“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 2, ISSUE 1, 2024. JANUARY
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
325
TARMOQLARARO EKRAN TEXNOLOGIYALARINING NAZARIY-
ILMIY ASOSLARI
Ilmiy rahbar: i.f.d., PhD
F.T.Jumayev
Kompyuter tizimlari va ularning dasturiy ta’minoti
yo’nalishi magistranti
Sottorov Baxtiyor Ravshan oʻgʻli
Annotatsiya:
Ushbu maqolada tarmoqlararo
ekran texnologiyalarining
nazariy-ilmiy asoslari haqida fikr yuritilgan hamda tarmoq xavfsizligini ta’minlash
muammolari va tarmoq hujumlariga qarshi samarali himoya yechimlari haqida
ma’lumot berilgan.
Kalit so’zlar:
Tarmoqlararo ekran texnologiyasi va uning vazifalari, Tarmoq
xavfsizligini ta’minlash muammolari va tarmoq hujumlarga qarshi samarali himoya
yechimlari, Ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi, IDS, IPS va Firewall ning solishtirma
tahlili
Tarmoqlararo ekran texnologiyasi va uning vazifalari
. Tarmoqlararo
ekran — himoyalash vositasi bo‘lib, ishonchli tarmoq, va ishonchsiz tarmoq orasida
ma’lumotlarga kirishni boshqarishda qo‘llaniladi. Tarmoqlararo ekran ko‘p
komponentli bo‘lib, u Internetdan tashkilotning axborot
zahiralarini himoyalash
strategiyasi sanaladi. Ya’ni tashkilot tarmog‘i va Internet orasida qo‘riqlash
vazifasini bajaradi. Tarmoqlararo ekranning asosiy funksiyasi ma’lumotlarga egalik
qilishni markazlashtirilgan boshqaruvini ta’minlashdan iborat. Tarmoqlararo ekran
quyidagi himoyalarni amalga oshiradi: o‘rinsiz trafiklar, ya’ni
tarmoqda
uzatiladigan xabarlar oqimini taqiqlash; qabo‘l qilingan
trafikni ichki tizimlarga
yunaltirish; ichki tizimning zaif qismlarini yashirish bilan Internet tomonidan
uyushtiriladigan xujumlardan himoyalash; barcha trafiklarni bayonlashtirish; ichki
ma’lumotlarni, masalan tarmoq topologiyasini, tizim nomlarini, tarmoq uskunalarini
va foydalanuvchilarning identifikatorlarini
Internetdan yashirish; ishonchli
autentifikatsiyani taьminlash. Ko‘pgina adabiyotlarda
tarmoqlararo ekran
tushunchasi brandmauer yoki FireWall deb yuritilgan. Umuman bo‘larning xammasi
yagona tushunchadir. Tarmoqlararo ekran — bu tizim,
umumiy tarmoqni ikki
qismga ajratib, tarmoqlararo himoya vazifasini o‘taydi va ma’lumotlar paketining
