|
-bob. TURIZM IQTISODIY TАBIАTNING OʼZIGА XOS XUSUSIYATLАRI
|
| bet | 13/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA3-bob. TURIZM IQTISODIY TАBIАTNING OʼZIGА XOS XUSUSIYATLАRI.
3.1. Turizmning milliy iqtisodiyotning tarmoqlararo kompleksi sifatida umumiy xususiyatlari.
3.2. Turizmning tarmoq tuzilishi.
3.3. Mamlakatda turizm holatini baholash koʼrsatkichlari.
3.4. Turizmning iqtisodiy ahamiyati.
3.5. Turizmni rivojlantirishning ijobiy va salbiy oqibatlari.
3.6. Turizmni tashkil etish shakllari.
3.1. Turizmning milliy iqtisodiyotning tarmoqlararo kompleksi sifatida umumiy xususiyatlari.
Turizmning iqtisodiyotga sezilarli taʼsiri uning oʼziga xos xususiyatlarini batafsil oʼrganish zarurligini belgilaydi. Turizm tarmoqlararo kompleks sifatida bir qator xususiyatlarga ega.
1. Koʼp funktsionallik. Turizm bir vaqtning oʼzida iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy va boshqa funksiyalarni bajaradi. Iqtisodiy kategoriya sifatida turizm mamlakat iqtisodiyotiga sezilarli taʼsir koʼrsatadi va aksincha taʼsir qiladi. Uning ijtimoiy funktsiyasi Konstitutsiya huquqlaridan biri - dam olish huquqini amalga oshirishda namoyon boʼladi. Turizmning siyosiy vazifasi boshqa mamlakatlar bilan doʼstona aloqalarni oʼrnatishga yordam berishdir.
2. Turistik mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish texnologiyalarining oʼziga xos xususiyatlari. Turizm sohasidagi faoliyat savdo va vositachilik operatsiyasining maxsus turi boʼlib, uning doirasida turoperator tadbirkorlik faoliyati subʼekti sifatida xizmatlarning yagona toʼplamiga (turar joy, ovqatlanish va boshqalar) shakllantiradi, ularning aksariyati u uchun sotib olinadi. Turoperator tomonidan tashkil etilgan xizmatlarni amalga oshirish koʼp hollarda sayyohlik agentligi tomonidan amalga oshiriladi.
3. Turistik mahsulot oʼziga xos faoliyat natijasida. Turistik mahsulot-turistik mahsulotni sotish toʼgʼrisidagi shartnoma boʼyicha umumiy narxga (ekskursiya xizmati va yoki boshqa xizmatlar narxining umumiy narxiga kiritilishidan qatʼi nazar) koʼrsatiladigan transport va joylashtirish xizmatlari toʼplami. Turistik mahsulotning oʼziga xos xususiyati isteʼmolchi uchun uning nomoddiy boʼlishidir, bu "tez buziladigan" mahsulot, uni toʼplash va saqlash mumkin emas, uni yaratgandan soʼng darhol amalga oshirish kerak.
4. "Koʼrinmas" eksportning oʼziga xos xususiyatlari. Turizm ushbu oʼziga xoslik bilan ajralib turadi, chunki bu xizmatlar bilan eksport-import operatsiyalari amalga oshiriladigan tashqi savdoning muhim segmentidir. Mahsulotlari isteʼmolchiga yetkaziladigan iqtisodiyotning boshqa tarmoqlaridan farqli oʼlaroq, turizm odamlarning dam olish (dam olish, kuchni tiklash uchun moʼljallangan) resurslarni toʼplash joylariga koʼchib oʼtishiga olib keladi, ularning isteʼmoli maʼlum bir joyda sodir boʼladi.
5. Multiplikativlik. Turizmning muhim xususiyati uning iqtisodiyotning boshqa tarmoqlarini rivojlantirishga katta taʼsiridir: transport, savdo, aloqa, maishiy xizmat, qishloq xoʼjaligi va boshqalar.
6. Xavfli faoliyat turi. Turizm sohasidagi faoliyat mamlakatdagi iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy barqarorlikka, turizmning rivojlangan tuzilishi va infratuzilmasining mavjudligiga, yuqori darajada taʼsirchan (jozibali) va arzon turistik resurslarga, mavsumiylikka va boshqa koʼplab omillarga bogʼliq boʼlib, ular yuqori darajadagi xatarlarni va turizm sohasidagi faoliyat natijalarini bashorat qilishning murakkabligini belgilaydi.
7. Muayyan infratuzilmaning mavjudligi. Turizm oʼziga xos infratuzilmaga ega — inshootlar majmuasi, muhandislik va aloqa tarmoqlari, yoʼllar, shuningdek sayyohlarning turistik resurslarga toʼsiqsiz kirishini taʼminlaydigan korxonalar.
8. Аholining farovonligi koʼrsatkichi. Ushbu xususiyat turizmning toʼlovga qodir talab bilan jadal rivojlanib borishida namoyon boʼladi.
9. Gumanitar missiya. Turizm aholining dam olishi va sogʼligʼini yaxshilaydi, jamoat axloqi va yaxshi tartibni shakllantiradi (oxirgi toifalar turizm boʼyicha xorijiy normativ-huquqiy hujjatlarda mavjud), inson qadriyatlariga, madaniy merosga, maʼnaviy sogʼayishga ochiq kirish vositasi, aloqa vositasi, odamlar oʼrtasidagi oʼzaro tushunish, aql va xalqaro munosabatlarni rivojlantirish vositasidir.
10. Muayyan resurslarni faoliyatga jalb qilish. Turizm sohasi faoliyatining asosiy tarkibiy qismi turistik resurslardir, shuning uchun bu soha ularning xavfsizligi va boshqa hech kim kabi ulardan foydalanishni tartibga solishdan juda manfaatdor.
|
| |
