|
Кимёвий реакторлар
|
| bet | 1/5 | | Sana | 03.04.2024 | | Hajmi | 265.5 Kb. | | #186675 |
Bog'liq Презентация, 2-практическая работа ЗС и О, 2020 органик кимё техникум (2), 30811201-Melioratsiya texnikasi operatori (3), QASIDA, Amaliy ish 1-2, Abdullayev Sanjarbek, Sag\'dullayev 2, uchburchak 3, uchburchak 3, 7-маъруза, Yoshlar balansi, Labaratoriya-1, @uqituvchiga hujjat Metodbirlashma bayoni, Bilish falsafasi genosologiya
Reaktorlar tipni aniqlash
Reja:
Kimyoviy reaktorlarning turlari.
Reaktorlarga kuyiladigan talablar.
Reaktorlarni modellashtirish.
Texnologik jarayonlarni amalga oshirishda ishlatiladigan eng asosiy texnologik jixoz va texnologik sxemaning asosiy elementlaridan biri kimyoviy reaktordir.
Kimyoviy reaktor-kimyoviy reaksiya bilan birgalikda modda almashinuv jarayoni (diffuziya) boradigan apparatdir.
Kimyoviy reaktor sifatida «gaz-kattik modda» «suyuklik-kattik modda» sistemalarida ishlatiladigan pech, kozon, gidrator, kolonnalar ishlatiladi.
Kimyoviy reaksiyada ishtirok etadigan «suyuklik-suyuklik» yoki «gaz-suyuklik» moddalarni aralashtirish usullariga kura: mexanik, pnevmatik, okimli aralashtirgichli reaktorlar mavjud.
Xemosorbsiya jarayonlari (gaz-suyuklik) olib boriladigan reaktorlar absorber yoki desorberlar deyiladi.
Kimyoviy reaktorgacha bulgan barcha jixoz va uskunalar xom ashyoni tayyorlash uchun xizmat kilsa, reaktordan keyin ishlatiladiganlari maxsulotni ajratish uchun xizmat kiladi.
Texnologik jarayonning umumiy ish unumi reaktorning kanchalik tugri tanlanganligiga boglik.
Reaktorlarga kuyiladigan talablar:
1. Eng yukori unumdorlik va ishlash jadalligi (intensivligi).
Reaktorning kayerida (kaysi kismida) reaksion aralashma sarfi ulchanishiga kura intensivlik turli formulalar yordamida xisoblanadi:
- agar reaksion aralashmaning sarflanishi (Vsk) va undagi maxsulotning reaktordan chikadigan konsentratsiyasi (Cpk) ulchansa, u xolda intensivlik
Bu yerda:
Vsk – aralashma sarfi,m3/soat;
Spk – reaktordan chikishdagi maxsulot konsentratsiyasi, kg/m3;
V – reaksion xajm, m3;
Vk – oxirgi xajmiy tezlik, soat –1;
Agar Spk – xajmiy kismlarda xisoblansa:
J = Vk Spk p
p – maxsulot zichligi, kg/m3
aA + vV dD + yeyE
reaksiyasidagi asosiy dastlabki moddalarning (masalan A ning) konsentratsiyasi orkali ifodalansa: Spk=Si bulgani uchun J=VkSi buladi.
Si – ulchamsiz kattalik bulgani uchun J = Vk Cn x - n
- asosiy maxsulot «mol»lar sonining asosiy dastlabki modda «mol»lari soniga nisbati. Masalan: aA + vV dD + yeyE reaksiya uchun D va A asosiy moddalar bulib, =d/a buladi.
2. Maxsulot chikishining yukoriligi va jarayonning selektivligi. Bu talablar teaperatura, bosim, maxsulortning dastlabki modda konsentratsiyalarining optimal parametrlari va katalizator bilan ta’minlanadi.
3. Reaktor orkali materiallarning utishi uchun minimal energiya sarfi va ekzotermik reaksiyalarning energiyasidan unumli foydalanish.
4. Boshkarishning yengilligi, ishlashdagi xafsizlik va ish rejimi barkarorligi. Buning uchun reaktor konstruksiyasining ratsional bulishi, oson avtomatlashtiriladigan bulishi zarur.
5. Reaktor barpo etish juda oson va ta’mirlash uchun kam xarajat sarflanishi kerak.
Odatda bu talablarga tulik mos keluvchi mukammal reaktor tayyorlab yoki undagi jarayonni tulik amalga oshirib bulmaydi. Bunday xollarda eng ratsional reaktorlar tanlanadi.
Reaktorlarni loyxalashda:
boradigan reaksiyani kinetik ma’lumotlari;
reaktor unumdorligi tugrisidagi ma’lumot kerak;
Reaktor sxemasini tuzishda bulardan tashkari:
reaktor davriy yoki uzluksiz ishlashi;
reaktor modeli;
issiklik berilishi yoki olinishi tugrisidagi ma’lumotlar aniklanishi lozim.
Xar bir reaktor turiga kura reaktorlarni texnologik xisoblash va parametrlarni tanlashda kuyidagilarga e’tibor berish kerak:
jarayonlarning xarakteri (davriy, uzluksiz);
ta’sirlovchi moddalarning (gomogen va geterogen reaksiya) fazoviy tarkibi;
jarayonlarning energetik effekti (enzo-, endotermikligi);
eng yukori temperatura kiymati (past yoki yukori temperaturaligi);
bosimi (yukori, past yoki vakuumli sharoit);
aralashtirish darajasi (surish, sikib chikarishi);
temperatura rejimi (adiabatik, izotermik, politermik).
|
| |
