|
Sog‘liqni saqlash sohasida biznes-jarayonlarni boshqarish axborot tizimi uchun UML diagrammalarini ishlab chiqish
|
| bet | 7/11 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 5,63 Mb. | | #259133 |
Bog'liq Abdulazizova SHahnoza (3)2.2. Sog‘liqni saqlash sohasida biznes-jarayonlarni boshqarish axborot tizimi uchun UML diagrammalarini ishlab chiqish.
2.2.1-rasm Use Case diagrammasi
2.2.2-rasm Class diagrammasi
2.2.3-rasm ketma-ketlik diagrammalari yordamida loyihalash.
2.2.4-rasm blok-sxema diagrammalari yordamida loyihalash
2.2.4-rasm Komponentalar diagrammasi
2.3. Sog’liqni saqlash sohasida biznes-jarayonlarni boshqarish ma‘lumotlar bazasi strukturasini ishlab chiqish.
Menga berilgan “Korxona resurslarini hisobga olish va tahlil qilish axborot tizimini loyihalash va axborot tizimini ishlab chiqish” mavzusidagi kurs loyihasining ma’lumotlar bazasi quyidagilardan iborat.
Bosh shifokor
№
|
Maydon nomi.
|
Maydon turi.
|
Maydon uzunligi.
|
Izox.
|
1
|
Ismi
|
Belgili
|
50
|
|
2
|
Familiyasi
|
Belgili
|
50
|
|
3
|
Otasining ismi
|
Belgili
|
50
|
|
4
|
Passport seriyasi
|
Belgili
|
2
|
|
5
|
Passport raqami
|
Raqamli
|
7
|
|
6
|
Tel raqami
|
Raqamli
|
9
|
|
Xamshira
№
|
Maydon nomi.
|
Maydon turi.
|
Maydon uzunligi.
|
Izox.
|
1
|
Ismi
|
Belgili
|
50
|
|
2
|
Familiyasi
|
Belgili
|
50
|
|
3
|
Otasining ismi
|
Belgili
|
50
|
|
4
|
Manzil
|
Belgili
|
50
|
|
5
|
Tug`ilgan yili
|
Raqamli
|
10
|
|
7
|
Passport seriyasi
|
Belgili
|
2
|
|
8
|
Passport raqami
|
Raqamli
|
7
|
|
9
|
Tel raqami
|
Raqamli
|
9
|
|
Bemor
№
|
Maydon nomi.
|
Maydon turi.
|
Maydon uzunligi.
|
Izox.
|
1
|
Ismi
|
Belgili
|
50
|
|
2
|
Familiyasi
|
Belgili
|
50
|
|
3
|
Otasining ismi
|
Belgili
|
50
|
|
4
|
Manzil
|
Belgili
|
50
|
|
5
|
Tug`ilgan yili
|
Raqamli
|
10
|
|
7
|
Passport seriyasi
|
Belgili
|
2
|
|
8
|
Passport raqami
|
Raqamli
|
7
|
|
9
|
Tel raqami
|
Raqamli
|
9
|
|
2.3.1-rasm. Yaratilgan ma’lumotlar bazasini strukturasi.
III Bob. Sog‘liqni saqlash sohasida biznes-jarayonlarni boshqarish axborot tizimini dasturiy ta’minotini ishlab chiqish.
3.1. Sog‘liqni saqlash sohasida biznes-jarayonlarni boshqarish avtomatlashtirilgan axborot tizimini ishlab chiqish uchun dasturiy vosita.
Microsoft Access dasturidan maʼlumotlar bazasini yaratishda foydalaniladi. Microsoft Office keng tarqalgan ofis ishlarini avtomatlashtiruvchi dasturlar paketidir. Uning tarkibiga kiruvchi Access nomli dasturlar majmuasi hozirda ma`lumotlar ombori bazasi tizimi (MOBT) sifatida keng oʻrganilmoqda va qoʻllanilmoqda.
Access dasturi yordamida, foydalanuvchilar malumotlar bazasini yaratish, uni boshqarish, ma'lumotlarni qidirish, tahlil qilish va ko'rsatish imkoniyatiga ega bo'ladi. Dastur yordamida yaratilgan malumotlar bazasi, tablitsalarni, shakllarni, so'rovlarni, berilgan ma'lumotlarni kiritish va yozishni osonlashtiradi.
Access, qulay va oson interfeysi yordamida foydalanuvchilarga malumotlar bazasini boshqarish imkoniyatini beradi. Shuningdek, dastur statistik tahlillar, diagrammalar, chartlar va boshqa vizualizatsiyalar yaratish imkonini ham beradi.
