|
Elektr qa’ddi o’lshegishler
|
| bet | 4/7 | | Sana | 02.12.2023 | | Hajmi | 0,78 Mb. | | #109844 |
Bog'liq reymbaeva surayyo| 1.3 Elektr qa’ddi o’lshegishler
Elektr qa’ddi ólshewshilerde suyıqlıq maydaninin’ jaǵdayı qanday da elektr signalına ózgertiriledi . Elektrik qa’ddi ólshewshiler arasında eń kóp tarqalǵanı kólemli ásbaplar bolıp tabıladı. Kólemli qa’ddi ólshewshilerde qadaǵalaytug’in ortalıqtıń dielektrik qásiyetlerinen paydalanıladı. Kólemli qa’ddi ólshewshiler, ádetde, cilindrik ózgertgish hám ekilemshi ásbaplardan ibarat boladı. Elektr tog’ın ótkermeytuǵın suyıqlıqlar qa’ddin ólshewde ózgertgish qatlamları ximiyalıq turaqlı eritpelerden tayarlanadı yamasa hár bir qatlam tat basıwǵa qarsı plyonka (viniplast yamasa ftoroplast) menen oraladı. Bul qatlamlardıń dielektrik qásiyetleri esaplawlarda itibarǵa alınadı. Elektr ótkeretuǵın suyıqlıqlar júzesin ólshewde de qatlamlar plyonka menen oraladı.
Maydani ólsheniwi kerek bolǵan suyıqlıq quyilg’an ıdısqa material menen oralǵan elektrodqa túsiriledi. Elektrod ıdıs diywalları menen birgelikte cilindrik kondensatordı payda etedi, onıń sıyımlılıqı suyıqlıq maydani shayqalıwı menen ózgeredi. Sıyımlılıqtıń úlkenligi electron blok arqali o’lshenedi hám ólshew ásbapına uzatıladı. Bul ásbap qa’ddi óziniń málim ma`nisine eriskende signalızatsiya sızılmasında releli elementten yamasa maydandi ólshew sızılmalarında kórsetiwshi ásbaptı quraydı.
Elektrik sıyımlılıq, ádetde , rezonans hám kópir sızılmaları járdeminde o’lshenedi. Rezonans usılında ólshenip atırǵan sıyımlılıq induktivlik konturına parallel jalǵanadı hám rezonans konturın payda etedi. Rezonans konturı ózgertgish málim baslanǵısh sıyımlılıqındaǵı támiyinleytuǵın chastota rezonansina retlenedi. Ózgengishtin’ sıyımlılıg’ı qadaǵalaw qılınıp atırǵan ortalıq kerekli júzege erisken yamasa eriwmaganligini kórsetedi. Ózgertgishdin’ sıyımlılıg’I ózgeriwi nátiyjesinde onıń chastotası ózgeredi hám rezonans buziladi. Bul usıl kópshilik kólemli qa’ddi signalızatorlarida isletiledi.
Elektr qa’ddi ólshegishilerde suyıqlıq júzesiniń jaǵdayı qanday da elektr signalına ózgertiriledi. Elektrik qa’ddi ólshewshiler arasında eń kóp tarqalǵanı kólemli tabıladı. Kólemli qa’ddi ólshewshilerde qadaǵalaytug’in ortalıqtıń dielektrik qásiyetlerinen, paydalanıladı. Kólemli qa’ddi ólshegishiler, ádetde, cilindrik ózgertgich hám ekilemshi ásbaplardan ibarat boladı.
Ko’pir usilinda qadag’alaytug’in siyim ko’pirdin’ bir iynine jalg’anadi. Qa’ddi o’zgeriwi menen siyim o’zgeredi ha’m ko’pirde balans ju’zege keledi. Balansliq emes signalı kúsheytgish arqalı qa’ddi birliginde dárejelengen kórsetiwshi elektr ásbapına uzatıladı. Kópir usılı kópshilik kólemli qa’ddi ólshewshilerde isletiledi. Rezervuardaǵı maydandi ólshew shegaraları 0... 5 m; elektron bloktan maydannin’ distension kórsetkishine shekem bolǵan eń úlken aralıq 1000 m; rezervuardaǵı maksimal basım 2, 94 MP/m² (90 KG/sm²); jol qoyilatug’in qa’telik +2, 5%,
Omik qa’ddi ólshewshiler, tiykarınan, signalızatsiya hám elektr ótkeriwshi suyıqlıqlardı (kislota, sıltı ) málim maydanda ustap turıw ushın isletiledi. Omik signalızatorlardin’ islew principi támiyinlew dáregi elektr shınjırınıń ortalıq arqalı tutasiwg’a tiykarlang’an. Bul ortalıq arnawlı bir omik qarsılıqqa iye bolǵan elektr shınjırınan ibarat. Tájiriybe omik qa’ddi signalızatorlari 2*10-3 sm hám odan joqarı ótkezgishlikke iye bolǵan ortalıqlarda isletiliwi múmkinligin kórsetdi.
Signalızator ózgertgish hám támiyinlew blogınan ibarat. Ásbap bir- birinen jalǵızlanǵan eki elektrodtı óz ishine aladı. Támiyinlew blogında paseytiruwshi transformator menen elektromagnit rele kiredi. Eger suyıqlıq júzesi elektrodlardan tómen bolsa, elektrodlar ortasındaǵı elektr shınjır jalǵanbaydı. Suyıqlıq maydani kóterilgande elektrodlar jalg’anip shınjır arqalı tok o’tip baslaydı. Transformatordıń ekilemshi oraminda kernew induktivlanadi.
Elektromagnit rele katushkadan tok ótedi hám kontaktlar signal lampası shınjırın jalg’aydi. Elektrodlar retinde metall sterjen yamasa nayshalar hám kómir elektrod isletiledi.
Ásbap 24 v ge shekem turaqlı kernew yamasa 36 v ge shekem ózgeriwshen kernew menen támiyinlenedi. Kernewdiń úlkenligi qadaǵalanip atırǵan ortalıqtıń ótkezgishligine, onıń túri (turaqlı yamasa ózgeriwshen) bolsa ortalıqtıń qásiyetlerine baylanıslı.
Ásbaplar jumısshı ortalıqtıń 2000C0 ge shekem bolǵan temperaturasında +10 mm qa’telik menen isleydi.
Ba’rshe elektrodli a’sbablardin’ kemshiligi olardi jabisqaqlig’i , kristallaniwshi , qatti sho’kpeler payda etiwshi ortaliqta islep bolmawinan ibarat.
Siyimli ha’m omik elektr qa’ddi o’lshegishlerde ha’mde signalizatorlardin’ tu’rli isletiw sharayatlarina mo’lsherlengenligine u’lken namenklaturasi islep shig’ariladi. Olardin’ ko’pshiligi ximiya ha’m aziq- awqat sanaatinda ken’ isletiledi.
|
| |
