|
Kirish I bob.
|
| bet | 2/9 | | Sana | 30.01.2024 | | Hajmi | 166,74 Kb. | | #148527 |
Bog'liq Aksiyadorlik jamiyatlarida zamonaviy Monopoliyaning mohiyati va uning turlari Behruz Abdumutalibov KB, Paxta klasteri (Автосохраненный), Iqtisodiy o`sish, Ziyayeva Rislig‘oyXulosa………………….........................................................................
|
|
|
Foydalanilgan adabiyotlar……………...............................................
|
|
Kirish
Iqtisodiy faoliyatning aktsiyadorlik shaklining jahon tarixi rivojlanayotgan kapitalizm davrida o'z ildizlariga ega. Iqtisodchilarning ta'kidlashicha, aktsiyadorlik jamiyatlarining paydo bo'lishi kapitalistik ishlab chiqarish jarayonining evolyutsiyasining sifat jihatidan yangi davri edi. Aksiyadorlik jamiyatlari paydo bo'lishi bilan, yakka tartibdagi mulk munosabatlari tizimi ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish ehtiyojlariga zid bo'lgan portlovchi vaziyatni bartaraf etdi.
Tarixiy jihatdan uzoq davrdagi tadbirkorlar, ilgari kapitalistlar sifatida bizga ma'lum bo'lgan, yakka tartibdagi ko'payish sub'ektlari bo'lib, birgalikda ishlab chiqarishni tashkil etish uchun o'z kapitallarini birlashtirish uchun shafqatsiz ob'ektiv ehtiyojga duch keldi. 60 yil o'tdi va faqat 19 iyun 1990, SSSR Vazirlar Kengashi AJ va mas'uliyati cheklangan jamiyatlar to'g'risidagi Nizomni tasdiqladi. Ushbu Nizom 1988 – 1989 yillarning birinchi tadbirkorlari tomonidan eng ibtidoiy shaklda o'z xavfi va xavfi uchun yaratilgan AO uchun faoliyatning huquqiy asosi bo'ldi. Jarayon, ular aytganidek, juda faol edi.
Davlat korxonalarini aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirish mulkni davlat tasarrufidan chiqarish yo'nalishlaridan biridir. Texnik - iqtisodiy jihatdan bunday o'zgarishlarning maqsadga muvofiqligi, mulkning aktsiyadorlik shakllarini rivojlantirishning yaqin oqibatlari va istiqbollari, bozorning talab va ta'minotiga ta'sir ko'rsatish uchun potentsial imkoniyatlar, ishlab chiqarish xarajatlari va daromadlar hisoblab chiqiladi . Aksiyadorlik jamiyatlari bir qator sabablarga ko'ra yirik biznes uchun eng munosib shaklni yaratadigan boshqa turdagi biznes tashkilotlariga nisbatan bir qator afzalliklarga ega. Aksiyadorlik jamiyatlari paydo bo'lganidan buyon nafaqat iqtisodiy aktyorlar, balki jamiyat hayotiga va davlat hokimiyati siyosatiga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Bu fikr shubhasiz va ko'plab olimlar tomonidan taqsimlanadi: yuridik shaxslarning aktsiyadorlik shaklining paydo bo'lishi va rivojlanishi uchun muayyan old shartlar talab qilindi. Ba'zi mualliflar, aktsiyadorlik jamiyatlarining paydo bo'lishi koloniyalarning paydo bo'lishi va rivojlanishi bilan bog'liq, deb hisoblashadi xalqaro savdo, F. Engels va K. tomonidan aksiyadorlik jamiyatlarining paydo bo'lishi sababli boshqa fikr bildirildi. Marks - ularning fikricha, aksiyadorlik jamiyatlari asosiy sababi-kapitalini centralization uchun ehtiyoj: "Jahon hali ular temir yo'l qurish bilan engish mumkin, shunday qilib, bu darajada ba'zi alohida kapitalini olib bo'lmaydi to'planishi uchun kutish kerak edi, agar temir yo'l holda qoladi. Aksincha, aktsiyadorlik jamiyatlari orqali markazlashtirish buni bir zumda amalga oshirdi.
