|
Halqaro huquqning kibermakonga moslashuvi: Tallin qo’llanmasining tajribasi va ruscha yondashuvlar
|
| bet | 5/5 | | Sana | 22.02.2024 | | Hajmi | 110,26 Kb. | | #160801 |
Bog'liq kiberhuqu mustaqil ishiHalqaro huquqning kibermakonga moslashuvi: Tallin qo’llanmasining tajribasi va ruscha yondashuvlar.
2013-yil 19-martsanasida Estoniya poytaxti Tallinda NATOning qoʻshma kibermudofaa markazi tomonidan kibermakondagi nizolar sharoitida Halqaro huquqni qo’llash bo’yicha Tallin yo’riqnomasining yakuniy versiyasi chop etildi. Bu yerda gap kibermudofaa markazi ekspertlari guruhi tomonidan uch yillik ish natijasida deyarli 300 betlik hujjat haqida boradi. Garchi Tallin yo’riqnomasi hali hech qanday rasmiy maqomga ega bo’lmagan bo’lsa ham va bunday maqomga ega bo’la olishi noma’lum bo’lsadauning taqdim etilishi NATO davlatlari va Rossiya Federatsiyasida katta qiziqish uyg’otdi. Hujjat birinchi navbatda ayrim qoidalarning munozaralarga sabab bo’lganligi tufayli halqaro huquq nuqtai nazaridan o’zining kashshof faoliyati bilan bog’liq xarakterli ekanligi bilan barchaning e’tiborini tortdi. Yuqorida muhokama qilinganidek ma’lumotlardan xulosa qilinsa, halqaro huquq davlatlarning kibermakondagi xatti-harakatlariga taalluqlimi, degan savol javobi samarasizligini bildiradi. U halqaro huquqning uch jihati: yurisdiktsiya, arbitraj, huquqiy hujjatlar va yurisprudensiya bo’yicha o’tmish va joriy muammolarga asoslanadi. Kelajakda raqamli suverenitet me’yorlarini tobora ko’proq targ’ib qilish tendensiyasi potentsial ravishda kibermakondagi halqaro huquqning davlat ishtirokchilariga samarali tarzda yuklanishi dargumon bo’lishiga olib kelishi mumkin. Agar mavjud bo’lsa, kelajakda kibermakonda halqaro huquq ularning nodavlat ishtirokchilarining manfaatlarini hisobga olgan holda raqamli suverenitetga bog’liq bo’ladi. Ikkala senariy ham kibermakondagi halqaro huquq davlat ishtirokchilari uchun deyarli samarali emasligini va kelajakda qoidalarga asoslangan, erkinlikka asoslangan va inklyuziv global Internet normalarini shakllantirish uchun kengroq chaqiriqlarni talab qilishini ko’rsatadi.
XULOSA
Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari davlat va jamiyatning iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy va siyosiy munosabatlarga salbiy ta’sir ko’rsatishi, harbiy va mudofaa salohiyatiga ziyon yetkazishi mumkin. Shu munosabat bilan halqaro hamjamiyat kiberxavfsizlik sohasida hamkorlik masalalarida ko’p tomonlama huquqni rivojlantirish asoslariga jiddiy qiziqish bildirmoqda.
FOYDALANIGAN ADABIYOLAR
Kiberhavfsizlik asoslari
Internet resuslar:
http://fayllar.org
https://studylib.net/
|
| |