Access dasturi, kichik va o'rta hajmli malumotlar bazalari yaratish uchun idealdir va odatda moliyaviy, korxona va shaxsiy ishlar uchun ishlatiladi.
Microsoft Access, relatsion ma'lumotlar bazasi sistemini yaratish uchun moslashtirilgan dastur hisoblanadi. Bu relatsion ma'lumotlar bazasi tizimida, ma'lumotlar turli jadvallarda saqlanadi. Bu jadvallar orqali ma'lumotlar alohida qismlarda saqlanadi va ularga bog'liq tizimlar o'zaro bog'liq tabaqalarni yaratish orqali ma'lumotlarni tahlil va boshqarish imkonini beradi.
Eng qulay narsa – so‘rovlar yaratish orqali kerakli ma’lumotlarni tezda olish qobiliyati va jadvallardan yaratilgan hisobotlar ma’lumotlarni chop etish uchun qulay shaklda optimallashtiradi. Amalda, Internetda mavjud bo‘lgan ma’lumotlar bilan veb-sahifalarni yaratish juda foydali. Bu shaharning turli qismlarida yoki hatto turli shaharlarda uydan ishlaydigan odamlarning ishini muvofiqlashtirishga yordam beradi.
Ma’lumotlar bazasi(MB) quyidagi obyektlarni o‘z ichiga oladi:
jadvallar, so‘rovlar, ma’lumotlar sxemasi;
formalar, hisobotlar, makroslar, modullar.
Jadvallar. Ma’lumotlar bazasi jadvali elektron jadvalga o‘xshaydi u yerda ham, u yerda ham ma’lumotlar satr va ustunlarda joylashgan. Shuning uchun, elektron jadvallarda kalitlarni o’zqarishini ko’rsatadi. Ma’lumotlar shemasi faqat server ma’lumotlar bazasi bilan ishlayatganda Access obyektlar panelida ko’rinadi.
3.1.1-rasm Jadvallar oynasi
Hisobot - foydalanuvchi masalasining natijalari va kiritish va chop etishlarni o’z ichiga olgan hujjatlarni formatlaydi. Grafik obyektlarni ishlatish hisobotlarni tasvirlashda yanada natijalar ko’rinishining effektivligini oshiradi. Hisobot istalgan vaqtda yaratilishi mumkin va har doim joriy ma’lumotlar bazasi ma’lumotlarini ko’rsatadi. Hisobotlar odatda chop etilishi mumkin bo’lgan tarzda formatlanadi, lekin ularni ekranda ko’rish, boshqa dasturlarga eksport qilish yoki elektron pochta xabarlariga biriktirish ham mumkin.
Sahifalar - muloqot Web-sahifasi hisoblanadi. Ular ma’lumotlar bazaasi bilan dinamik aloqani taminlashadi, ko’rib chiqish, tahrirlash va ma’lumotlarni bazaga kiritish imkoniyatini beradi.
Makroslar - foydalanuvchi ilovasida bir necha holatlarni avtomatlashtirish imkoniyatini beradi. Makros bu dastur bo’lib, makrokomandalardan tashkil topgan. Makrosni yaratish uchun muloqot oynasidan kerakli makrokomandani tanlash bilan amalga oshiriladi. Makroslar ma’lum vazifalarni bajaradigan buyruqlardan iborat: hisobotlarni ochish, so’rovlarni bajarish, ma’lumotlar bazasini yopish va hokazo. Makroslardan foydalanib, siz ma’lumotlar bazasida qo’lda bajaradigan ko’pgina operatsiyalarni avtomatlashtirishingiz va shu bilan ko’p vaqtni tejashingiz mumkin.
3.1.2-rasm Makroslar oynasi
Modullar. Makroslar singari, modullar ham ma’lumotlar bazasini yanada funktsional qilish uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan ob’ektlardir. Biroq, agar siz makrolar ro’yxatidan tanlash orqali Accessda makroslarni tuzsangiz, modullar Visual Basic for Applications (VBA) da yaratiladi. Modullar tavsiflar, ko’rsatmalar va protseduralar to’plamidir. Sinf modullari va standart modullar mavjud. Sinf modullari muayyan shakllar yoki hisobotlar bilan bog’langan va odatda faqat shu shakllar yoki hisobotlar bilan ishlaydigan protseduralarni o’z ichiga oladi. Standart modullar hech qanday ob’ekt bilan bog’lanmagan umumiy protseduralarni o’z ichiga oladi. Standart modullar, sinf modullaridan farqli o’laroq, Navigatsiya panelidagi Modullar ro’yxatida keltirilgan .
