|
Kirish tavakkalchilik tushunchasi va o’lchovi
|
| bet | 6/13 | | Sana | 14.12.2023 | | Hajmi | 369,03 Kb. | | #118266 |
Bog'liq MikroiqtisodiyotXedjirlashtirish - bu operatsiya bo’lib, unga ko’ra fyucherslar bozori va optsionlar bozori yordamida bir tavakkalchilik boshqa bir tavakkalchilik bilan qoplanadi. Ushbu operatsiyaning mohiyati shundan iboratki, narxlar o’zgarishi bilan bog’liq tavakkalchilik (yo’qotishlar) savdogar zimmasiga yuklatiladi.
Tavakkalchilikka bo’lgan munosabat
Tavakkalchilikni butunlay yo’qotib bo’lmaydi , lekin kamaytirish mumkin.Hamma narsa tavakkalchilikni firma rahbari qanday boshqara olishida qoladi.
Insonlar tavakkalchilikga borishga tayyorligi bilan bir-biridan farq qiladi. Insonlar tavakkalchilikga borishga tayyorligi bo’yicha uch turga bo’linadi: tavakalchilikka borishga moyil insonlar, tavakkalchilikka borishga qarshi, ya’ni moyil emas va tavakkalchilikka befarq qaraydigan insonlar.
Tavakkalchilikka befarq qaraydigan inson shunday inson hisoblanadiki, kutiladigan daromad berilganda, u kafolatlangan natija bilan tavakkalchilik bilan bog’liq natijalarni tanlashga befarq qaraydi.
Tavakkalchilikka moyil bo’lgan inson, shunday inson hisoblanadiki, kutiladigan daromad berilganda u kafolatlangan natijaga ko’ra tavakkalchilik bilan bog’liq natijani ustun ko’radi.
1.2. Sug’urtaning iqtisodiy moxiyati va axamiyati.
Sug’urtani ijtimoiy munosabatlar tarixiy kategoriyalaridan biridir. U jamiyat qurilishining ilk davrlaridan yuzaga kelib, asta-sekin ijtimoiy ishlab chiqarishning ajralmas xamroxiga aylandi. Sug’urta iborasining birlamchi ma`nosi "qo’rquv" ("strax") so’zi bilan bog’liqdir. Mulk egalari bir-birlari bilan ishlab chiqarish munosabatlariga kirishar ekanlar, mulkning saqlanishiga, tabiiy ofatlar, yong’in, o’g’irlik va ijtimoiy xayotning boshqa ko’zda tutilmagan xavf xatarlari natijasida yakson bo’lishi yoki yo’qotilishiga nisbatan qo’rquv xis etganlar. Ijtimoiy ishlab chiqarishning tavakkalchilik xarakteri bu mulk egasi va tovar ishlab chiqaruvchining moddiy farovonligi uchun xavotirlanishning asosiy
sababchisidir. SHu asosda moddiy zararni manfaatdor mulk egalari o’rtasida birgalikda qoplash g’oyasi yuzaga keldi. Rivojlangan jamiyat sharoitida sug’urta mulkchilikning barcha shakllarini, korxonalar, tashkilotlar, fuqarolar daromadlari va boshqa manfaatlari ximoyasining asosiy vositasiga aylandi. Sug’urta - ishlab chiqarish munosabatlarining zaruriy elementidir. U ijtimoiy ishlab chiqarish jarayonidagi moddiy zararlarni qoplash bilan bog’liqdir. Normal ishlab chiqarish jarayonining muxim sharti uning uzluksizligi va to’xtovsizligi xisoblanadi. Ishlab chiqarishning doimo yangilanib borishi insonlarning barcha ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalarda, shu jumladan rivojlangan jamiyatda xam mavjud extiyojlarini qondirish uchun zarurdir.
Agarda ijtimoiy ishlab chiqarish jarayoni tabiiy ofatlar yoki boshqa favqulotda xodisalarning salbiy oqibatlari ta`sirida to’xtasa yoki buzilsa, u xolda jamiyat avvalo turli xil oldini olish karatilgan tadbirlarini amalga oshirishga, mabodo ular ko’zlangan natijani bermasa, u xolda etkazilgan moddiy zararni qoplashga, ish kuchini ishlab chiqarishning normal sharoitlarini qayta tiklashga majbur bo’ladi.
Inson va tabiat o’rtasidagi qarama qarshilik bilan asoslangan ijtimoiy ishlab chiqarishning tavakkalchilik xarakteri, birinchi navbatda, tabiiy va boshqa ofatlarning salbiy oqibatlarini oldini olish, bartaraf qilish xamda etkazilgan zararni yuzaga keltiradi. Bu ob`ektiv munosabatlar insonlarning erishgan xayot darajasini saqlab qolishga bo’lgan real va mavjud extiyojini aks ettiradi. Mazko’r munosabatlarni aloxida xususiyatlar ajratib turadi va ularning yig’indisi ijtimoiy ishlab chiqarishning sug’urtaviy ximoyalash iqtisodiy kategoriyasini tashqil etadi. Sug’urta iqtisodiy kategoriya sifatida moliya kategoriyasining tarkibiy qismi xisoblanadi. Ammo, moliya to’laligicha daromadlarni taqsimlash bilan bog’liq bo’lsa, sug’urta esa faqatgina qayta taqsimlash munosabatlarigina qamrab oladi.
|
| |
