2.
Ko‘rsatishlariga pasportga binoan tuzatish kiritiladigan termometrlar:
а) aniqlik darajasi yuqori simobli termometrlar (–35 dan +600°С gacha); b) aniq
o‗lchovlarga mo‗ljallangan simobli termometrlar (0 dan +500°С gacha); v) organik
suyuqlikli termometrlar (–80 dan +100°С gacha).
Konstruksiyalarining xilma-xilligiga qaramay barcha suyuqlikli termometrlar
ikki asosiy turning biriga:
tayoqcha shaklidagi yoki shkalasi ichiga o‘rnatilgan
termometrlar turiga tegishli bo‗ladi. Tayoqcha shaklidagi termometr (5.1-rasm, a)
qalin devorli, tashqi diametri 6 ... 8 mm ga teng qilib
tayyorlangan kapillyar
naychadan iborat. Naychaning pastki qismi suyuqlik
saqlanadigan rezervuar hosil qiladi. Ularning shkalasi
bevosita kapillyarning sirtida darajalanadi.
Shkalasi ichiga o‗rnatilgan termometrlarda (5.1-rasm,
b) kapillyar naychasi ingichka devorli bo‗lib,
simob
rezervuari kengaytirilgan. Shkala darajalari sut rang yassi
shisha plastinkada joylashgan va kapillyar bilan birgalikda
rezervuarga yopishgan shisha qobiq ichiga olingan. Hozirgi
vaqtda shkalasi ichiga o‗rnatilgan
yoki burchakli
(termometrning pastki kismi 90°, 120° va 135° li burchak
hosil qiladi) texnik termometrlar tayyorlanadi. Yuqori
darajali termometrlarda kapillyardagi
suyuqlik ustidagi
bo‗shliq inert gaz bilan to‗ldiriladi. Temperaturaning
ma‘lum darajada saqlanishini avtomatik ravishda ta‘minlash
va uning ma‘lum qiymatini signalizatsiya qilish uchun
kontaktli termometrlar qo‗llaniladi.
Bunday termometrlar
ikki yoki undan ko‗proq kontaktli bo‗lib, yuqoridagi
kontakt o‗rni o‗zgaruvchan bo‗ladi. Temperaturani
suyuqlikli shisha termometr bilan o‗lchash aniqligidagi yo‗l
qo‗yiladigan xatolar bir qator faktorlarga bog‗liq:
tekshirilmagan shkala bo‗linmalari
uchun kiritiladigan
tuzatish qiymatining noaniqligi; nol nuqtasining o‗zgarishi;
termometrning
o‗lchanayotgan
muhitga
kirish
chuqurligining har xilligi, tashqi bosimning o‗zgarishi;
termometr inersiyasining va rezervuar bilan atrof-muhit
issiqligining muvozanati.
