Bimetall
termometrlarning
sezgir
elementi
kavsharlangan
ikkita
plastinkadan tayyorlangan prujinadan iborat. Bu plastinkalar issiqlikdan kengayish
temperatura koeffiiiyenti turlicha bo‗lgan metallardan tayyorlanadi.
Temperatura
o‗zgarganda plastinkalar uzayadi. Plastinkalar bir-biriga nisbatan siljiy olmaganligi
sababli prujina issiqlikdan kengayish temperatura koeffitsiyenta kam bo‗lgan
plastinka tomonga og‗adi. Plastinkalar uzayishining
temperatura koeffitsiyenti
farqi qancha katta bo‗lsa, prujinaning temperatura o‗zgarishidagi og‗ishi shuncha
ko‗p bo‗ladi. 5.3-rasmda yassi plastinkali bimetall termometrning tuzilish sxemasi
ko‗rsatilgan. Temperatura o‗zgarishi bilan bimetall prujina 1 pastga egiladi. Tortqi
2 strelka 4 ni o‗q 3 atrofida aylantiradi.
5.3-расм. Yassi plastinkali bimetall termometrning tuzilish sxemasi.
Strelka shkala 5 da o‗lchanayotgan temperatura qiymatini ko‗rsatadi.
Bimetall plastinka qo‗llanilganda o‗lchashning
yuqorigi chegarasi pastki
plastinka tayyorlangan materialning qayishqoqligi chegarasi bilan chegaralanadi.
Sezgir elementlar sifatida yoysimon yoki vintsimon spirallar qo‗llaniladi. Bimetall
termometrlar bilan temperaturani o‗lchash chegarasi –150°С dan +700°С gacha,
xatosi 1...1,5%. Bu turdagi termometrlar temperaturani ma‘lum darajada avtomatik
ravishda saqlash va signalizatsiya uchun qo‗llaniladi.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati
1. Yusupbekov N.R. va boshqalar. Texnologik jarayonlarni
nazorat qilish va
avtomatlashtirish. –Toshkent: O‗qituvchi. 2011.
2. Farzane N.G. i dr. Texnologicheskiye izmereniya i pribori. –M.: Visshaya
shkola. 1989.
3. Yusupbekov N.R. va boshqalar. Texnologik
jarayonlarni boshqarish
sistemalari. –Toshkent: O‗qituvchi. 1997.
4. YusupbekovN.R.,
MuxitdinovD.P.,
AvazovY.SH.
Avtomatikavanazorato‗lchovasboblariningtuzilishivavazifasi.
Kasb-hunar
kollejlari uchun darslik. –T.: Iqtisod-moliya, 2010.