Aksiyadorlik jamiyatlarini yuridik shaxsning shakllaridan biri sifatida tan olish faqat davlat yangi hududlarni rivojlantirish zarurligiga ega bo'lganida va xususiy shaxslar xorijiy hududlar bilan super foydali savdoda ishtirok etib, o'z kapitallarini ko'paytirish imkoniga ega bo'lganda amalga oshirildi. Koloniyaning mavjudligi faqat iqtisodiy foyda keltiradigan nuqtaga qadar oqlanadi va iqtisodiy foyda olish tijorat yuridik shaxslarning asosiy maqsadi va to'g'ridan-to'g'ri vazifasidir.hozirgi vaqtda Qonunchilik aksiyadorlik jamiyatlarining ahvolini batafsil tartibga soladi. Zamonaviy davlatlarda aktsiyadorlik huquqining asosiy manbai qonundir. 2016 yil 6 may kuni "Aksiyadorlik jamiyatlari to'g'risida" gi (N 415-II) yangi qonun qabul qilindi.
Mavzuning dolzarbligi aksiyadorlik jamiyatlari oldida turgan vazifalar bilan bog'liq: fuqarolarni kollektiv tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanishga to'liq jalb qilish.
Bugungi kunda aksiyadorlik jamiyatlarining huquqiy maqomi bilan bog'liq mavzu eng dolzarb hisoblanadi, chunki bugungi kunda O’zbekistonda ko'plab yuridik shaxslar mavjud va ularning yarmidan ko'pi aktsiyadorlik jamiyati shakliga ega. Ulardan ba'zilari hukumat qarori bilan tashkil etilgan, davlat va kommunal korxonalarni xususiylashtirish yo'li bilan ko'p sonli o'zgarishlar amalga oshirilgan, ularning ko'pchiligi sho " ba korxonalar sifatida tashkil etilgan yoki aksincha, bir nechta mustaqil tuzilmalarni birlashtiradigan xoldinglar, hatto bozorning barcha sohalarini nazorat qiluvchi yirik moliya-sanoat guruhlari. Nihoyat, aktsiyadorlik jamiyatlarining bir qismi jismoniy shaxslarning xususiy kapitallarini birlashtirish yo'li bilan tashkil etiladi.ko'pgina aktsiyadorlik jamiyatlarida korporatsiya, kompaniya, firma, bank, fondning xorijiy ishtirokchilari asoschilar hisoblanadi. Uch mingdan ortiq aktsiyadorlik jamiyati federal mulkka berilgan aktsiyalarga ega.
Ushbu kursning maqsadi fuqarolik huquqi sub'ekti sifatida aktsiyadorlik jamiyatini o'rganish, shuningdek, O’zbekiston Respublikasida uning afzalliklari, kamchiliklari va rivojlanishini aniqlashdir.
Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar belgilandi:
mulkchilik aktsiyadorlik shaklining nazariy jihatlarini ko'rib chiqish va uning rivojlanishini kuzatish;
O’zbekiston Respublikasida aksiyadorlik va'dasining tashkiliy faoliyatini tahlil qilish;
O’zbekiston Respublikasida aktsionerlik shaklining rivojlanishini o'rganish;
xulosa chiqarish.
Aksiyadorlik jamiyatlarini yuridik shaxsning shakllaridan biri sifatida tan olish faqat davlat yangi hududlarni rivojlantirish zarurligiga ega bo'lganida va xususiy shaxslar xorijiy hududlar bilan super foydali savdoda ishtirok etib, o'z kapitallarini ko'paytirish imkoniga ega bo'lganda amalga oshirildi. Koloniyaning mavjudligi faqat iqtisodiy foyda keltiradigan nuqtaga qadar oqlanadi va iqtisodiy foyda olish tijorat yuridik shaxslarning asosiy maqsadi va to'g'ridan-to'g'ri vazifasidir.hozirgi vaqtda Qonunchilik aksiyadorlik jamiyatlarining ahvolini batafsil tartibga soladi.
|
| |
