|
Turizm biznesining asosiy turlarining xususiyatlari (sayyohlik agentliklari va turoperatorlar)
|
| bet | 49/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA8.3. Turizm biznesining asosiy turlarining xususiyatlari (sayyohlik agentliklari va turoperatorlar).
Turizm biznesining bir qancha turlari mavjud boʼlib, ular turizmda tadbirkorlik tizimini shakllantiradi. Quyida turistik biznesning asosiy turlari haqida qisqacha maʼlumot toʼxtalib oʼtamiz.
Turoperatorlik faoliyati (turoperatsiya) - bu uyushgan taʼtilga sayyohlarning ehtiyojlarini qondirish asosida foyda olish maqsadida amalga oshiriladigan tadbirkorlik faoliyati. Bu turistik tadbirkorlikning asosiy vazifasini hal qiladigan biznesning asosiy turi - turistik xizmatlar sohasidagi tashkilotlarni jalb qilish va har tomonlama turistik xizmatlarni taqdim etish.
Bu biznesning ishlab chiqarish sohasi, bu yerda turistik mahsulot yaratiladi, keyinchalik u turoperator yoki sayyohlik agentliklari orqali mustaqil ravishda sotiladi. Foyda turistik mahsulotlarni sotishdan tushgan xarajat va daromad oʼrtasidagi farq asosida hisoblanadi.
Turoperatorlik faoliyati-bu yuridik shaxs yoki yakka tartibdagi tadbirkor tomonidan litsenziya asosida amalga oshiriladigan turistik mahsulotni shakllantirish, ilgari surish va sotish faoliyati.
Shunday qilib, turoperator kompaniyasi turistik marshrutlarni va turlarning toʼliq toʼplamini ishlab chiqish bilan shugʼullanadi19, ularning ishlashini taʼminlaydi, reklamani tashkil qiladi, belgilangan tartibda ushbu yoʼnalishlar boʼyicha sayohatlar narxlarini hisoblab chiqadi va tasdiqlaydi va ularni oʼz nomidan sotadi.sayyohlik agentliklari yoki toʼgʼridan-toʼgʼri mijozlarga.
Turoperatorlik firmalari, birinchi navbatda, turizm sanoati korxonalari va sayyohlik agentliklari oʼrtasida vositachi vazifasini bajaruvchi ulgurji firmalardir.
Sayohatlarni tashkil etish jarayonida turoperatorlar turar joy, ovqatlanish, transport, madaniy, maʼrifiy va koʼngilochar majmualar va sayyohlik byurolari bilan aloqa oʼrnatadilar.
Koʼpincha uzoq muddatli shartnomalar asosida turoperatorlar, muhim chegirmalar olish, mehmonxonalar (boshqa turar joylar), samolyotlar va avtobuslarni ijaraga olish va ularning maksimal yukini taʼminlash.
Turoperator turga kiritilgan xizmatlarga individual xizmat koʼrsatuvchi shaxslar bilan tuzilgan shartnomalar asosida yoki turistlarni qabul qilish boʼyicha turoperator, turga kiritilgan barcha turdagi xizmatlarni taqdim etish huquqini oladi.
Turoperatorlarni tasniflashning quyidagi tamoyillari mavjud.
1. Bozor qamroviga qarab turoperator-firmalarning tasnifi.
Bozor qamroviga koʼra turoperatorlar quyidagilarga boʼlinadi:
ommaviy bozordagi turoperatorlar uchun;
(bular eng mashhur sayyohlik yoʼnalishlariga turlar sotuvchi firmalar; ular turoperatorlarning eng keng tarqalgan turi; turistlarni tashish odatda charter yoki oddiy transport orqali amalga oshiriladi;
2. Turning hududiy-milliy yoʼnalishiga qarab turoperator-firmalarning tasnifi.
Turning hududiy-milliy yoʼnalishi boʼyicha turoperator firmalar quyidagilarga boʼlinadi:
ichki bozordagi turoperatorlar uchun (bular yashash mamlakati ichida turlarni sotadigan firmalar);
tashqi bozordagi turoperatorlar (bunday firmalar turli mamlakatlarga turlar sotadi).
