiyjeliliginiń norma-lanǵan funksiyası menen anıqlanadı.
Joqaridag’i ańlatpalar hám tariyp boyınsha tómendegini alamız:
bul jerde: - nurlanıw aǵımınıń spektrial tig’izlıǵı:
- ko'zdin’ spektrial sezgirligi .
Eger funksiyasın kiritsak, ol jaǵdayda
bul jerde - nurlanıwdıń salıstırmalı spektrial jarıqlıq natiyjeliligin normalan-ǵan (kóz ushın) funksiyası. Kúndizgi kóriw ushın bul funksiyanıń bahaları 1933 jıl ólshew hám salmaqlıq komiteti tárepinen qabıl etilgen hám málimlemede keltirilgen.Nurlanıwdıń spek-trial jarıqlıq natiyjeliliginiń eń úlken ma`nisi tolqın uzınlıǵı =555nm bolǵan monoxromatik nurlanıw aǵımına tuwrı keledi. Xalıq araliq shártnamaǵa qaray jarıqlıq aǵımınıń birligi sıpatında lyumen(lm) qabıl etilgen. Tolqın uzınlıǵı =555nm hám quwatı 1kVt bolǵan monoxromatik nurlanıwdıń jarıqlıq aǵımı 680 lm ga ten’ligi ólshew tiykarında anıqlanǵan (eger nurlanıwdıń tolqın uzunliga =555nm bolsa, ol jaǵdayda 1 Vt nur aǵımı-nıń jarıqlıq aǵımı 680 lm ga teń).
Integrallaw aralıǵı V( )funksiya menen shegaralanadı;onin’ ma`nisi,tolqın uzın-lıǵı <380 nm hám >760 nm bolǵanda teń.Sonday eken, joqarıdaǵı ańlatpa-larǵa tıykarlanıp tolqın uzınlıǵı bolǵan monoxromatik jarıqlıq aǵımın anıqlawshı teńlemeni jazıw múmkin.
bul jerde: -tolqın uzınlıǵı belgili bolǵan nurlanıw aǵımınıń ma`nisi, Vt.
-dıń bahaları kestelerden yamasa salıstırmalı birlikde jaqın uzınlıǵına bayla-nıslı halda sızıqlardan anıqlanadı.
Jaqtiliq kúshi
Haqıyqıy nurlanıw dereginiń jarıqlıq aǵımı tómen jaǵdaylarda átirap keńislik tegis emes bólinedi.Sonin’ ushın, átirap fazanin’ ha’r tu’rli baǵdarı boyınsha nur-lanıwinin’ jarıqlıq aǵımı bóliniwin anıqlaw(xarakterlew)ushın jarıqlıq kúshi túsinigi qollanıladı.Jaqtiliq kúshi, jarıqlıq aǵımınıń fazag’a tiyisli tig’izlıǵı bolıp, jarıqlıq aǵımın (dF),ushi derek jaylasqan noqatda bolǵan (bul aralıqda aǵıs bir tegis bólinedi) materiallıq múyeshka qatnası sıpatında anıqlanadı.
ya’ki (a’melde)
Bul túsinik kishi ólshemli noqat ta’rizli dereklerge tiyisli bolıp tabıladı.(Bunday dereklerdiń ólshemleri olar hare-ket qilip atirg’an aralıqqa salıstırǵanda júdá kishi).Materiallıq múyesh, shar sırtı-nan ol kesgan jáne onıń ushidan sızılǵan (jasalǵan) S ju’zeni sol shar radiusina qatnası sıpatında olshenedi. Shar radusina baylanıslı bolıwına qaramastan bul qatnas óz ma`nisin saqlaydı. Materiallıq múyesh birligi sıpatında steradian (ster) qabıl etilgen. Bul, ushi shar orayında bolǵan múyesh bolıp, shar sırtıdan radus kvadratına teń bol-ǵan bólekti ajiratadı (kesedi).
Jaqtiliq kúshiniń birligi sıpatında kandela xızmet etedi. Kandela (1kd=1lm/ster), platinanin’ qatıw temperaturasında (ersi xarorati 1779°S) maydanı (1:600000) m2 bolǵan qara dene sırtına perependikulyar jóneliste nurlan’’an jarıqlıq kúshi sıpatında anıqlanadı.
Jaqtiliq názerde radius-vektor formasında suwretlenedi jáne onıń uzınlıǵı faza-nin’ belgili jónelislerge o'lshen’en belgili masshtabdaǵı jarıqlıq kúshiniń ma’nis anıqlaydı.
Jaqtiliq kúshi bóliniwinin’ bóylama iymek sızıqları
A’dette bul iymek sızıqlar polyusli koordinatalar sistemasında qurıladı. ¡n gra-duslı dóńgelekler (50, 150 ha’m basqa) ortasına tuwrı keletuǵın tuwrı sızıq- lar hám belgili masshtabda jarıqlıq kóre tuwrı keletuǵın jıynalǵan sheńberler tu’rin skólkemlestiredi. Jaqtiliq kúshiniń bahaları masshtab boyınsha hár bir sızıqlarǵa ajratıladı, payda bolǵan noqatlar bolsa bir tegis sızıq menen tutastırıladı.
Simmetrik nurlaniwshi ushın jarıqlıq kúshi bo’listiriliwinin’ iymek sızig'i nurla-niwshinin’ og’inan ótken hár qanday tegislik menen fotometrik deneni kesilisiw nátiyjesinde payda boladı.
Radus-vektorlar oxirlarinin’ geometriyalıq jayın kórsetiwshi jabıq sirt menen shegaralanǵan fazanin’ bólegi fotometrik sm dep ataladı. Eger fotometrik dene derek o'qiga salıstırǵanda simmegrik bolsa hám aylanba dene sıpatında qabıl eti-liwi múmkin bolsa, ol jaǵdayda bul simmetrik nurlaniwshi bolıp tabıladı.
Eger nurlaniwshi simmetrik bolmaǵan bolsa (yaǵnıy simmetrik og’i bol-masa), ol jaǵdayda derek og’inan ótken ha’r tu’rli tegislikler menen (nurlaniwshi-nıń kesilisiw jarıqlıq kúshi bóliwlanishinin’ ha’r tu’rli iymek sızıqların beredi (payda etedı). Bul tegislikler birlestirilse iymek sızıqlar (bóylama) shańaraǵı payda boladı, siziqlardin’ hár biri nurlaniwshini kesken tegisliklerdiń jılısıw múyeshi menen xarakterlenedi.Simmetrik nurlanatiwshi ushın jarıqlıq kúshi bóliwlanishinin’ bóylama iymek sızig'i.
Eger nurlaniwshinıń jarıqlıq aǵımı kishi múyesh ishinde toplansa (projektorlar, jarıqlıq xabarı ásbapları),ol jaǵdayda jarıqlıq kúshi bóliniwi iymek sızıqların tuwri múyeshtegi koordinatalar sistemasında kóriw.Ordinata oǵı sıpatında ásbapoptikalıq og’inin’ baǵdarı qabılqilinadi hám ol jaǵdayda jarıqlıq kúshiniń ma`ni-si kandelada ajratıladı; abssessa og’inan jarıqlıq kúshin ólshew baǵdarı menen ásbap optikalıq og’i arasındaǵı múyesh ajratıladı.
|
| |