Microsoft Access, relatsion ma'lumotlar bazasi tizimi hisoblanadi. Bu, Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan va Windows operatsion tizimida ishlaydi. Access tizimi, qo'llaniladigan relatsion ma'lumotlar bazasi tizimlari orasida eng ko'p ishlatiladiganlaridan biridir. Bu tizim orqali, foydalanuvchilar o'zlarining kerakli ma'lumotlarini saqlab, yangilayish, boshqarish va o'zlariga kerakli hisobotlarni yaratishlari mumkin.
Access orqali foydalanuvchilar relatsion ma'lumotlar bazasini yaratishlari, ma'lumotlarni saqlash va ulardan olingan ma'lumotlarni boshqarishlari mumkin. Bu tizim orqali, bir necha jadvallarning ma'lumotlarini yashirish, jadvallarning orasida bog'lanish yaratish, formulalar yaratish, hisobotlar yaratish, shablonlarni ishlatish, va h.k. ishlar amalga oshirilishi mumkin.
Access tizimi yaxshi foydalanuvchi interfeysiga ega bo'lib, ma'lumotlarini saqlash uchun bog'lanishni osonlashtiradi. Ma'lumotlar relatsion xususiyatlarga ega bo'lib, ularga bog'liq jadvallar bir-biri bilan bog'liq bo'lib, ulardan olingan ma'lumotlar kerakli yaratishlar orqali olinadi.
Access tizimining boshqa ma'lumotlar bazasi tizimlari bilan taqqoslanadigan bir necha afzalliklari bor, masalan, qulay interfeys, kerakli ma'lumotlarni ishlatish uchun kerakli kodlarni yozish talab qilmaydi va h.k.
MS Access ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari(MBBT)da MB, bog'lanishlar, so'rovlar, formalar, hisobotlar va turli ob'ektlar jismoniy nuqtai nazardan bitta faylda joylashadi. Bu faylni ixtiyoriy kompyuterga ko'chirib o'tkazib, belgilangan ishlarni bajarish mumkin. MS Access MBBT asosan "Fayl-server" arxitekturasi asosida ishlaydi.
Loyihasi yaratilgan MBni kiritishga o'tishdan oldin qattiq diskda MB faylini saqlash uchun ixtiyoriy nom (masalan BAZA) bilan fayl yaratiladi. (MS Word, MS Excel va MS PowerPoint larni o'rganishda hujjatlar bilan, ularni saqlamasdan ishlash mumkin, ammo MS Access da bu hoi mumkin emas.)
Microsoft Access ishga tushiriladi. Asboblar panelida "создать базу данных" tugmasi bosiladi yoki "Файл" menyusida "Создать" buyrug'i tanlanadi. Hosil bo'lgan oynaning o'ng tomonidan joylashgan qismdan "Новая база данных" buyrug'i tanlanadi. "Файл новая базы данных" muloqot oynasi ochiladi, uning “Имя файла" bo'limida yaratilayotgan MBga nom beriladi (masalan dbl) va xotirada saqlash uchun papka manzili ko'rsatiladi. Natijada MB oynasiga ega bo'lamiz: MB oynasi MB ochilganda chiqariladi. Undan jadvallar, formalar va MBning boshqa ob'ektlari ochiladi. MBning oynasi quyidagi elementlarga ega:
Sarlavha satri. Ochilgan MB ismini chiqaradi. Tugmalar. "Создать", "Открыть", Конструктор" va h. к. Tugmalar ma'lum oynada va rejimda ob'ektni ochadi. Ob'ekt oynalari (ob'ektlarni tanlash yorliqlari). "Таблица", "Форма" va hakazo. Ob'ektlar tugmalari ochilish yoki o'zgarishi mumkin bo'lgan ob'ektlar ro'yxatini chiqaradi. Ob'ektlar ro'yxati. Foydalanuvchi tanlaydigan ob'ektlar ro'yxatini chiqaradi. MBni kiritishni bevosita boshlashdan oldin MBning ba'zi bir asosiy ob'ektlarning tavsiflariga to'xtaymiz:
Таблица (jadval) - bu ma'lumotlarni yozuv (satr) lar va maydon (ustun)lar ko'rinishida saqlovchi ob'ekt. Odatda har bir jadval bitta aniq masala bo'yicha ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.
|
| |
