Kiber jinoyatchlik va uning keng tarqalishining sabablari

“KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI”

REJA:

• 
  Kiberjinoyatchilik va uning turlari
  
• 
  Kiberjinoyatchilikning keng tarqalish sabablari
  
• 
  Kiberjinoyatchilikning oldini olish choralari
  

Kiber jinoyat turli shakllarda bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasida raqamli muhit mavjud. Umuman olganda, kiberjinoyat bu: Kompyuter yoki Internet va mobil tarmoqlar yordamida jabrlanuvchining obro'siga yoki jismoniy yoki ruhiy zarar etkazishga qaratilgan jinoyatlar.

• 
  iqtisodiy kompyuter jinoyatlari
  
• 
  fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklariga qarshi qaratilgan kompyuter jinoyatlari
  
• 
  jamoat va davlat xavfsizligiga qarshi kompyuter jinoyatlari
  

Kompyuterlar asbob sifatida foydalanilganda texnik jihatdan aniqlash qiyin bo’lganligi bois, bu ularni yanada keng tarqalishiga sabab bo’lmoqda. Hackerlar ulardan foydalanish uchun odamlarning zaif tomonlarini topishga harakat qilishadi va ulardan hujum qilishadi.

• 
  Demokratik fuqarolik jamiyati asoslari rivojlantirilishini, ommaviy axborot erkinligini taminlash;
  
• 
  Qonunga xilof ravishda ijtimoiy ongga axborot vositasida ruxiy ta’sir ko’rsatishga, uni chalg’itishga yo’l qo’ymaslik;
  
• 
  Jamiyatning ma’naviy, madaniy va tarixiy byliklarini, mamlakatning ilmiy va ilmiy-texnik salohiyatini asrash hamda riojlantirish
  
• 
  Kiber jinoyat turli shakllarda bo'lishi mumkin, lekin ularning barchasida raqamli muhit mavjud. Umuman olganda, kiberjinoyatning yaxshi ta'rifi quyidagicha bo'ladi: Kompyuter yoki Internet va mobil tarmoqlar yordamida jabrlanuvchining obro'siga yoki jismoniy yoki ruhiy zarar etkazishga qaratilgan jinoyatlar.
  
• 
  So'nggi paytlarda kiberjinoyatchilik hozirgi sharoit tufayli ko'proq e'tiborni tortdi, buni kompaniyalarning COVID-19 ga qanday moslashayotgani haqidagi bozor tadqiqotimiz ko'rsatdi, unga 150 ta etakchi elektron tijorat korxonalari javob berishdi:
  
• 
  Oddiy so'zlar bilan aytganda, kiberjinoyatchilik ikkita katta toifaga bo'lish mumkin: bunda kompyuterlarni nishonga olish yoki ulardan vosita sifatida foydalanish mumkin
  
• 
  Hacking ya’ni hujum qilishda
  
• 
  kompyuter jinoyatchilardan ancha
  
• 
  yuqori malakaga ega bo'lishni talab
  
• 
  qiladi va odatda yolg'iz emas, balki
  
• 
  bir guruh shaxslar bo’lib amalga oshiriladi. Ushbu turdagi jinoyatlarning ijro etilishi uchun zarur bo'lgan
  
• 
  texnik tajriba va yangiliklarni hisobga olsak, aynan mana shu jamiyat uchun eng havflisi hisoblanadi.
  
• 
  Yaxshiyamki, bu turdagi kiberjinoyatchilik tajriba
  
• 
  va muvofiqlashtirish tufayli eng
  
• 
  kam uchraydi. Bu jinoyatlar
  
• 
  odatda kompyuter viruslari
  
• 
  tarqatish, zararli dasturlar va serverlarga bir vaqtning o’zida
  
• 
  judayam ko’plab(request)
  
• 
  jo’natishlar orqali amalga oshiriladi.
  
• 
  Kompyuterlar asbob sifatida foydalanilganda texnik jihatdan
  
• 
  aniqlash qiyin bo’lganligi bois, bu
  
• 
  ularni yanada keng tarqalishiga
  
• 
  sabab bo’lmoqda. Hackerlar
  
• 
  ulardan foydalanish uchun
  
• 
  odamlarning zaif tomonlariga
  
• 
  topadi. Bularga asrlar mobaynida, informatika rivojlana boshlashidan ancha oldin bo'lgan o'g'rilik,
  
• 
  firibgarlik va ta'qiblar kiradi.
  

• 
  https://hi-in.facebook.com/hackituz/posts/kiber-jinoyatchilik-va-uning-turlarikiber-jinoyat-turli-shakllarda-bolishi-mumki/107669145001486/
  
• 
  2-Маъруза: Кибержиноятлар, киберқонунлар ва киберэтика (tuit.uz)
  
• 
  https://us.norton.com/blog/how-to/how-to-recognize-and-protect-yourself-from-cybercrime#
  
• 
  https://iiv.uz/news/kiberjinoyatchilikka-qarshi-kiberxavfsizlik