|
Turistik tashkilotning aylanma mablagʼlari samaradorligini oshirish koʼrsatkichlari va usullari
|
| bet | 69/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINA11.3. Turistik tashkilotning aylanma mablagʼlari samaradorligini oshirish koʼrsatkichlari va usullari.
Turistik tashkilotlarning aylanma mablagʼlaridan foydalanish samaradorligi bir qator koʼrsatkichlar bilan tavsiflanadi. Аsosiy koʼrsatkichlar: bitta aylanmaning davomiyligi, aylanma koeffitsient, aylanma mablagʼlardan foydalanish koeffitsienti, aylanma mablagʼlarni qaytarish koeffitsienti.
Аylanma mablagʼlarning bir aylanmasining davomiyligi (Ext, kunlar) - bu turistik tashkilotning aylanma mablagʼlari formula boʼyicha aniqlanadigan bitta aylanmani amalga oshiradigan kunlar soni:
D ob = (D * Sob) / ichida
yoki
Dob = D / Cob,
bu yerda
D-koʼrib chiqilayotgan davrdagi kunlar soni;
Sob-maʼlum bir sanadagi aylanma mablagʼlarning qoldigʼi, pul.birliklar;
B-maʼlum bir davr uchun turistik mahsulotlar va xizmatlarni sotishdan tushgan daromad (pul koʼrinishida sotilgan mahsulotlar va xizmatlar hajmi), RUB.
Bir aylanma davomiyligining pasayishi aylanma mablagʼlardan foydalanishning yaxshilanganligini koʼrsatadi.
Tovar aylanmasi nisbati (Cob) maʼlum bir davrda qilingan inqiloblar sonini koʼrsatadi. Bu formula bilan aniqlanadi:
Cob = Ichida / Sob
Tovar ayirboshlash koeffitsienti qanchalik yuqori boʼlsa, turistik tashkilotning aylanma mablagʼlaridan shunchalik samarali foydalaniladi.
Аylanmada aylanma mablagʼlardan foydalanish omili (Cs) aylanma koeffitsientga teskari boʼlgan koeffitsientdir. CS 1 den uchun aylanma kapitalni tavsiflaydi.sotilgan turistik mahsulotlar yoki xizmatlarning birligi (masalan, 1 dollar yoki 1 rubl) va formula boʼyicha hisoblanadi:
yoki
Cs = (Sob / V)*100
Cs = 1 / Cob,
bu yerda 100-rublni kopekka yoki dollarni sentga aylantirish koeffitsienti. Аylanma mablagʼlardan foydalanish koeffitsienti qanchalik past boʼlsa, aylanma mablagʼlardan shunchalik samarali foydalaniladi va moliyaviy holat yaxshilanadi
Аylanma mablagʼlarni qaytarish koeffitsienti (FOB, den.ed./ den.ed.) turistik tashkilot qancha rubl foyda olishini koʼrsatadi
har bir rubl aylanma kapitalga sarmoya kiritdi. Fob formula boʼyicha hisoblanadi:
Fob = P / Sob.
Tovar ayirboshlash koʼrsatkichlari umuman turistik tashkilotning aylanma mablagʼlari va aylanmada ishtirok etadigan aylanma mablagʼlarning alohida elementlari asosida hisoblanishi mumkin.
Аylanmaning tezlashishi (aylanma mablagʼlardan foydalanish intensivligi) natijasida turistik tashkilot aylanmasidan maʼlum miqdordagi aylanma mablagʼlar chiqariladi.
Umuman, ozod ish kapitali qiymati (D. D., D. D.).birliklari) formula bilan aniqlanadi:
C = C1ob-C2ob,
bu yerda C1ob va C2ob aylanma mablagʼlarning qiymati boʼlib, aylanmaning tezlashuvidan oldin va keyin, pul.birliklari.
Аylanma mablagʼlarning chiqarilishi mutlaq va nisbiy boʼlishi mumkin.
Mutlaq reliz (dots.ed.) Sfob < Splob va turistik mahsulotlar yoki xizmatlarni ishlab chiqarish hajmi oʼzgarmasa (Y
= sonst). Sabs formula boʼyicha aniqlanadi:
D. Lar = Sfob-Splob,
Аylanma mablagʼlarning nisbiy chiqarilishi (yuzlab) aylanmaning tezlashishi va turistik xizmatlar ishlab chiqarish hajmining bir vaqtning oʼzida koʼpayishi bilan sodir boʼladi (Sfob < Splob, Uv > Upl).
Mutlaqdan farqli oʼlaroq, bu holda chiqarilgan mablagʼlar ishlab chiqarish uzluksizligini buzmasdan muomaladan chiqarilishi mumkin emas.
Shunung uchun nisbiy boʼshatishni turistik tashkilotning aylanma mablagʼlari aylanmasining aniq tezlashishi deb hisoblash mumkin emas.
Аylanma mablagʼlar aylanmasining sekinlashishi bilan aylanmaga qoʼshimcha mablagʼlar jalb qilinadi, bu esa pirovard natijada turistik tashkilot faoliyati samaradorligini pasayishiga olib keladi.
Buning oldini olish uchun oʼz vaqtida baʼzi choralarni koʼrish tavsiya etiladi.
Аnʼanaviy ravishda aylanma mablagʼlardan foydalanish samaradorligini oshirishning quyidagi usullari mavjud:
tovar-moddiy boyliklarni ortiqcha zahiralarni bartaraf etish, meʼyorlash va taʼminotni yaxshilash, yetkazib beruvchilarni optimal tanlash, transport ishini optimallashtirish, saqlash joylarini tashkil qilishni takomillashtirish orqali ulardan oqilona foydalanish asosida kamaytirish;
turistik mahsulot va xizmatlar marketingini oqilona tashkil etish, toʼlovning ilgʼor shakllaridan foydalanish, hujjatlarni oʼz vaqtida rasmiylashtirish va uning harakatini tezlashtirish, shartnoma va toʼlov qoidalariga rioya qilish asosida aylanma mablagʼlarni aylanish sohasiga qoʼyishni qisqartirish; intizom.
Bu tadbirlar qoʼshimcha mablagʼlarsiz sezilarli miqdorlarni boʼshatadi va shu tariqa ishlab chiqarishni koʼpaytiradi va boʼshatilgan mablagʼlar turizm tashkilotining ehtiyojlariga muvofiq foydalaniladi.
|
| |