3. Turoperator-firmalarning xizmat koʼrsatish hududlariga qarab tasnifi.
Xizmat koʼrsatish mintaqasiga koʼra, turoperatorlar quyidagilarga boʼlinadi:
joʼnatish uchun tashabbuskor turoperatorlar yoki turoperatorlar boʼyicha (bular mezbon operatorlar yoki xizmat koʼrsatuvchi provayderlar bilan kelishilgan holda turistlarni chet elga yoki boshqa hududlarga joʼnatish, ularni xizmatlardan toʼldiruvchi murakkab marshrut turlarini tashkil qiluvchi firmalardir.
turli tashrif joylarida mahalliy turoperatorlar sayohat boshlangan joyga va orqaga transport bilan taʼminlaydilar);
qabul qiluvchi turoperatorlar (bunday firmalar turlarni va ularning dasturlarini bevosita turistlarni qabul qilish va ularga xizmat koʼrsatish joylarida, xizmat koʼrsatuvchi provayderlar - mehmonxonalar, restoranlar, muzeylar va boshqalar bilan toʼgʼridan-toʼgʼri shartnomalardan foydalangan holda yakunlaydi).
Turoperatsiya biznesning jamoaviy shakli bilan tavsiflanadi. Tadbirkorlikning eng keng tarqalgan shakllari masʼuliyati cheklangan jamiyatlar, yopiq aktsiyadorlik jamiyatlaridir.
Tashkiliy-huquqiy shakllarni tanlash, birinchi navbatda, tadbirkorlik subʼektlarining javobgarligi cheklanganligi bilan oqlanadi.
Sayyohlik agentligi faoliyati - turizmda vositachilik asosida foyda olish maqsadida amalga oshiriladigan tadbirkorlik faoliyati. Turistik agentlik faoliyati - yuridik shaxs yoki yakka tartibdagi tadbirkor tomonidan litsenziya asosida amalga oshiriladigan turistik mahsulotni ilgari surish va sotish boʼyicha faoliyat.
Turagent - turistik bozorda bevosita ishlaydigan vositachi firma, turoperator tomonidan ishlab chiqilgan turistik mahsulotning distribyutori.
Ushbu biznes sohasi keng chakana savdo tarmogʼidir. Sayyohlik agentliklari turoperatorlar (turizm mahsulotlarini ishlab chiqaruvchilar) va turistlar (turizm mahsuloti isteʼmolchilari) oʼrtasida vositachi hisoblanadi. Turistik agentlik biznesi tizimida foyda turni sotish narxidan komissiya sifatida shakllanadi. Sayohat agenti oʼz faoliyati uchun tur narxining 7 - 20% miqdorida komissiya oladi.
Аmalda turizm industriyasida funksiyalar aralashmasi eng keng tarqalgan. Bitta va bir xil sayyohlik agentligi oʼz mahsulotiga nisbatan qabul qilish uchun turoperator sifatida, boshqalari uchun - tashabbuskor turoperator sifatida, lekin baʼzi hollarda boshqa turoperator tomonidan tuzilgan turlarni sotish boʼyicha sayohat agenti sifatida harakat qilishi mumkin.
Biznesning Individual va jamoaviy shakllari sayyohlik agentliklari tadbirkorligiga xosdir. Sayyohlik agentliklarining eng keng tarqalgan shakli masʼuliyati cheklangan jamiyatdir. Tashkiliy-huquqiy shakllarni tanlash, birinchi navbatda, tadbirkorlik subʼektlarining masʼuliyati cheklanganligi va boshlangʼich kapitalning ahamiyatsizligi bilan oqlanadi.
|
| |
